Η εξέγερση του Πολυτεχνείου τον Νοέμβρη του 1973 ήταν μια αυτόνομη κοινωνική έκρηξη της βάσης στη σύγχρονη ελληνική ιστορία, που άφησε παρακαταθήκη μνήμης και προοπτικές αντίστασης στη καθεστωτική καταπίεση.
Αρνήθηκε τους ελιγμούς συμμόρφωσης και υποταγής που της προσφέρανε αστικές και ρεφορμιστικές δυνάμεις, συσπείρωσε την μαχητική και αγωνιστική νεολαία της εποχής καθώς και πλατιά κοινωνικά στρώματα, εξεγέρθηκε για τη σύγκρουση με το σύστημα της εξάρτησης και της εκμετάλλευσης, ενώ κάποιες διάσπαρτες και μικρές μερίδες συμμετεχόντων στην εξέγερση προτάσσανε την συνολική εξάλειψη και μετωπική σύγκρουση με το εξουσιαστικό σύστημα και τον κρατικό ολοκληρωτισμό και όχι μόνο για την ανατροπή της δικτατορίας των συνταγματαρχών.
Μια εξέγερση, στιγμή του αέναου κοινωνικοταξικού πολέμου που δεν αποτελεί ένα τετελεσμένο χρονικό, το έδαφος της οποίας είχε στρωθεί αρκετούς μήνες νωρίτερα με την φοιτητική συγκέντρωση στο Πολυτεχνείο (14/2/73), την κατάληψη της Νομικής σχολής- και μετέπειτα την διαδήλωση 30.000, συγκρούσεις με τους μπάτσους και συνεχόμενη καταστολή- (21/2/73 με πρωτοστάτες Αναρχικούς της ομάδας “Διεθνής Βιβλιοθήκη”), την απόπειρα κατάληψης ξανά της Νομικής (20/3/73). Σταθμός αυτής της διαδρομής αποτέλεσε η 14η Νοεμβρίου 1973 με την κατάληψη του Πολυτεχνείου παρά την αντίθεση των κομματικών οργανώσεων και τα γεγονότα που ακολούθησαν μέχρι την βίαιη καταστολή της από τον στρατό και την αστυνομία το πρωί της 17ης Νοεμβρίου, με αποτέλεσμα δεκάδες νεκρούς, εκατοντάδες τραυματίες και πολλούς συλληφθέντες.Αν και αρχικά το σώμα των εξεγερμένων αποτελούταν από φοιτητές/τριες, η εξέγερση πήρε πολύ γρήγορα κοινωνικό χαρακτήρα με χιλιάδες κόσμου να συμμετέχει (εργαζόμενοι, μαθητές, αγρότες, οικοδόμοι, άνεργοι) στις συγκεντρώσεις, μια μεγάλη σε όγκο πορεία διαδηλωτών είχει εκδιώξει αστυνομικούς από το δρόμο, ενώ οδοφράγματα από οχήματα στήθηκαν στη Λ. Αλεξάνδρας σπάζοντας τη τρομοκρατία που είχε επιβληθεί από τους Απριλιανούς. Ξεκινώντας σαν μια πολιτική ενέργεια των φοιτητών ενάντια στα μέτρα της κυβέρνησης (υποχρεωτική στράτευση σε φοιτητές που συνδικαλίζονται, στημένες φοιτητικές εκλογές από τη χούντα), η κατάληψη του Πολυτεχνείου μετεξελίχτηκε σε μια γενικευμένη αντιδικτατορική κινητοποίηση. Οι χιλιάδες φοιτητές που την Τετάρτη στις 14 Νοέμβρη σήκωσαν τη σημαία του αγώνα ψηλά, είδαν το λαό της Αθήνας να πυκνώνει κατά δεκάδες χιλιάδες τις γραμμές του αγώνα, τους φοιτητές στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στα Γιάννενα ν’ ακολουθούν το παράδειγμά τους, το λαό της Δράμας, των Μεγάρων να ξεσηκώνεται, το λαό ολόκληρης της χώρας να στέκεται στο πλευρό τους. Το φοιτητικό κίνημα συσπείρωσε γύρω του όλα τα στρώματα του λαού τραβώντας τα στη δράση, μετάδωσε τη σπίθα του αγώνα μέσα σ’ όλους τους χώρους της ελληνικής κοινωνίας, στο ρόλο του πυροδότη του γενικότερου λαϊκού κινήματος. Εργάτες, υπάλληλοι, μαθητές, επαγγελματίες, διανοούμενοι, αγρότες ανταποκρίθηκαν με αυθόρμητο ενθουσιασμό στο κάλεσμα των φοιτητών κι έκαναν το φοιτητικό αγώνα κοινωνικό. Κύριο αίτημα η πτώση της δικτατορίας. Οι φοιτητές φτιάχνουν πολύγραφο, ραδιοφωνικό σταθμό, σταθμό πρώτων βοηθειών, ομάδες περιφρούρησης εισόδων, έχοντας απέναντί τους κομματικούς του ΠΑΚ και του ΚΚΕ πού, αφού δεν μπορούν να καπελώσουν, υπονομεύουν με διάφορους τρόπους τη κατάληψη. Είναι σχεδόν σίγουρο ότι αν οι χουντικοί δεν κατέστειλαν την κατάληψη της 17ης Νοέμβρη, το σημείο εκείνο θα γινόταν αφορμή για γενικευμένη συσπείρωση και πλαισίωση πολύ περισσότερου κόσμου με αποτέλεσμα παλλαϊκό ξεσηκωμό. Στηριγμένη στο συντριπτικά ευνοϊκό γι’ αυτήν συσχετισμό στρατιωτικής δύναμης, η δικτατορία μπόρεσε για μια ακόμα φορά να επιβάλει την “την τάξιν και το κράτος του νόμου” με δεκάδες νεκρούς και εκατοντάδες ή και χιλιάδες τραυματίες.
Η βάση για τη δημιουργία δικτατορίας στην Ελλάδα έχει τα σπάργανα σε μια οργάνωση το 1942-43 στο Κάιρο, όπου με αφορμή μια στάση δημοκρατικών στρατιωτικών στα ελληνικά στρατεύματα Μέσης Ανατολής, οι Άγγλοι προβαίνουν σε μια μαζική εκκαθάριση των δημοκρατικών αξιωματικών και στην ίδρυση της μυστικής οργάνωσης εντός του στρατού του Ιερού Δεσμού Ελλήνων Αξιωματικών (ΙΔΕΑ). Ο ΙΔΕΑ αποτελούνταν από μοναρχοφασίστες σε όλες τις στρατιωτικές βαθμίδες και είχε ως σκοπό την επαναφορά του βασιλιά μετά τον πόλεμο και ενός φιλοβρετανικού καθεστώτος παράλληλα με την εξόντωση δημοκρατών και κομμουνιστών εντός του στρατεύματος. Έτσι μετά από χρόνια η CIA ανέλαβε να αξιοποιήσει τον ήδη υπάρχοντα ΙΔΕΑ για να πετύχει τους σκοπούς των ΗΠΑ στην περιοχή. Η αμερικανοκίνητη και νατοϊκή χούντα των συνταγματαρχών ανέλαβε να “εκσυγχρονίσει” το ελληνικό κράτος με γρήγορους καπιταλιστικούς ρυθμούς. Με τη στήριξη επίσης και του μεγάλου ελληνικού κεφαλαίου, από το Απριλιανό πραξικόπημα του 1967 μέχρι και λίγο μετά την εξέγερση του 1973, “προσέφερε” περιστολή ελευθεριών, εθνικά εμβατήρια, γενικευμένη στρατιωτικοποίηση, χαφιεδισμό, λογοκρισία, φόβο, φυλακίσεις, εξορίες, βασανιστήρια και εκτελέσεις, σε μια προσπάθεια να καταστείλει τον “εσωτερικό εχθρό” που δεν ήταν άλλος από τους αγωνιζόμενους ανθρώπους και να επιβάλλει μια στυγνή δικτατορία του κεφαλαίου. Ένας δικτάτορας διαμένει στη Βίλα του Ωνάση με την “ευγενική χορηγία” της… ΔΕΗ. Ένα “ιερό” Ταμείο αφήνει εκατοντάδες εκατομμύρια δραχμών να “αναληφθούν εις τους ουρανούς” ή μάλλον να παραληφθούν από “εθνοσωτήρες” κολλητούς. Οι συνταγματάρχες νομοθέτησαν την αύξηση των αποδοχών τους. Σχεδόν διπλασίασαν τον πρωθυπουργικό μισθό: Από τις 23.600 τον ανέβασαν στις 45.000 δρχ, Με την ίδια ρύθμιση αυξήθηκαν οι αποδοχές των υπουργών και υφυπουργών, από τις 22.400 στις 35.000 δρχ. Θεσπίστηκαν επίσης και ημερήσια «εκτός έδρας»- χίλιες δρχ για τον πρωθυπουργό και 850 για υπουργούς και υφυπουργούς. Το 1970, νομοθέτησαν τα “περί ευθύνης υπουργών”, μεταβατική διάταξη (παρ. 48) του ΝΔ 802 όριζε ότι δεν μπορούσε να ασκηθεί δίωξη εναντίον υπουργού ή υφυπουργού της δικτατορίας, παρά μόνο εάν το αποφάσιζαν οι … συνάδελφοί του. Μια αμερικανική εταιρεία καμαρώνει επειδή εισπράττει άφθονα χρήματα του ελληνικού κράτους, χωρίς να κάνει απολύτως τίποτε. Ελληνικές τράπεζες χρηματοδοτούν την “κατασκευή” τρακτέρ στη Θεσσαλονίκη, αλλά αυτά εισάγονται από την Αυστρία! Μαύρα κρέατα κατακλύζουν για δύο και πλέον χρόνια την ελληνική αγορά. Οι χουντικοί εγγυήθηκαν τα δάνεια του Μακντόναλντ, τον “διευκόλυναν” με αμέτρητα ομόλογα, του έδωσαν 4,5 εκ. δολάρια ως προκαταβολή και όρισαν την αμοιβή του επί των εξόδων, συνυπολογίζοντας σε αυτά τη χρηματοδότηση του … Δημοσίου. Τα θανατηφόρα εργατικά ατυχήματα τετραπλασιάζονται, τα βιομηχανικά κέρδη πολλαπλασιάζονται, η φορολογία των πλοιοκτητών σχεδόν εκμηδενίζεται. Η “Ελλάς Ελλήνων Χριστιανών” γράφει, όντως, ιστορία… Την οικονομική, εισοδηματική και κοινωνική πολιτική της χούντας, την διαπερνάνε σκάνδαλα όλων των ειδών, ιλιγγιώδη θαλασσοδάνεια, κερδισμένοι και χαμένοι, “τζάκια” και “καμένοι”. Εξωφρενικές συμβάσεις και νομοθετήματα, θεαµατική διόγκωση του εµπορικού ισοζυγίου, “τακτοποιήσεις” των γαμπρών του Παττακού, των αδερφών του Παπαδόπουλου και των ίδιων των πραξικοπηματιών που “νομοθέτησαν” τον… διπλασιασμό των μισθών τους. Το δημόσιο χρέος από 32 δισ. δραχμές το 1966 εκτινάχτηκε στα 87,5 δισεκατομμύρια δραχμές τον Ιανουάριο του 1973 ενώ το 1974 απογειώθηκε στα 114 δισ. δραχμές. Το εξωτερικό χρέος αυξήθηκε όσο δεν είχε αυξηθεί από την γέννηση του ελληνικού κράτους το 1821! Σε έξι χρόνια οι χουντικοί έκαναν το χρέος 1,5 φορά µεγαλύτερο απ’ όσο είχε αυξηθεί σε διάστηµα 145 χρόνων! Οι προσωπικές καταθέσεις μειώθηκαν ως αποτέλεσμα της οικονομικής δυσχέρειας των λαϊκών στρωμάτων από 34,2 δισεκατομμύρια δραχμές το 1972 σε 19,6 δισεκατομμύρια δραχμές το 1973. Οι εξαγωγές αγροτικών προϊόντων μειώθηκαν από το 63% του συνόλου των εξαγωγών το 1968 στο 48% το 1972. Το αποτέλεσμα ήταν το κατά κεφαλήν αγροτικό εισόδημα να πέσει από το 55% στο 43% του μέσου κατά κεφαλήν εθνικού εισοδήματος. Οι φόροι που επιβάρυναν τα λαϊκά στρώματα ανέρχονταν στο 91% επί του συνόλου των φορολογικών εσόδων του καθεστώτος τα οποία αυξάνονταν σταθερά: Τα φορολογικά έσοδα από 27,4% του ΑΕΠ το 1966, επί συνταγματαρχών και μέχρι το 1972 αυξήθηκαν στο 29,2%. Οι φοροαπαλλαγές 464 μεγάλων επιχειρήσεων το 1971 ήταν κατά τρεις φορές υψηλότερες από τους φόρους που οι ίδιες εταιρείες είχαν καταβάλει. Άνοδος των τιµών κατά 40%-45% το 1973, προνόμια σε ντόπια και ξένα μονοπώλια, χαριστικές πράξεις στους φιλικά προσκείμενους στη χούντα Ωνάσηδες και Τομ Πάπες, φτηνό και φιμωμένο εργατικό δυναμικό, απαλλαγές από δασμούς και πακτωλός επιχορηγήσεων («νόμοι» 89/1967 και 378/1968) σε εργολάβους, βιομήχανους, μεγαλεμπόρους, μεγαλοξενοδόχους, επιβολή 300 ειδικών μέτρων παροχής πλήρους ελευθερίας στο εγχώριο και ξένο κεφάλαιο να κερδοσκοπεί χωρίς κανέναν έλεγχο. Απ’ ευθείας αναθέσεις – χωρίς διαγωνισμούς- έργων σε διάφορες εταιρείες, αλλά και δημοτικά έργα σε συγγενείς εργολάβους, απαλλαγή του ελληνοαμερικάνου επιχειρηματία Τομ Πάππας από τις αντισταθμιστικές υποχρεώσεις για έξι αγροτοβιομηχανικές μονάδες σε διάφορες περιοχές της χώρας κ.λπ.
Λίγα χρόνια πριν υπάρχουν σε όλο το κόσμο γεγονότα εξέγερσης και αντίστασης που επηρεάζουν και την ελληνική κοινωνία έστω και καθυστερημένα. Ο γαλλικός Μάης του ’68, το κίνημα κατά του πολέμου στο Βιετνάμ, τα λατινοαμερικάνικα αντάρτικα κινήματα, αλλά και πιο πρόσφατα, όπως ο αγώνας των φοιτητών στη Ταϋλάνδη και οι κινητοποιήσεις των οικοδόμων στην Αθήνα λίγα χρόνια πριν. Η εξέγερση του Νοέμβρη στο συγκεκριμένο χρονικό διάστημα με το δυναμισμό του, έβαλε τέρμα στα όνειρα της δικτατορίας να αποπροσανατολίσει με τις κομπίνες του “εκδημοκρατισμού”. Η χούντα αναγκάστηκε ν’ αποκαλύψει ξανά το πραγματικό της πρόσωπο και μαζί μ’ αυτό αποκαλύφθηκε πως δεν έχει περιθώρια ελιγμών. Αποδείχτηκε ότι πίσω από κάθε πολιτική βιτρίνα υπάρχουν τα πραγματικά και μόνιμα στηρίγματα της αντίδρασης, τα τανκς, ο στρατιωτικός και αστυνομικός μηχανισμός της βίας που επεμβαίνει χωρίς σκέψη μπροστά στην παραμικρή απειλή απ’ τη μεριά του κοινωνικού κινήματος. Η αιματηρή κατάπνιξη αυτής της κινητοποίησης έδωσε ένα γερό χτύπημα στις ουτοπίες του ειρηνικού περάσματος στον κοινωνικό μετασχηματισμό. Η αιματηρή καταστολή της Εξέγερσης και η περαιτέρω σκλήρυνση της δικτατορίας από έναν άλλον δικό της άνθρωπο, τον Ιωαννίδη, σηματοδοτεί ανάγκη της αστικής εξουσίας να επιβιώσει από μια εξεγερτική ανατρεπτική δυναμική που απειλεί ευθέως όχι μόνο τη χούντα αλλά την ίδια την εξουσία και το αμερικανικό της στήριγμα. Για την αποφυγή των παραπάνω η άρχουσα τάξη θα υιοθετήσει πιο επιθετικές στρατηγικές. Έτσι ταυτόχρονα με την ένταση της καταστολής και τρομοκρατίας στον “εσωτερικό εχθρό” και την οικονομική εφαρμογή πολιτικών ακραίας λιτότητας, βάζει σε εφαρμογή μεγαλοϊδεατικές βλέψεις στην Α. Μεσόγειο, αποτέλεσμά των οποίων ήταν τον Ιούλιο του 1974 μέσω της πραξικοπηματικής ανατροπής της κυβέρνησης Μακάριου στην Κύπρο και της εγκαθίδρυσης ενός καθεστώτος μαριονέτα (Σαμψών) που υποτίθεται θα ένωνε την Κύπρο με την Ελλάδα, την εισβολή στη Κύπρο του Αττίλα με αποτέλεσμα χιλιάδες νεκρούς
Η τριγμοί και ανατροπή του δικτατορικού καθεστώτος ως έκβαση της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, υπονομεύθηκε από την ρεφορμιστική αριστερά και λοιπές κομματικές δυνάμεις, με αποτέλεσμα την εδραίωση της αστικής δημοκρατίας του κοινοβουλίου (Πανσπουδαστική Ν° 8, Γενάρης-Φλεβάρης 1974 -όργανο της ΚΝΕ- “Καταγγέλλουμε τη προσχεδιασμένη εισβολή στο χώρο τού Πολυτεχνείου τη Τετάρτη, 14 του Νοέμβρη, 350 περίπου οργανωμένων πρακτόρων της ΚΥΠ, σύμφωνα με το προβοκατόρικο σχέδιο των Ρουφογάλη-Καραγιαννόπουλου, με βάση τις εντολές του παραμερισμένου τώρα τέως πρωτοδικτάτορα Παπαδόπουλου και της Αμερικανικής CIA, με σκοπό να προβάλουν με κάθε μέσο τραμπουκισμού και προβοκάτσιας γελοία και αναρχικά συνθήματα και συνθήματα που δεν εκφράζανε τη στιγμή και τις συγκεκριμένες δυνάμεις. Για να μπορέσουν έτσι ν’ απομονώσουν το κίνημά μας και την εκδήλωσή μας του Πολυτεχνείου από το σύνολο του λαού και της νεολαίας. Για να μπορέσουν παραπέρα, κατασκευάζοντας (και με τη βοήθεια των χουντικών μέσων ενημέρωσης) την εικόνα μιας μεμονωμένης εξτρεμιστικής επαναστατικο-αναρχικής εξέγερσης που δεν έχει τη συμπαράσταση του λαού, να ξαναχρησιμοποιήσουν το χιλιοτριμμένο πρόσχημα του “επαπειλούμενου κοινωνικού καθεστώτος”…”. Το κράτος έκτοτε, έχοντας ως μοναδικό στόχο την συλλογική λήθη, προσέδωσε στο Πολυτεχνείο επετειακό-εορταστικό χαρακτήρα διαστρεβλώνοντας πλήρως τα προτάγματα της εξέγερσης, αποδομώντας τα εξεγερτικά της περιεχόμενα, εγκαθιστώντας στη συλλογική μνήμη και κοινωνική συνείδηση ένα μύθο κοινοβουλευτικής δημοκρατίας, μετατρέποντάς την εξέγερση σε άλλη μια εθνική γιορτή, παρουσιάζοντάς τη σαν μια φοιτητική φιέστα. Μέσα στα πλαίσια της ίδιας επιχείρησης επαναφομοίωσης και καταστροφής κάθε τεκμηρίου ανατροπής, πραγματοποιήθηκε η λογοκρισία και το «κόψιμο» όλων των πανό με τα αντικρατικά συνθήματα από την ταινία που προβλήθηκε στην Ελλάδα μετά την μεταπολίτευση -την ίδια ταινία που είχε επανειλημμένα προβληθεί στο Παρίσι και αργότερα στη Γερμανία χωρίς λογοκρισία. Οι εξεγερμένοι δεν αγωνίστηκαν ούτε δώσαν τη ζωή τους για να κυβερνήσουν λίγο αργότερα οι λαοπλάνοι εξουσιαστές της κοινοβουλευτικής μαφίας, που πάνω στην Εξέγερση χτίσαν το πολιτικό τους κεφάλαιο διεκδικώντας το ρόλο του γνήσιου συνεχιστή της. Τα “εγκαίνια” της μεταπολίτευσης κρατικοποίησαν ένα τμήμα της γενιάς του πολυτεχνείου και το ενσωμάτωσαν στο αφήγημα της αποκατάστασης της “δημοκρατίας” και της “αλλαγής” του 1981. Ένας μύθος που εξυπηρετεί μόνο την ενίσχυση του κοινοβουλευτικού αποτυπώματος στην ζωή του τόπου.
Ανάμεσα στους εξεγερμένους και κάποιοι που δεν αρκέστηκαν στις κομματικές γραμμές και στο αίτημα να φύγει μόνο η χούντα, όπως αυτό επιβάλλονταν από τις πολιτικές ομάδες και αρνήθηκαν να συμμορφωθούν. Δημιούργησαν την δική τους συνέλευση όπου συζητούσαν ελεύθερα φοιτητές, εργαζόμενοι, μαθητές και πρότειναν έναν άλλο τρόπο ζωής, αμφισβητώντας τις δομές και την οργάνωση της κοινωνίας. Συνθήματα με σπρέι που γράφονταν από αυτές τις μικρές ομάδες επαναστατών, η προβολή των οποίων, από τα κρατικά μέσα ενημέρωσης (τηλεόραση), με σκοπό να επισείσουν τον εφιάλτη της κοινωνικής ανατροπής οδήγησε σε αντίθετα από τα προσμενόμενα αποτελέσματα, στο μέτρο που αυτά συντέλεσαν σε μια ριζοσπαστικοποίηση και σε μια απαρχή ξεπεράσματος της ψευδούς αντίθεσης Δημοκρατίας – Δικτατορίας. Αναφέρουμε ορισμένα από τα συνθήματα: «Κοινωνική Επανάσταση», «Κράτος = καταστολή», «Κάτω το Κεφάλαιο», «Κάτω το Κράτος», «Κάτω ο Στρατός», «Μάης 1968», «Γενική Εξέγερση», «Κάτω η μισθωτή εργασία», «Το προλεταριάτο είναι νεκροθάφτης της μισθωτής εργασίας», «Το προλεταριάτο στο δρόμο», «Εργατικά Συμβούλια», «Οι εργάτες δεν έχουν πατρίδα», «Οι πατριώτες είναι μαλάκες», «Κάτω η Εξουσία». Ενώ σε αντιεξουσιαστικό κείμενο που κυκλοφοούσε στα αμφιθέατρα των συνελεύσεων υπήρχαν τα ακόλουθα γραφόμενα: “Η αυτόνομη συνέλευση των εργαζομένων που βρίσκονται στο χώρο του Πολυτεχνείου καλεί τους εργαζόμενους να δημιουργήσουν εργοστασιακές και απεργιακές επιτροπές με απώτερο στόχο τη δημιουργία εργατικών συμβουλίων. Το μίνιμουμ πρόγραμμα των εργατικών συμβουλίων είναι η καταστροφή της μισθωτής εργασίας του κράτους, του εμπορεύματος και της πολιτικής”. Αυτοί οι “προβοκάτορες” μαζί με άλλους νέους, συγκρούστηκαν με τους μπάτσους, επιτέθηκαν σε αστυνομικά τμήματα, σε υπουργεία και πυρπόλησαν τράπεζες, ζώντας τρείς μέρες εξεγερσιακής ελευθερίας.
To θέμα της καταγραφής του ακριβούς αριθμού των νεκρών κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου (αλλά και καθ’ όλη τη διάρκεια της χούντας) έχει ερευνηθεί εκτενώς από τον Λεωνίδα Καλλιβρετάκη, διευθυντή ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών (Ε.Ι.Ε), έρευνα υπό τον τίτλο «Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973». Όπως αναφέρει ο κ. Καλλιβρετάκης, «στο πλαίσιο της έρευνάς μας (που ακόμη συνεχίζεται) επιχειρείται η συγκέντρωση και επεξεργασία με επιστημονικές μεθόδους όλων των τεκμηρίων, από τα δημοσιεύματα της εποχής μέχρι τα αρχεία των νοσοκομείων, τις ανακρίσεις και λοιπές δικαστικές έρευνες που ακολούθησαν, τα βουλεύματα που εκδόθηκαν, τις καταθέσεις στη δίκη που ακολούθησε, καθώς και προσωπικές συνεντεύξεις από αυτόπτες μάρτυρες και συγγενείς των θυμάτων. Έτσι η συγκέντρωση των στοιχείων δεν άφηνε το περιθώριο στους έμμεσους ή άμεσους υποστηρικτές του καθεστώτος και τους κάθε λογής ‘αναθεωρητές’ της ιστορίας να μιλούν για ‘παραμύθια’ και για ‘2-3 νεκρούς από αδέσποτες σφαίρες’». Έτσι οι διαπιστευμένοι νεκροί κατά την εξέγερση του πολυτεχνείου είναι 24. ( Έχουν ακουστεί διάφορα νούμερα ανεπίσημα, 34, 59, 83, αλλά και για μαζικές ταφές δολοφονημένων συμμετεχόντων στη κατάληψη και στους δρόμους γύρω από αυτή. Να πούμε εδώ ότι μετά τα γεγονότα του Νοέμβρη συνέβησαν επίσης περίεργες και ανεξήγητες αυτοκτονίες φοιτητών και τροχαία, εντούτοις δεν μπορεί κάποιος να αποδείξει με σιγουριά ότι ήταν δολοφονίες της δικτατορίας).
Η ιστορικοποίηση των βασανιστηρίων της Χούντας μαζί με την ενδελεχή απαρίθμηση, καταγραφή και εξιστόρηση των μεθόδων βασανισμού, (από βιβλία που έγραψαν βασανισθέντες, μέχρι και εξιστορήσεις, μαρτυρίες και αφηγήσεις) καθίσταται αναγκαία για τη θωράκιση απέναντι σε όψιμους αναθεωρητές, σε καλοζωισμένους και νοσταλγούς της επταετίας. Στο κτίριο της Ασφάλειας στην οδό Μπουπουλίνας 18, βασανίστηκαν χιλιάδες άνθρωποι, είτε ήταν αντιστασιακοί κ αντικαθεστωτικοί και συγγενείς τους, είτε άνθρωποι που απλά δεν θέλαν να ακολουθήσουν το χουντικό τρίπτυχο.
51 χρόνια μετά, πολλά πράγματα είναι ίδια με διαφορετικό μόνο όνομα. Από τις κυβερνήσεις με προγράμματα, νόμους και τακτικές που αντιγράφουν τους χουντικούς τους προπάτορες, με αναπροσαρμοζόμενα εργαλεία γενικευμένης καταστολής στον “εσωτερικό εχθρό”, τις συλλήψεις, τις φυλακίσεις, δολοφονίες στα αστυνομικά τμήματα. Από τα εργασιακά κάτεργα και την ακρίβεια ως τις νατοικές βάσεις και τους δημοσιονομικούς κανόνες της ΕΕ και από τις “ράγες της ανάπτυξης”, με ΕΣΥ και Παιδεία διαλυμένες και σε σχέδιο με σκοπό ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια, ως τα σύνορα, τα αστυνομικά τμήματα, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Χιλιάδες νεκροί λόγω της εγκληματικής διαχείρισης της πανδημίας, δεκάδες θύματα του κρατικού καπιταλιστικού εγκλήματος στα Τέμπη, χιλιάδες καμένα στρέμματα δάσους κάθε χρόνο, οι πλημύρες της Θεσσαλίας και οι καταστρεπτικές συνέπειες που αντιμετωπίζει ακόμα και σήμερα η περιοχή. Είναι πανταχού παρούσα η παρασιτική τάξη του κεφαλαίου, κεκτημένα καταργούνται, πολεμική βιομηχανία, κοινές ΝΑΤΟικές ασκήσεις, συνεργασίες με την πολεμική βιομηχανία του Ισραήλ και μιλιταρισμός, πανεπιστημιακά ερευνητικά προγράμματα για το ΝΑΤΟ, τον ελληνικό στρατό αλλά και την αστυνομία για τους σκοπούς της κρατικής καταστολής, ενώ το κοινωνικό φαντασιακό της εθνικής ομοψυχίας απέναντι σε αόρατους εχθρούς συνεχίζεται, τα μυαλά της νεολαίας διαμορφώνονται με το δηλητήριο του εθνικισμού, ώστε να γίνουν όταν τους ζητηθεί, όχι μόνο το κρέας για τα κανόνια του έθνους αλλά και αιμοβόρος στρατός της αντίδρασης ενάντια στον εσωτερικό εχθρό. Γειτονιές -σύμβολα αντίστασης- πολιορκημένες από ΟΠΚΕ, ΜΑΤ και επενδυτές, ιδιωτικοποίηση των πανεπιστημίων και αστυνομική καταστολή σε αμφισβητίες και κοινωνικοπολιτικά αυτοδιαχειριζόμενα εγχειρήματα εντός των πανεπιστημιακών χώρων. Εργασιακή επισφάλεια, εντεινόμενη ενεργειακή κρίση, πλειστηριασμοί πρώτης κατοικίας, υποβάθμιση της φοιτητικής μέριμνας (πτώση ασανσέρ στις εστίες του ΑΠΘ), υποβάθμιση της πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας παιδείας (εκρήξεις λεβητών, πτώση σοβάδων και ταβανιών στα σχολεία), πειθαρχικά και διώξεις σε αγωνιζόμενους εκπαιδευτικούς και τα σωματεία τους, ποινικοποίηση των μαθητικών καταλήψεων, η καταστολή αποτελεί κανόνα για οποιονδήποτε τολμήσει να σηκώσει κεφάλι. Πνιγμοί προσφύγων στο Αιγαίο, εκκενώσεις καταλήψεων, πολεμική προετοιμασία και συμμετοχή στα μέτωπα της Ουκρανίας και της Μέσης Ανατολής. Σε κάθε κοινωνική ανταρσία έχουμε απέναντί μας μια πλήρως στρατιωτικοποιημένη και εξοπλισμένη αστυνομία, έτοιμη ανά πάσα στιγμή να λειτουργεί ως στρατός κατοχής. Η κοινωνία στο μεγαλύτερο ποσοστό της φτωχοποιημένη, απαθής και τρομοκρατημένη από την κρατική καταστολή, έχει αποδεχτεί τον ρόλο του παθητικού θεατή. Ο ταξικός διαχωρισμός, η κρατική αυθαιρεσία και η κατασταλτική ατιμωρησία συνεχίζουν να κυριαρχούν στην καθημερινότητα μας με θράσος και αλαζονεία.
Η μνήμη του Πολυτεχνείου όμως εξακολουθεί να εμπνέει και να αποτελεί φάρο ελευθερίας για τις επόμενες γενιές. Πορείες, συγκρούσεις, καταλήψεις στις επετείους (με πιο δυναμική και εξεγερσιακή την κατάληψη του Πολυτεχνείου του 1995 και την καταστολή της με 500 και πλέον συλλήψεις), κρατικές δολοφονίες (Κανελοπούλου, Κουμής, Καλτεζάς). Mισό αιώνα μετά, οι νεκροί της Εξέγερσης του Νοέμβρη του 1973 και οι νεκροί της Γ’ Ελληνικής “Δημοκρατίας” παραμένουν ακόμα αδικαίωτοι. Δυστυχώς, ορισμένοι από τους συμμετέχοντες σε εκείνη τη μεγαλειώδη εξέγερση κατέληξαν αργότερα να γίνουν υπηρέτες του συστήματος, γλύφτες του καπιταλισμού και κάποιοι στρογγυλοκάθισαν στα έδρανα της βουλής ψηφίζοντας κατάπτυστα νομοσχέδια. Υπάρχουν όμως και αρκετοί που δεν προσκύνησαν την εξουσία και δεν ζήτησαν ποτέ να τους αποδοθούν δαφνόκλαδα αντιδικτατορικής δράσης. 51 χρόνια τώρα, δεν έλειψαν αυτοί που θέλησαν να απαξιώσουν το Πολυτεχνείο, να το σβήσουν από τη συλλογική συνείδηση ακόμη και να το φιμώσουν. Σε πείσμα όλων αυτών, 51 χρόνια τώρα, το εξεγερτικό του πνεύμα εμπνέει και “ανασαίνει” στους δρόμους του αγώνα και της ανατροπής.ΑΚΗΔΕΜΟΝΕΥΤΟΙ, ΑΝΤΙΚΡΑΤΙΚΟΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΑ ΤΗΣ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΣ
Τροχιά στο Άπειρο