Η Σοφία Λβόβναν Περόφσκαγια (ρωσικά: Со́фья Льво́вна Перо́вская, 13 Σεπτεμβρίου 1853 – 15 Απριλίου 1881) ήταν Ρωσίδα επαναστάτρια και μέλος της σοσιαλιστικής επαναστατικής οργάνωσης Ναρόντναγια Βόλια. Ανέπτυξε έντονη αντικαθεστωτική και επαναστατική δράση στην ένοπλη τρομοκρατία. Συνέβαλε στην οργάνωση της επιτυχούς δολοφονίας του Αλεξάνδρου Β΄ της Ρωσίας, πράξη για την οποία εκτελέστηκε με απαγχονισμό.
Η Περόφσκαγια γεννήθηκε στην Αγία Πετρούπολη, από αριστοκρατική οικογένεια η οποία ήταν εξ αγχιστείας συγγενής με την Ελισάβετ της Ρωσίας. Ο πατέρας της, Λεβ Περόφσκι, ήταν ο στρατιωτικός κυβερνήτης της Αγίας Πετρούπολης. Ο παππούς της, Νικολάι, ήταν κυβερνήτης της Ταυρίδας. Αυτή η ασκητική επαναστάτρια ήταν η δισεγγονή του Κυρίλλου Γκρηγκορίεβιτς Ραζούμοβσκι, του τελευταίου στρατιωτικού διοικητή της Μικρής Ρωσίας, η εγγονή του κυβερνήτη της Κριμαίας κατά την περίοδο του Αλεξάνδρου Α΄ και η κόρη του κυβερνήτη της Αγίας Πετρούπολης κατά την εποχή του Αλεξάνδρου Β΄. Οι συνθήκες της παιδικής ηλικίας της πυροδότησαν στη Sofia Perovskaya μια αίσθηση τιμής και μια φλογερή αγάπη για την ανθρωπότητα, η οποία ποτέ δεν έσβησε. Στην καταπιεστική ατμόσφαιρα της οικογένειάς της, η Sofia Lvovna έμαθε να αγαπάει την ανθρωπότητα, να αγαπά αυτούς που υποφέρουν, καθώς αγάπησε τη μητέρα της που είχε υποφέρει τόσο πολύ και με την οποία διατηρούσε τρυφερή σχέση μέχρι τις τελευταίες τραγικές ημέρες της ζωής της.
Πέρασε τα πρώτα χρόνια της στην Κριμαία, όπου αμέλησε την εκπαίδευσή της, αλλά άρχισε να διαβάζει βιβλία μόνη της. Όταν η οικογένειά της μετακόμισε στην Αγία Πετρούπολη, η Περόφσκαγια παρακολούθησε τα μαθήματα του Αλαρκίνσκι, ενός προπαρασκευαστικού προγράμματος θηλέων. Εκεί συνδέθηκε με φιλίες με πολλά κορίτσια που έδειχναν ενδιαφέρον σε επαναστατικά κινήματα. Από μικρή αμέλησε τη βασική εκπαίδευση του σχολείου, ήρθε σε ρήξη με τους γονείς της. Έφυγε από το σπίτι της σε ηλικία 16 ετών παρά τις αντιρρήσεις του πατέρα της ώστε να μείνει με τους νέους φίλους της. Την περίοδο 1871–1872, μαζί με τους φίλους της, εισήλθε στον Κύκλο του Τσαϊκόφσκι. Τις περιόδους 1872–1873 και 1874–1877, εργάστηκε στις επαρχίες της Σαμάρα, του Τβερ και του Σιμπίρσκ. Παράλληλα, έλαβε διπλώματα δασκάλας και βοηθού ιατρού.
Ένα επιφανές μέλος του Κύκλου του Τσαϊκόφσκι, ο Πέτρος Κροπότκιν, ανέφερε τα εξής για την Περόφσκαγια: “Στις ηθικές της αντιλήψεις ήταν «αυστηρή», αλλά τουλάχιστον δεν ήταν ο τύπος που νουθετεί και κηρύττει. Η Περόφσκαγια ήταν «λαϊκίστρια» στον βάθος της καρδιάς της, και ταυτόχρονα επαναστάτρια, μαχητής από πραγματικό ατσάλι. Μου είπε κάποτε: «Ξεκινήσαμε ένα σπουδαίο πράγμα. Δύο γενιές ίσως θα χρειαστούν για το έργο αλλά αυτό θα πρέπει να ολοκληρωθεί»”.
“Η λογική μας έλεγε ότι πρέπει να ακολουθήσουμε την πορεία που επέλεξαν οι σύντροφοί μας, οι πολιτικοί τρομοκράτες, οι οποίοι ήταν μεθυσμένοι από το πνεύμα της σύγκρουσης και ενθουσιασμένοι από την επιτυχία. Αλλά η καρδιά μας μιλούσε αλλιώς, η διάθεσή μας ήταν τελείως διαφορετική. Μας οδηγούσε στον κόσμο των κατατρεγμένων. Μετά από κάποιους δισταγμούς ξεπεράσαμε τους συναισθηματισμούς, και αφού αφήσαμε κατά μέρος την ηθική ικανοποίηση που μας έδωσε η ζωή ανάμεσα στον λαό, βρεθήκαμε σταθερά μαζί με τους συντρόφους μας, των οποίων η πολιτική οξυδέρκεια ήταν μεγαλύτερη από τη δική μας”. Από εκείνη την εποχή, η Perovskaya ήταν στην πρώτη γραμμή σε όλα τα τρομοκρατικά σχέδια της Εκτελεστικής Επιτροπής της Λαϊκής Θέλησης (Narodnaya Volya).
Το 1873, η Περόφσκαγια διατηρούσε αρκετά κρησφύγετα στην Αγία Πετρούπολη για μυστικές αντι-τσαρικές προπαγανδιστικές συναντήσεις που θεωρούνταν παράνομες από τις αρχές. Τον Ιανουάριο του 1874 συνελήφθη και μεταφέρθηκε στο φρούριο Πέτρου και Παύλου για διασυνδέσεις με τη δίκη των 193. Αφέθηκε ελεύθερη την περίοδο 1877–1878. Η Περόφσκαγια έλαβε επίσης μέρος στην ανεπιτυχή προσπάθεια για την απελευθέρωση του Ιπόλιτ Μύσκιν, επαναστάτη και μέλος της Ναρόντναγια Βόλια. Το καλοκαίρι του 1878, η Περόφσκαγια έγινε μέλος της οργάνωσης Ζέμλια ι Βόλια, σύντομα συνελήφθη και εξορίστηκε στο Κυβερνείο του Όλονετς. Κατάφερε να διαφύγει καθ’ οδόν για την εξορία και εισήλθε σε μυστική οργάνωση.
Ως μέλος της Ζέμλια ι Βόλια, η Περόφσκαγια πήγε στο Χάρκοβο για να οργανώσει την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων από την κεντρική φυλακή. “Ἐν τούτοις εἶχεν ἔλθῃ εἰς συνεννόησιν καὶ εἰργάσθη μετὰ τοῦ συλλόγου «γῆ καὶ ἐλευθερία» πρὸς ἀπελευθέρωσιν ἢ βοήθειαν τῶν ἐν Χαρκόβῳ κρατουμένων ἑταίρων, τεθεῖσα ἐπὶ κεφαλῆς ἐνόπλων συμμοριῶν· μεταμφιεσθεῖσα δὲ αὕτη καὶ οἱ ὀπαδοί της εἰς χωροφύλακας ἐπεχείρησε βίᾳ ν’ ἀπαλλάξῃ τοὺς Rogatscheff, Kowalik, Wojnaralsky, καὶ Murawsky τῶν χειρῶν τῆς ἐξουσίας μεταγομένους εἰς τὰς κεντρικὰς φυλακὰς Χαρκόβου”.
Το φθινόπωρο του 1879 έγινε μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής και αργότερα μέλος της διοικητικής επιτροπής της Ζέμλια ι Βόλια. Η Περόφσκαγια πραγματοποίησε προπαγάνδα σε φοιτητές, στρατιώτες και εργαζομένους και σε πλήθος κόσμου και αναδείχθηκε σε μεγάλη αγκιτάτορα. Συμμετείχε στην οργάνωση της Εφημερίδας των Εργατών και διατήρησε δεσμούς με πολιτικούς κρατούμενους στην Αγία Πετρούπολη. Τον Νοέμβριο του 1879 πήρε μέρος σε μια προσπάθεια να ανατινάξει το αυτοκρατορικό τρένο στην πορεία του από την Αγία Πετρούπολη στη Μόσχα. Η προσπάθεια απέτυχε. Κατά την επιστροφή της στην Αγία Πετρούπολη έγινε μέλος της Ναρόντναγια Βόλια (Λαϊκή Θέληση). Στην ίδια οργάνωση συμμετείχε και ο αδερφός του Λένιν.
Οι Ναρόντνικοι διακατέχονταν από επαναστατικές αρχές : “Αἱ ἀρχαὶ αὗται αἱ ὑποστηρίζουσαι τὸ οἰκοδόμημα τοῦ ἀληθοῦς πολιτισμοῦ, ὑπῆρξαν καὶ θὰ ὑπάρξωσιν ἐπὶ πολὺ τὸ ἀντικείμενον τῆς ἔριδος μεταξὺ λαοῦ καὶ αὐτοκρατορίας, εἰς τὸν βωμὸν δ’ αὐτῶν πολύτιμοι ὑπάρξεις ἐθυσιάσθησαν.”
Η Περόφσκαγια συμμετείχε στην προετοιμασία αποπειρών δολοφονίας του Αλέξανδρου Β΄ της Ρωσίας κοντά στη Μόσχα (Νοέμβριος 1879), στην Οδησσό (άνοιξη του 1880) και στην Αγία Πετρούπολη (η απόπειρα που τελικά τον σκότωσε, 1 Μαρτίου 1881, όταν ένα μέλος της ομάδας των επαναστατών πέταξε μια βόμβα στη άμαξά του, σχεδόν κάτω από τα πόδια του). Ήταν η στενότερη φίλη και αργότερα σύζυγος του Αντρέι Ζελιάμποφ, μέλους της εκτελεστικής επιτροπής της Ναρόντναγια Βόλια. Η Περόφσκαγια συνελήφθη στις 10 Μαρτίου 1881.
Λίγο πριν τη δίκη της, έγραψε σε επιστολή προς τη μητέρα της τα εξής: “Αγαπημένη μου, σε παρακαλώ να είσαι ήρεμη και να μην θρηνήσεις για μένα, γιατί η μοίρα μου δεν με ενοχλεί στο ελάχιστο, και το προσδοκώ με απόλυτη ηρεμία, μιας και το περίμενα πολύ και γνωρίζω ότι αργά ή γρήγορα θα ερχόταν. […] Έζησα με βάση τις επιβληθείσες πεποιθήσεις μου, και θα ήταν αδύνατο για μένα να έχω ενεργήσει διαφορετικά.”
Ήταν η πρώτη γυναίκα στη Ρωσία που καταδικάστηκε σε θάνατο για τρομοκρατία. Τέσσερις ακόμη Περβομαρτόφτσι (μέλη της Ναρόντναγια Βόλια), συμπεριλαμβανομένου του Ζελιάμποφ, απαγχονίστηκαν μαζί της. Στο ικρίωμα η Perovskaya ήταν ακλόνητη, με όλη της την ατσάλινη σταθερότητα. Αγκάλιασε τον Zhelyabov αποχαιρετώντας τον, αγκάλιασε τον Kibalchich και τον Mikhaylov, αλλά δεν αγκάλιασε τον Rysakov, ο οποίος σε μια προσπάθεια να σωθεί είχε προδώσει το διαμέρισμα της οδού Telezhnaya και οδήγησε στην αυτοκτονία τον Sablin, την Gesya Helfman στο θάνατο μέσα στα κρατητήρια προφυλάκισης και τον Timofey Mikhaylov στο θάνατο πάνω στο ικρίωμα.
Έτσι πέθανε η Perovskaya, αληθινή τόσο στη ζωή όσο και στον θάνατο.
πηγές:
1.Ετήσιον Ημερολόγιον του Έτους 1888/Μηδενισμός εν Ρωσία: Σοφία Περόφσκαγια, 2.Wikipedia Σοφία Περόφσκαγια, 3.Workersliberty: Sofia Perovskaya, portrait of a regicide, 4.Offlinepost: Fe-Memorance – Σοφία Περόφσκαγια, 5.Χ.Μ. Εντσενσμπέργκερ:Μηδενιστές, οι οραματιστές του απόλυτου.
Τροχιά Στο Άπειρο