ΑΝΤΙΚΑΠΙΤΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΟΠΤΙΚΕΣ ΤΩΝ ΠΟΛΕΜΙΚΩΝ ΣΥΡΡΑΞΕΩΝ ΑΠΟ ΤΟΝ 1ο ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΠΟΛΕΜΟ ΜΕΧΡΙ ΣΗΜΕΡΑ
Παρακάτω αναδημοσιεύουμε τέσσερα άρθρα που γράφτηκαν από αντιεξουσιαστική σκοπιά, με βάση τις θέσεις αναρχικών και επαναστατικών συλλογικοτήτων από τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο μέχρι την σημερινή επέμβαση της Ρωσίας στην Ουκρανία. Αν και δεν συμφωνούμε απόλυτα σε όλα τα σημεία των άρθρων, εντούτοις είναι μια παρακαταθήκη των επαναστατικών αντικρατικών απόψεων πάνω στον πόλεμο και τις ενδοκυριαρχικές διαμάχες για ζώνες επιρροής, τα γεωστρατηγικά και οικονομικά συμφέροντα και το ξαναμοίρασμα του κόσμου.
Το πρώτο άρθρο δημοσιεύτηκε πριν 4 χρόνια σε εφημερίδα της Κρήτης, περιγράφει τα γεγονότα που οδήγησαν στον α΄παγκόσμιο πόλεμο και τη θέση των αναρχικών σ’ αυτόν, το δεύτερο και τρίτο άρθρο είναι πρόσφατα και αναλύουν τη θέση Λευκορώσων αναρχικών της Βαρσοβίας και Επαναστατών Διεθνιστών για τον πόλεμο στην Ουκρανία, ενώ το τέταρτο είναι η θέση αναρχοσυνδικαλιστικής ομάδας της Ανατολικής Ουκρανίας για το ίδιο ζήτημα.
1. Ο πόλεμος σαν επανάσταση – Η αναρχική οπτική και ο ρόλος των αναρχικών στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο
Του Δρ. Παναγιώτη Ξηρουχάκη
«Φέρτε τα τουφέκια που κατασκευάσατε στους δρόμους και τα οδοφράγματα. Αφήστε όλες τις δυνάμεις του προλεταριάτου να εξεγερθούν και οπλίστε τις. Βάλτε ένα τέλος, με τη δύναμη των όπλων, στη συστηματική καταστροφή της ανθρώπινης φυλής. Προλετάριοι! Υψώστε τώρα τα τσεκούρια σας, τις αξίνες σας, τα οδοφράγματά σας, την κοινωνική επανάσταση! Προλετάριοι στρατιώτες, λιποτακτήστε! Εάν πρέπει να παλέψετε, κάνετέ το ενάντια σε εκείνους που σας καταπιέζουν! Ο εχθρός σας δεν είναι στα αποκαλούμενα σύνορα, αλλά εδώ. Προλετάριες γυναίκες, εξεγερθείτε! Εμποδίστε την αναχώρηση των αγαπημένων σας! Ας είσαι εσύ, εργάτη του εργοστασίου και της γης, ο συνειδητός και ο ισχυρός, ας είσαι εσύ που θα αφήσεις κάτω τα εργαλεία και θα φωνάξεις: Αρκετά! Όχι άλλο! Εμείς οι εργάτες δεν επιθυμούμε πλέον να κάνουμε τουφέκια που φέρνουν το θάνατο στους αδελφούς μας που αγωνίζονται και υποφέρουν».
(ΜΠΡΟΣΟΥΡΑ ΙΤΑΛΩΝ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ ΕΝΑΝΤΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ)
Εισαγωγή
Η αφορμή του πρώτου παγκοσμίου πολέμου υπήρξε η εκτέλεση του διάδοχου του θρόνου της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας Φραγκίσκου Φερδινάνδου στο Σεράγεβο από το νεαρό Σερβοβόσνιο Γκαρβρίλο Πρίνσιπ, μέλος της οργάνωσης “Μλάντα Μπόσνα” (Νέα Βοσνία). Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη είχε προσαρτηθεί επίσημα στην Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία το 1908, ενώ το 50% του πληθυσμού της ήταν Σερβοβόσνιοι (Χάουρντ, 2006). Το αλυτρωτικό όμως αίσθημα της απελευθέρωσης από την Αυστροουγγαρία και της ένωσης με τη Σερβίας ήταν πολύ ισχυρό (Φεργιουσον,2006) και ο διάδοχος θα το πλήρωνε με τη ζωή του, καθώς εκτελέστηκε από μία οργάνωση, τη Νέα Βοσνία που είχε σκοπό την αποτίναξη του Αυστροουγγρικού ζυγού.
Ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ, που δολοφόνησε τον Αρχιδούκα Φραγκίσκο Φερδινάνδο της Αυστρίας και τη γυναίκα του, Σοφία, Δούκισσα του Χόχενμπεργκ, στο Σεράγεβο στις 28 Ιουνίου 1914
Μετά την κήρυξη του πολέμου στη Σερβία από την Αυστρουγγαρία οι εξελίξεις υπήρξαν ραγδαίες (Χάουρντ, 2006).Η μία μεγάλη δύναμη κήρυξε τον πόλεμο στην άλλη με αποτέλεσμα να οδηγηθεί η ανθρωπότητα σε ένα μεγάλο παγκόσμιο πόλεμο. Σε αυτόν τον πόλεμο, που τελικά ονομάστηκε πρώτος παγκόσμιος πόλεμος, τα στρατόπεδα ήταν δύο. Από τη μία η Αντάντ (την οποία αποτελούσαν η Βρετανική αυτοκρατορία, η Ρωσία, η Γαλλία και αργότερα η ΗΠΑ, η Ρουμανία, η Ιταλία και η Ελλάδα) και από την άλλη οι κεντρικές δυνάμεις (Γερμανία, Αυστροουγγαρία, Βουλγαρία και Οθωμανική αυτοκρατορία). Αιτίες του πολέμου βέβαια δεν ήταν η πιθανή ανάμειξη της Σερβίας στην εκτέλεση του διαδόχου (όπως επικαλέστηκε η Αυστροουγγαρία για να κηρύξει τον πόλεμο στη Σερβία) αλλά αντίθετα οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί. Σχεδόν κανείς από τους πολιτικούς ηγέτες και τους στρατιωτικούς όμως δεν περίμενε πως αυτή η σύγκρουση θα εξελισσόταν σε ένα γενικευμένο παγκόσμιο πόλεμο με 8,5 εκατομμύρια νεκρούς στα πεδία των μαχών (Φεργκιουσον,2006).
Ο πόλεμος εξελίχθηκε σε πραγματική σφαγή καθώς εξαιτίας της μαζικής βιομηχανικής παραγωγής και της τεχνολογίας (Χάουρντ, 2006) ξεπεράστηκαν οι παλιότερες στρατιωτικές τακτικές (χρήση ιππικού, έφοδοι με ξιφολόγχες κλπ) ,ενώ εισήρθε στη σκηνή το νέο τεχνολογικό βιομηχανικό οπλοστάσιο: χρήση τρένων για μαζικές μετακινήσεις στρατού, μαζική ρίψη οβίδων από το πυροβολικό, χημικά αέρια, πυροβόλα, χρήση αεροπλάνων, τανκς κλπ.
Σε όλες τις μεγάλες συγκρούσεις η ιδεολογία παίζει σπουδαίο ρόλο. Το ίδιο συμβαίνει και στην περίπτωση του πρώτου παγκοσμίου πολέμου όπου διάφορα ανταγωνιζόμενα ιδεολογικά ρεύματα (κομμουνισμός, εθνικισμός κλπ) συγκρούστηκαν μεταξύ τους. Εκείνη την εποχή επίσης ο αναρχισμός υπήρξε πολύ δυνατό και πολυπληθές κίνημα που σε κάποιες χώρες μάλιστα επισκίαζε τα μαρξιστικά και λοιπά αριστερά κινήματα. Ένα τέτοιο δυναμικό κίνημα δε θα μπορούσε να μην επηρεάσει τις εξελίξεις που σχετίζονταν με τον πόλεμο και ειδικά με τις επαναστατικές διαδικασίες που αυτός ο πόλεμος προκάλεσε.
Στο πρώτο μέρος θα εξετάσουμε τη σχέση της αναρχικής «τρομοκρατίας» με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Στο δεύτερο μέρος θα παρουσιάσουμε τους αναρχικούς που υποστήριξαν τον πόλεμο και θα τονίσουμε την αντιφατικότητα αυτής της στάσης. Στο τρίτο μέρος θα παρουσιαστεί η αντιπολεμική δράση των αναρχικών αλλά και η συμμετοχή τους σε επαναστάσεις τόσο κατά τη διάρκεια του πολέμου, όσο και σε εκείνες που ακολούθησαν την λήξη του. Στο τελευταίο μέρος θα γίνει μία προσπάθεια να εξηγηθεί η στάση των αναρχικών στη διάρκεια του πολέμου αλλά και στα χρόνια που ακολούθησαν, ενώ θα γίνει μία προσπάθεια αξιολόγησης του ρόλου του αναρχικού κινήματος εκείνων των χρόνων.
Τελικά θα δείξουμε ότι η πλειοψηφία των αναρχικών διακρίθηκε για την αντιπολεμική και επαναστατική τους στάση. Στα χρόνια του πολέμου αλλά και στα χρόνια που ακολούθησαν (1918-1922) συμμετείχαν στις μεγάλες εξεγέρσεις και επαναστάσεις.
Αναρχία και “τρομοκρατία”
Ξεκαθαρίζουμε αρχικώς ότι η έννοια της τρομοκρατίας είναι ιδεολογικά φορτισμένη. Για τους αναρχικούς τα κράτη είναι τρομοκράτες. Η εξουσία αντίθετα θεωρεί κάθε μορφής επαναστατικό κίνημα (εθνικοαπελευθερωτικό, κομουνιστικό, αναρχικό κλπ) που ασπάζεται τη βία εναντίον της σαν τρομοκρατικό. Τα πράματα γίνονται ακόμα πιο μπερδεμένα καθώς οι τρομοκράτες του χθες μπορούν να θεωρηθούν μετά από μια νικηφόρα επανάσταση σαν ήρωες από το νεοσύστατος κράτος και να επιβληθεί διεθνώς για αυτούς αυτή η πεποίθηση. Κάποιες περιπτώσεις παραμένουν όμως για πάντα αμφιλεγόμενες. Έτσι πχ στον διεθνή αστικό τύπο ακόμα και σήμερα γίνεται λόγος για τη δολοφονία του διαδόχου από τον τρομοκράτη Γκαβρίλο Πρίντσιπ με εξαίρεση τη σημερινή Σερβία που θεωρείται εθνικός ήρωας.
Στη Σερβία ο Γκαβρίλο Πρίντσιπ θεωρείται εθνικός ήρωας
Μετά από αυτή την παρένθεση μπορούμε να παρουσιάσουμε τη σχέση του αναρχισμού με αυτό που η αστική τάξη της εποχής αποκάλεσε τρομοκρατία. Σε κάθε περίπτωση στα τέλη του 19ου αι. και στις αρχές του 20ου αι. τα σχετιζόμενα με τον αναρχισμό βίαια κινήματα μπορούν να διακριθούν στο ρώσικο μηδενισμό και τα χτυπήματα που σχετίζονταν με την «Προπαγάνδα δια της Πράξης» (Laqueur, 1977). O ρώσικος μηδενισμός σαν κίνημα ανατροπής ασπάστηκε την «τρομοκρατία» σαν μέσο επίτευξης των σκοπών της επανάστασης. Επίσης ενώ δεν είναι ταυτόσημος με τον αναρχισμό σαν κίνημα συμπορεύτηκε μαζί του και αλληλοεπηρεάστηκε με αυτόν. Ενδεικτικά αναφέρω ότι ο Νετσάγιεφ υπήρξε σημαντικός ρώσος μηδενιστής, ο οποίος επηρέασε σε κάποια φάση μάλιστα και τον Μπακούνιν.
Απ’ όλα τα μηδενιστικά κινήματα το σημαντικότερο ήταν η Ναρόντναγια Βόλια (Tζολ,1975) που σκότωσε αρκετούς ρώσους υψηλά ιστάμενους. Τον Σεπτέμβριο του 1879, το επαναστατικό λαϊκό δικαστήριο της Ναρόντναγια Βόλια καταδίκασε τον τσάρο Αλέξανδρο ΙΙ σε θάνατο. Τελικά και μετά από δυο αποτυχημένες απόπειρες η επιτυχία ήρθε τον Μάρτιο του 1881. Συνεχιστές των ρώσων μηδενιστών υπήρξαν δύο δεκαετίες αργότερα οι Σοσιαλεπαναστάτες.
Ένα νέο κύμα «τρομοκρατίας « ξέσπασε (κυρίως από αναρχικούς και σοσιαλεπαναστάτες) μετά την κατάληψη της εξουσίας από τους Μπολσεβίκους το Νοέμβριο του 1917 στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Κατά ένα μέρος στόχευε εναντίον των μπολσεβίκων (τραυματίστηκε και ο Λένιν σε μία τέτοια επίθεση) αλλά και εναντίον Γερμανών διπλωματών και στρατιωτικών, για να υπονομευτούν οι ειρηνευτικές συνομιλίες μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας.
Η αναρχική “Προπαγάνδα δια της Πράξης” κατά τη δεκαετία του ’90 του 19ου αιώνα αποτέλεσε το αποκορύφωμα της αναρχικής βίαιης δράσης (κυρίως με βομβιστικές επιθέσεις ,εκτελέσεις και ληστείες) στην Ευρώπη και είχε θιασώτες μεγάλη μερίδα του αναρχικού κινήματος. Οι αναρχικοί αυτής της τάσης πίστευαν ότι εκτελώντας κυβερνώντες έφερναν πιο κοντά τις μάζες στην επανάσταση. Σύμφωνα με την άποψη τους, ήταν πολύ σημαντικό να δουν οι μάζες ότι και οι μεγάλοι μπορούν να “γονατίσουν”. Επίσης οι βόμβες των δεκαετιών του 1880 και 1890 ήταν η απελπισμένη αντίδραση στην απογοήτευση που επήλθε με την αιματηρή συντριβή της Κομμούνας και την καταστολή της Α΄ Διεθνούς. Μεταξύ λοιπόν των τελευταίων χρόνων της δεκαετίας του 70 του 19αι. και της δεκαετίας του 30 εξαπλώθηκε σε όλο τον κόσμο η «Προπαγάνδα δια της Πράξης». Οι πιο σημαντικές εκτελέσεις ηγετών (από τις αρκετές που εκείνα τα χρόνια έγιναν και αποδίδονται στους αναρχικούς) είναι οι ακόλουθες: Το 1894 φονεύθηκε ο Γάλλος πρόεδρος Καρνό, το 1897 ο Ισπανός πρωθυπουργός Antonio Canovas , η αυτοκράτειρα των Αψβούργων Ελισάβετ το 1898 και ο Ιταλός βασιλιάς Umberto το 1900 (Laqueur, 1977).
Στην Ελλάδα το 1912 φονεύθηκε ο βασιλιάς Γεωργίου Α’ από τον αναρχικό Σχινά. Στην Ισπανία η πολιτική βία γνώρισε ιδιαίτερη άνθιση καθώς έγινε μέρος των συνδικαλιστικών (και αναρχοσυνδικαλιστικών) αγώνων. Ενδεικτικά αναφέρω ότι μια ομάδα που είχε συσταθεί μεταξύ άλλων και από τον Ντουρούτι (μετέπειτα ηγετική φιγούρα της CNT-FAI) σκότωσε τον Επίσκοπο της Σαραγόσα. Στις ΗΠΑ φονεύθηκε ο πρόεδρος των ΗΠΑ, ενώ πολιτικές εκτελέσεις από αναρχικούς είχαμε και στην Αργεντινή. Οι «Νέοι Βόσνιοι» είδαν στην πρακτική της εκτέλεσης τη ριζοσπαστική λύση που προσδοκούσαν στο πρόβλημα της κατεχόμενης Βοσνίας (Φεργκιουσον,2006).
Ο αναρχικός Σχινάς πυροβολεί τον βασιλιά
Η αρχική φωτογραφία δημοσιεύτηκε στο Γαλλικό περιοδικό L’ ILLUSTRATION στις 29 Μαρτίου 2013. Εικονίζεται ο Αλέξανδρος Σχινάς ο οποίος συνελήφθη ως ο δολοφόνος του Βασιλιά της Ελλάδος Γεωργίου του Α΄στην Θεσσαλονίκη. Φρουρείται από δύο Κρητικούς χωροφύλακες μια μόλις μέρα μετά την φονική επίθεση.
Κάποιοι αναλυτές υποστηρίζουν ότι οι πολιτικοί φόνοι που αναφέραμε δεν είχαν σημαντική επίδραση παρά μόνο αύξησαν την καταστολή. Η εκτέλεση όμως του διαδόχου εκείνη τη μέρα στο Σεράγεβο, έστω και αν ήταν η αφορμή και όχι η πραγματική αιτία ενός τόσο αιματοβαμμένου πολέμου, πυροδότησε σαρωτικές και ραγδαίες εξελίξεις.
Αναρχία και υποστήριξη του πολέμου – Κροπότκιν και το μανιφέστο των 16
Ο ρόλος της αριστεράς στον 1ο παγκόσμιο πόλεμο δεν υπήρξε συνεπής με το αντιμιλιταριστικό πνεύμα που τη διέκρινε προπολεμικά. Στη Γερμανία για παράδειγμα οι περισσότεροι βουλευτές του Σοσιαλδημοκρατικού Κόμματος (με πιο εμφανή εξαίρεση τον αντιμιλιταριστή Καρλ Λίμπκνεχτ) υπερψήφισαν τον προϋπολογισμό για τον πόλεμο και έτσι συνηγόρησαν στην πολεμική προσπάθεια της χώρας τους (Harman,1997). Στη Ρωσία ο μαρξιστής Πλεχάνοφ τάχθηκε ανεπιφύλακτα στην πλευρά του Τσάρου. Στη Βρετανία το Εργατικό Κόμμα στήριξε την πολεμική προσπάθεια (Φέργκιουσον,2006). Δεν ήταν μόνο η αριστερά που τάχθηκε στην πλειοψηφία της υπέρ του πολέμου. Στη Βρετανία οι περισσότερες επιφανείς φεμινίστριες τάχθηκαν με την Αντάντ για να ηττηθεί , όπως υποστήριξαν η «φαλλοκρατική» Γερμανία αν και κάποιες σημαντικές φεμινίστριες τάχθηκαν ενάντια στον πόλεμο .
Στο χώρο των πνευματικών ανθρώπων επικράτησε η ίδια κατάσταση. Ακόμα και ο διάσημος συγγραφέας επιστημονικής φαντασίας και ανθρωπιστής Χ. Τζ. Ουέλς τάχθηκε με την Αντάντ. Αντίθετα το κόμμα των μπολσεβίκων τάχθηκε ενάντια στον πόλεμο καθώς πίστευε ότι ο πόλεμος ήταν προϊόν του καπιταλισμού και δεν υπήρχαν στους αντιμαχόμενους καλοί ή κακοί παρά μόνο ιμπεριαλιστικά συμφέροντα.
Οι αναρχικοί τήρησαν σε γενικές γραμμές αντιπολεμική στάση όπως θα δούμε παρακάτω, με κάποιες όμως τρανταχτές εξαιρέσεις. Σημαντικότερη υπήρξε η υποστήριξη που παρείχε ο διάσημος και πολύ δημοφιλής αναρχικός εκείνης της εποχής Κροπότκιν στη Ρώσικη πλευρά. Ο Κροπότκιν ήταν ρώσος πρίγκιπας και αναγνωρισμένος γεωγράφος και περιβαλλοντολόγος, όπως επίσης ένας από τους θεμελιωτές του αναρχικού κουμμουνισμού. Μαζί με άλλους αναρχικούς υπέγραψε το «Μανιφέστο των δεκαέξι» (Avrich, 2005). Σε κόντρα λοιπόν με την πλειοψηφία των αναρχικών που ήταν ενάντια στον πόλεμο (Woodcock ,1990),ο Κροπότκιν και άλλοι αναρχικοί (κυρίως αναρχοκουμουνιστές αλλά και αναρχοσυνδικαλιστές) που είχαν παρόμοιες απόψεις υποστήριξαν στη σοσιαλιστική La Bataille το 1916 (όπου πρωτοδημοσιεύτηκε το μανιφέστο) ότι οι σύμμαχοι έπρεπε να αμυνθούν στην επιθετικότητα της Γερμανίας. Επίσης προέβλεπαν ότι σε περίπτωση ήττας της Γερμανίας, εκείνη θα κατάρρεε και θα ήταν πιο εύκολο σε αυτή τη χώρα να πραγματοποιηθεί η αναρχική επανάσταση (Woodcock 1990).
Πέτρος Κροπότκιν
Σημαντικό είναι να γίνει κατανοητό ότι ο Κροπότκιν (Τζολ,1975)διακρινόταν σε πολιτισμικό επίπεδο από «αντιγερμανική» στάση όπως και άλλοι ρώσοι επαναστάτες (όπως πχ ο αναρχικός Μπακούνιν. Ο «αντιγερμανισμός» του Μπακούνιν ήταν παροιμιώδης ). Γενικά ο Μπακούνιν κατηγορούσε το γερμανικό πολιτισμό για υπερβολικό μιλιταρισμό. Ίσως μία από τις αιτίες αυτών των απόψεων του Μπακούνιν για τη γερμανική κουλτούρα, να ανιχνεύεται στην κόντρα αυτού με τον γερμανό Μαρξ (Τζολ,1975). Σε γενικές γραμμές ο Κροπότκιν θεωρούσε ότι η Γερμανία ήταν χώρα όπου κυριαρχούσε πολιτισμικά ο μιλιταρισμός και ο επεκτατισμός (Nettlau,1996). Αν τελικά επικρατούσε η Γερμανία στην παγκόσμια σκακιέρα του ιμπεριαλισμού, ο ολοκληρωτισμός της θα διοχετευόταν παντού απομακρύνοντας όλο και περισσότερο την ιδέα μίας αναρχικής και κοινωνικής επανάστασης.
Η πλειοψηφία των αναρχικών θεώρησε ότι ο Κροπότκιν πρόδωσε τα αναρχικά πιστεύω. Ο τελευταίος έτσι δέχτηκε οργισμένη κριτική (Avrich 2005). Άλλωστε το Φεβρουάριο του 1916 (πριν το «Μανιφέστο των δεκαέξι») είχε δημοσιευτεί ένα αντιπολεμικό μανιφέστο από επιφανείς αναρχικούς (Ρούντολφ Ρόκερ, Εμμα Γκόλνμαν, Αλεξαντερ Μπέργκμαν κλπ). Ο Κροπότκιν όμως πήγε κόντρα στην κυρίαρχη αντιπολεμική στάση των αναρχικών και προχώρησε μαζί με άλλους στη δημοσίευση του «Μανιφέστου των δεκαέξι». Στη συνέχεια ο Μαλατέστα (μεταξύ και άλλων πολλών) επιτέθηκε στην φιλοπόλεμη άποψη του Κροπότκιν (Nettlau,1996). Άλλοι αναρχικοί κατηγόρησαν τον Κροπότκιν για σοβινισμό και «αναρχοπατριωτισμό» (Avrich 2005). Τέλος οι μπολσεβίκοι κατηγόρησαν τον Κροπότκιν και την ομάδα για προδοσία της επανάστασης. Ήδη από το 1915 (πριν το μανιφέστο των 16)στο “Σοσιαλισμός και πόλεμος” ο Λένιν κατηγόρησε τον Κροπότκιν σαν υποστηρικτή της πλουτοκρατίας (Lenin,1984).
Μεγάλο θέμα αποτέλεσε το αν ο Κροπότκιν υπήρξε τελικά κρυφοσοβινιστής. Αυτό υποστήριξαν εκείνη την εποχή πολλοί πολιτικοί εχθροί του, όπως οι μπολσεβίκοι. Η αλήθεια είναι ότι αυτή η τάση ξενίζει ειδικά αν τη συγκρίνει κάποιος με τη στάση ζωής του Μπακούνιν, ενός ανθρώπου που διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση του αναρχισμού. Ο Μπακούνιν λοιπόν αν και τα πρώτα χρόνια της επαναστατικής του δράσης ήταν οπαδός της σλάβικης επανάστασης, τελικά αναθεώρησε πολλές από τις απόψεις του.
Η αλήθεια είναι ότι ο Μπακούνιν διαμορφώνοντας την ιδεολογική του ταυτότητα (και εν μέρει τον αναρχισμό του οποίου θεωρείται σήμερα πνευματικός πατέρας) τελικά έγινε διεθνιστής. Για τον Μπακούνιν προτεραιότητα είχε η κοινωνική και ταξική επανάσταση και οραματιζόταν μία ανθρωπότητα που θα βασιζόταν στον αναρχικό φεντεραλισμό. Ακόμα όμως και στην αναρχική φάση της ζωής του, οι πατριωτικές εξεγέρσεις (Μπακούνιν,2000) που γινόταν εκείνα τα χρόνια σε διάφορα σημεία του κόσμου δεν τον άφηναν αδιάφορο. Τότε λοιπόν έδειξε ενδιαφέρον και για τα εθνικοαπελευθερωτικά ζητήματα αλλά προσπαθώντας να τα στρέψει προς την ταξική και διεθνιστική κατεύθυνση.
Μία πατριωτική εξέγερση λοιπόν δεν του έλεγε τίποτα αν δεν πλησίαζε στην πραγμάτωση της αναρχίας (Μπακούνιν,2007). Γιατί σκοπός του Μπακούνιν ήταν η τελική συναδέλφωση όλων των λαών σε μία ακρατική κοινωνία. Έτσι δεν τον ενδιάφερε η δημιουργία ενός νέου έθνους-κράτους μέσω μίας εθνικής επανάστασης και αγωνιζόταν προς την αντίθετη κατεύθυνση.
Πίστευε μάλιστα (όπως θα δούμε στη συνέχεια πιο αναλυτικά) ότι μία πατριωτική εξέγερση (που έλπιζε ότι θα εξελισσόταν σε αντικρατική) είναι δυνατή ενάντια στους Πρώσους, όταν οι τελευταίοι εισέβαλαν στη Γαλλία το 1870 και αγωνίστηκε προς αυτή την κατεύθυνση συμμετέχοντας στην αποτυχημένη εξέγερση της Λυών. Τελικά αυτή η πολιτική πεποίθηση του Μπακούνιν ήταν σωστή, τουλάχιστον στην περίπτωση του Παρισιού όπου ο παριζιάνικος λαός πράγματι εξεγέρθηκε το 1871. Καρπός αυτής της εξέγερσης ήταν η Παρισινή κομμούνα του 1871 (στην οποία ο Μπακούνιν δε μπόρεσε να πάρει μέρος) που πνίγηκε στο αίμα (Nettlau, 1996).
Σε γενικές γραμμές λοιπόν, ο Μπακούνιν δεν υπήρξε σοβινιστής αλλά το αντίθετο. Σημαντικό επίσης γεγονός αποτελεί ότι στην αναρχική φάση της ζωής του, δεν υποστήριξε καμία από τις μεγάλες κρατικές οντότητες στις ενδοιμπεριαλιστικές συγκρούσεις της εποχής του (Μπακούνιν,2007). Εναντιώθηκε στην Πρωσία βέβαια στη διάρκεια του Γαλλοπρωσικού πολέμου (1870-1871), αλλά αυτό το έκανε μετά την κατάρρευση του Ναπολέοντα και όταν οι Πρώσοι είχαν εισβάλει στη Γαλλία. Απώτερος σκοπός του Μπακούνιν ήταν να μετατρέψει μία ιμπεριαλιστική σύγκρουση σε ταξική εξέγερση. «Ο αληθινός πατριωτισμός είναι κατ’ ουσίαν διεθνής… Τα όρια της προλεταριακής πατρίδας διευρύνθηκαν σε βαθμό που περιλαμβάνουν τώρα το προλεταριάτο όλου του κόσμου» (Μπακούνιν,2007,σελ. 104).
Αντίθετα ο Κροπότκιν έδωσε την υποστήριξη του (έμμεση βέβαια ) στο Τσάρο. Τελικά ο φόβος του Μπακούνιν και του Κροπότκιν απέναντι στο γερμανικό ολοκληρωτισμό θα δικαιώνονταν με την άνοδο του ναζισμού στην εξουσία. Αυτό που δε θα δικαιώνονταν (ειδικά στα μάτια των αναρχικών που αισθανθήκανε προδομένοι) είναι η υποστήριξη του Κροπότκιν στη Ρώσικη πλευρά σε ένα πόλεμο που στοίχισε τη ζωή σε εκατομμύρια φτωχούς ρώσους και οδήγησε στη ρώσικη επανάσταση και στην εκτέλεση του τελευταίου ρώσου τσάρου.
Να τονιστεί ότι η αντίθεση στον πόλεμο αυτόν δεν ήταν μία ακίνδυνη πράξη. Οι άνθρωποι που αντιστάθηκαν πολλές φορές διώχθηκαν ή και φυλακιστήκαν (Φεργιουσον,2006) ενώ αρκετοί χάσανε τη ζωή τους. Ενδεικτικά αναφέρω τον Μπεν Ράσελ που πλήρωσε με φυλάκιση την αντιπολεμική του στάση. Έτσι πολλοί αναρχικοί πλήρωσαν με φυλακίσεις και διωγμούς τις επιλογές τους (Προλετοκουλτουρ,2011)
Αναρχία και εθνοαπελευθερωτικοί αγώνες
Κάποιοι αναρχικοί τάχθηκαν υπέρ ή και πολέμησαν στον 1ο παγ. πόλεμο επειδή εκεί έβλεπαν τη δικαίωση των αλυτρωτικών τους απόψεων. Οι Νέοι Βόσνιοι ήταν μία επαναστατική κίνηση πριν το 1ο παγκόσμιο πόλεμο. Δεν είχε ξεκάθαρους πολιτικούς στόχους καθώς αλλά μέλη της υποστήριζαν τον πανγιουγκοσλαβισμό και άλλα τον πανσερβισμό (Φεργκιουσον,2006). Σήμερα από άλλες πηγές αναφέρονται σαν εθνικιστές και από άλλες σαν αναρχικοί. Στην πραγματικότητα είχαν επιρροές τόσο από εθνικιστικές όσο και από αναρχικούς θεωρητικούς (Pavlowitch, 2002).
Ας πάρουμε όμως τα πράματα από την αρχή. Τη χρονική περίοδο από τα μέσα περίπου του 19ου αι. μέχρι και τις αρχές του 20ου , όταν δηλαδή εμφανίστηκε σαν σημαντικό επαναστατικό ρεύμα ο αναρχισμός και διαμορφώθηκε η ιδεολογική του βάση, πολλοί αναρχικοί εμφορούνταν από αντιαυτοκρατορικές ιδέες και πολέμησαν σε διάφορες πατριωτικές εξεγέρσεις ενάντια σε αυτοκρατορικούς στρατούς (Tζολ,1975). Σημαντική υπήρξε και η επιρροή του Μπακούνιν που αποσκοπούσε στην μετατροπή των πατριωτικών επαναστάσεων σε ταξικούς (Μπακούνιν,2000) πολέμους.Ο Μπακούνιν στην αναρχική περίοδο της ζωής του, υποστήριξε μία μορφή προλεταριακού πατριωτισμού που θα αποσκοπούσε στην αποτίναξη του ξένου ζυγού, όχι όμως για να δημιουργηθεί ένα νέο έθνος-κράτος αλλά για να πραγματοποιηθεί η αταξική και ακρατική κοινωνία.
Σε αυτό το σημείο καλό είναι να θυμόμαστε ότι η έννοια του πατριωτισμού έχει αλλάξει νόημα με το πέρασμα του χρόνου. Στις μέρες μας συνήθως σημαίνει διαφορετικά πράματα για ανθρώπους με διαφορετικές ιδεολογίες . Η έννοια του πατριωτισμού είναι υποκειμενική και πολλές φορές από κάποιους ταυτίζεται με τον εθνικισμό . Και στα χρόνια του Μπακούνιν, ο πατριωτισμός είχε αρχίσει να σημαίνει διαφορετικά πράματα για τα διάφορα ανταγωνιζόμενα κινήματα. Έτσι η έννοια που του έδινε ο Μπακούνιν είναι και αυτή υποκειμενική και όχι απαραίτητα αποδεκτή από την πλειοψηφία (και του τότε αλλά και του σήμερα). Όπως και να έχει, ο Μπακούνιν, όπως ήδη υποστηρίξαμε, δεν υπήρξε σοβινιστής και αντιστρατευόταν τον εθνικισμό (Μπακούνιν,2007). Το ίδιο μπορούμε να πούμε για την πλειοψηφία των αναρχικών που πολέμησαν σε διάφορα επαναστατικά μέτωπα.
Έτσι δε θα πρέπει να παραβλέπεται η συνεισφορά αναρχικών που πολέμησαν σε διάφορες επαναστάσεις ενάντια στις αυτοκρατορίες στα τέλη του 19ου αι. Ο Αμιλκάρε Τσιπριάνι είναι μια τέτοια περίπτωση αναρχικού [2]. Ο Τσιπριάνι δραστηριοποιήθηκε μάλιστα και στην Ελλάδα. Το 1862 στην διάρκεια της αντιοθωνικής εξέγερσης βρισκόταν στην Αθήνα, καταδιωκόμενος από την αυστριακή αστυνομία. Ο Τσιπριάνι συμμετείχε στα γεγονότα του 1862 από την πρώτη στιγμή. Μάλιστα, στην περιοχή της Kαπνικαρέας, δημιούργησε με άλλους οδοφράγματα όπου για πρώτη φορά στον «ελλαδικό» χώρο κυμάτισε η κόκκινη σημαία. Στη συνέχεια συνελήφθη και απελάθηκε. Το 1868 συμμετείχε στην Κρήτη στην εξέγερση εναντίον στην τουρκική εξουσία.
Το 1897 βρέθηκε ξανά στην Ελλάδα, παίρνοντας μέρος ως εθελοντής στον ελληνοτουρκικό πόλεμο μαζί με άλλους Ιταλούς αναρχικούς. Μάλιστα στη μάχη του Δομοκού συμμετείχε και ομάδα αναρχικών. Επίσης την ίδια χρονιά, κάποιοι ιταλοί αναρχικοί είχαν πολεμήσει στην εξέγερση της Κρήτης που η έναρξη της προηγήθηκε (και που αποτέλεσε την αιτία )του ελληνοτουρκικού πολέμου. Όσοι αναρχικοί επαναστάτες2, κυρίως Ιταλοί, πολέμησαν ως εθελοντές στο Δομοκό και στην Κρήτη, το έκαναν γιατί πίστευαν ότι εκεί επικρατούσε λαϊκός ξεσηκωμός και όχι οργανωμένη από ανταγωνιστικά κράτη εθνική σύγκρουση.
Η Βουλγαρία ήταν η χώρα όπου οι αναρχικοί ενεργοποιήθηκαν έντονα στους εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες (Προλετκουλτ,2011). Κλασσική περίπτωση υπήρξε ο αναρχικός Μποτέφ που σήμερα παρουσιάζεται σαν εθνικός ήρωας των βουλγάρων (πέθανε στην εξέγερση του 1876 ενάντια στις οθωμανικές αρχές) αλλά τα πιστεύω του ήταν αντιεθνικιστά και αντικρατικά. Οι αναρχικοί επίσης θα δραστηριοποιηθούν έντονα στις εξεγέρσεις στο μακεδονικό χώρο (Δαίμων του τυπογραφείου,2001) που αρχικά εξέφραζαν κοινωνικές διεκδικήσεις και όχι την οργανωμένη σύγκρουση των κρατικά υποκινούμενων εθνικισμών. Πολλοί αναρχικοί (Προλετκουλτ,2011) θα πάρουν μέρος στην αποτυχημένη εξέγερση του ‘Ιλιντεν .Για ένα μήνα στη Θράκη μάλιστα στη διάρκεια αυτής της εξέγερσης, οι επαναστάτες προσπάθησαν να εφαρμόσουν τον ελευθεριακό κομμουνισμό.
Χρίστο Μπότεβ
Στη Βουλγαρία τέλος, οι αναρχικοί αντιστέκονται στην είσοδο της χώρας στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο (Προλετκουλτ,2011). Η εξουσία θα απαντήσει σκληρά. Αναρχικοί θα φυλακιστούν για την αντίθεση τους στον πόλεμο. Πάραυτα στη διάρκεια του πολέμου αναρχικοί επιτίθενται ένοπλα σε σύμβολα εξουσίας και πλούτου.
Σε γενικές γραμμές όμως κάποιοι αναρχικοί προφανώς πέρασαν τη διαχωριστική γραμμή που χωρίζει τον επαναστατικό-προλεταριακό πατριωτισμό και πέρασαν στο σοβινισμό. Παράδειγμα αποτελούν οι Βούλγαροι αναρχικοί που πολέμησαν με το Βουλγάρικο στρατό στη διάρκεια των Βαλκανικών πολέμων σε κόντρα της πλειοψηφίας των Βουλγάρων αναρχικών που είχαν αντιπολεμικές απόψεις(Προλετκουλτ,2011), αλλά και οι ιταλοί φουτουριστές. Πάντως όσο αφορά την οργάνωση που «πυροδότησε» τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο, το αντιφατικό της υπόθεσης είναι ότι οι Νέοι βόσνιοι μία οργάνωση επηρεασμένη μερικώς από το Μπακούνιν, πήρε βοήθεια από το Μαύρο χέρι μία οργάνωση που είχε δημιουργήσει ο Σέρβικος στρατός (Φεργκιουσον,2006).
Αντιφατικές και περίεργες για τα σημερινά δεδομένα απόψεις είχε και το καλλιτεχνικό-πολιτικό κίνημα του φουτουρισμού (Μποτσολα και Τίσνταλ ,1984). Ασπαζόμενο ένα μίγμα εθνικισμού, αναρχισμού και νιτσεϊσμού το σημαντικό αυτό για την τέχνη κίνημα πήρε από την αρχή θέση υπέρ της εισόδου της Ιταλίας στον πόλεμο διοργανώνοντας μάλιστα καλλιτεχνικά happenings για να προπαγανδίσει τον πόλεμο. Να σημειωθεί εδώ ότι στην Ιταλία κυριαρχούσε εκείνη την εποχή έντονο αλυτρωτικό πνεύμα καθώς υπήρχε η πεποίθηση ότι η ιταλική ενοποίηση δεν είχε ολοκληρωθεί και ότι πολλοί ιταλοί ζούσαν υπό Αυστροουγγρικό ζυγό. Με το ξέσπασμα του πολέμου οι φουτουριστές κατατάχθηκαν στον στρατό πιστοί στις ιδέες τους με αποτέλεσμα πολλοί να χάσουν τη ζωή τους (Μποτσολα και Τίσνταλ, 1984).Τελικά στην πλειοψηφία τους προσχώρησαν στο φασισμό του Μουσολίνι (αν και υπήρχαν και οι εξαιρέσεις που προσχώρησαν στο αντιφασιστικό στρατόπεδο).
Αναρχία, διεθνιστική πάλη ενάντια στον πόλεμο και επανάσταση
«Η επανάσταση δεν είναι τίποτα άλλο από τον πόλεμο (ακριβώς) όπως ο πόλεμος είναι η συνέχιση της πολιτικής με άλλα μέσα»
(Έρμαν Έσσε στο Coker,σελ.11)
Ο αναρχισμός έπαιξε σημαντικό ρόλο στις επαναστάσεις που σχετίζονται με τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο τόσο με άμεσο, όσο και με έμμεσο τρόπο. Έτσι μπορούμε να πούμε ότι ο αναρχισμός σαν ιδεολογία επηρέασε ως ένα βαθμό τον μαρξιστή επαναστάτη Λένιν και κατά συνέπεια τους μπολσεβίκους. Οι τελευταίοι ήταν πολύ σημαντικοί για την επιτυχία της Ρωσικής Επανάστασης, ένα ιστορικό γεγονός που πυροδότησε την επανάσταση και στην υπόλοιπη Ευρώπη. Πέρα όμως από την έμμεση τους επίδραση, οι αναρχικοί συμμετείχαν δραστήρια και στις επαναστατικές δραστηριότητες αυτών των ετών (1914-1922).
Τo «Γράμματα σε έναν Γάλλο στην παρούσα κρίση» (1870), είναι ένα από τα πιο σημαντικά γραπτά του Μπακούνιν, καθώς αποτελεί ουσιαστική συμβολή στη θεωρία και την πρακτική της επανάστασης. Γράφτηκε κατά τη θυελλώδη περίοδο του γαλλο-πρωσικού πολέμου, όταν η Γαλλία αντιμετώπιζε πλέον την ήττα, η κυβέρνηση του Ναπολέοντα ΙΙΙ είχε καταρρεύσει και οι Πρώσοι βρίσκονταν στις πύλες του Παρισιού. Σε αυτή την περίσταση ο Μπακούνιν ανέπτυξε την ιδέα για τη μεταστροφή των πολέμων μεταξύ των ιμπεριαλιστικών κρατών σε εμφύλιους πολέμους για την Κοινωνική Επανάσταση [3].
Στο «Γράμματα σε έναν Γάλλο στην παρούσα κρίση» λοιπόν , ο Μπακούνιν καλούσε το λαό (αγρότες και εργάτες) να ξεσηκωθεί για να αποκρουστεί ο στρατός εισβολής. Επίσης καλούσε στη δημιουργία κομούνων που θα καταργούσαν το γαλλικό κράτος και ταυτόχρονα στην υπεράσπιση αυτής νέας αταξικής κοινωνίας από τις επιβουλές του γαλλικού κράτους (ο Μπακούνιν ήταν υπέρ του εμφύλιου αν αυτό εξυπηρετούσε το σκοπό της κοινωνικής επανάστασης). Λίγο αργότερα οι Παριζιάνοι θα εξεγερθούν για να προστατέψουν το Παρίσι από τους Πρώσους και θα ξεσπάσει η Παρισινή κομμούνα (1871) στην οποία ο Μπακούνιν δεν μπόρεσε να πάρει μέρος και που πνίγηκε τελικά στο αίμα από το ίδιο τα γαλλικό κράτος. ¨Όπως και να έχει όμως, αυτή η εξέγερση αποτέλεσε δικαίωση για τον Μπακούνιν που πίστευε ότι ο λαϊκός ξεσηκωμός σε εκείνη την περίσταση ήταν δυνατός (Nettlau, 1996).Μάλιστα οι πολιτικές και κοινωνικές κινήσεις της Παρισινής κομμούνας ήταν σε πολλά σημεία σύμφωνες με τις απόψεις του Μπακούνιν .
Πέρα όμως από την Παρισινή κομμούνα, η ιδεολογική αυτή τακτική (ότι οι επαναστάτες δηλαδή θα πρέπει να έχουν σαν άμεση προτεραιότητα και επιδίωξη σε καιρό ενδοιμπεριαλιστικού πολέμου την πρόκληση γενικευμένης και βίαιης επανάστασης ) θα βρει την απόλυτη δικαίωση της στη διάρκεια του 1ου παγκ. πολέμου. Εκείνα τα χρόνια, θιασώτες αυτής της ιδεολογικής τοποθέτησης, υπήρξαν (εκτός των αναρχικών) και οι μαρξιστές μπολσεβίκοι που παίξανε πολύ σημαντικό ρόλο στην οκτωβριανή επανάσταση. Ειδικότερα ο Λένιν εργάστηκε συστηματικά τόσο θεωρητικά, όσο και πρακτικά προς την κατεύθυνση αυτή (Appignanesi, 1977). Να τονιστεί εδώ ότι η αντιπολεμική γραμμή των μπολσεβίκων ονομάστηκε ντεφετισμός. Σύμφωνα με τον τελευταίο, οι επαναστάτες πρέπει να προσπαθήσουν να ηττηθεί η χώρα τους, ώστε να προκληθεί εκεί επανάσταση. Οι μπολσεβίκοι υποστήριξαν ότι ο ντεφετισμός κατάγεται από το έργο των Μαρξ και Ένγκελς αλλά κάτι τέτοιο δε δικαιολογείται από τα υπάρχουσα στοιχεία (Draper,1953/54).
Αντίθετα λοιπόν οι Μαρξ και Ένγκελς πίστευαν ότι είναι καλύτερο σε μία σύγκρουση να κερδίζει η πιο προοδευτική δύναμη (αυτή που έχει πιο αναπτυγμένη αστική συνείδηση),γιατί αυτή η ιστορική εξέλιξη αποτελεί θετική συνέπεια για την εργατική τάξη τόσο της νικήτριας όσο και της ηττημένης χώρας (Draper,1953/54). Σε αυτή τη λογική κατάγεται και η απέχθεια τους για τον τσαρισμό και η πεποίθηση τους ότι είναι καλό να ηττείται αυτός στα πεδία των μαχών. Από την άλλη πίστευαν ότι υπό περιπτώσεις μία ήττα μπορεί να προκαλέσει επαναστατικές διαδικασίες στο κράτος που θα την υποστεί (Draper,1953/54) , αλλά ήταν ο Μπακούνιν εκείνος που επεξεργάστηκε με συνέπεια ένα πρόγραμμα που να προσπαθεί να μετατρέψει τον πόλεμο σε εμφύλιο.
Είναι βέβαια πιθανόν ο Λένιν να επηρεάστηκε από τα γεγονότα της Παρισινής κομμούνας και όχι άμεσα από την ιδεολογική τοποθέτηση του Μπακούνιν. Ακόμα και έτσι όμως, η Παρισινή κομμούνα ήταν περισσότερο έργο των Μπλανκιστών κομμουνιστών και των αναρχικών (στους τελευταίους είχε βέβαια ήδη ασκήσει μεγάλη θεωρητική επίδραση εκτός του Προυντόν και ο Μπακούνιν) και όχι τόσο των μαρξιστών. Είναι λοιπόν αρκετά πιθανόν οι αναρχικοί να άσκησαν (το λιγότερο) έμμεση επιρροή στο Λένιν ,ο οποίος είχε σε μεγάλη εκτίμηση την εξέγερση της κομμούνας. Άλλωστε στο έργο του «Κράτος και Επανάσταση» (1917) είχε παρουσιάσει την κομμούνα σαν πρότυπο για τη μελλοντική επαναστατική κοινωνία (Γιαλκέτσης,2017),όπου οι ένοπλες λαϊκές μάζες θα ανέτρεπαν την εξουσία παίρνοντας το δρόμο της αυτοκυβέρνησης (βέβαια όταν ήρθε η ώρα άλλα έκαναν οι μπολσεβίκοι).
Βέβαια η τοποθέτηση του Λένιν πάνω στους ιμπεριαλιστικούς πολέμους διαφέρει σε κάποια σημεία από τις απόψεις του Μπακούνιν ή και τις πρακτικές των κομμουνάρων. O Λένιν επιδίωκε την ήττα (Appignanesi, 1977) της Τσαρικής Ρωσίας από τη Γερμανία (ώστε να γίνει πιο εύκολα η επανάσταση στην ηττημένη πλέον Ρωσία) και πίστευε ότι προς την ίδια κατεύθυνση έπρεπε να αγωνιστούν και να προπαγανδίσουν και οι γερμανοί επαναστάτες (ήττα της χώρας τους). Όπως ο ίδιος δήλωνε η θεωρία του για τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ήταν το αντίθετο του σοσιαλιστικού πατριωτισμού. Ο επαναστάτης ,πάντα σύμφωνα με εκείνον, πρέπει να εύχεται την ήττα της χώρας του, ώστε να επέλθει πιο εύκολα ο εμφύλιος πόλεμος (Appignanesi,1977). Οι κομμουνάροι , όπως όμως ήδη είπαμε, αγωνίστηκαν ενάντια στους Πρώσους εισβολείς (με πατριωτικά και κοινωνικά κίνητρα) , αλλά και ενάντια στο Γαλλικό κράτος (με ταξικά και κοινωνικά κίνητρα). Ο Μπακούνιν επίσης καλούσε, όπως είδαμε ήδη, σε διμέτωπο αγώνα με τελικό σκοπό την κοινωνική και ταξική επανάσταση. Όπως και να έχει, η ιδέα αυτή της επανάστασης μέσα από τους ιμπεριαλιστικούς πολέμους, έστω και αν χρησιμοποιήθηκε από το Λένιν ελαφρά τροποποιημένη (ως «επαναστατικός ντεφαιτισμός»), δεν παύει να παρουσιάστηκε πρώτη φορά στον επαναστατικό λόγο του Μπακούνιν. Το χάσμα όμως μαρξιστών και αναρχικών εκείνα τα χρόνια είναι ήδη μεγάλο και ίσως ήταν δύσκολο για το Λένιν να παραδεχτεί ότι είχε επηρεαστεί από τον Μπακούνιν.
Εδώ να τονίσουμε ότι διάφοροι πολιτικοί εχθροί του Λένιν από το χώρο της αριστεράς όπως ο Πλεχάνοφ αλλά και ο Μάρτοφ (Γιαλκέτσης,2017), τον κατηγόρησαν στα χρόνια του εμφυλίου για «Μπακουνισμό» , κυρίως όσο αφορά την επιδίωξη του για πραγμάτωση της εξέγερσης με βίαια μέσα και της καταστροφής του παλαιού συστήματος (το αν ο Μπακούνιν θα θεωρούσε τιμή του σε περίπτωση που ζούσε να έχει επηρεάσει το Λένιν έστω και αποσπασματικά αποτελεί άλλο θέμα) .
Επίσης όπως ήδη είπα, στο έργο του «Κράτος και Επανάσταση» (1917)ο Λένιν είχε παρουσιάσει την κομμούνα σαν πρότυπο για τη μελλοντική επανάσταση (Γιαλκέτσης,2017),όπου προτάσσει τις ένοπλες λαϊκές μάζες σαν φορείς της επανάστασης που αποσκοπεί στην αυτοκυβέρνηση. Όμως το «Κράτος και Επανάσταση» αποτελεί εξαίρεση (και αντίφαση) στο σύνολο του θεωρητικού έργου του Λένιν. Γενικά αυτός πίστευε στην ανεπάρκεια του επαναστατικού αυθορμητισμού και έδινε προτεραιότητα στην πειθαρχία του κόμματος, στην επαναστατική πρωτοπορία των κομματικών μελών αλλά και στο γραφειοκρατικό συγκεντρωτισμό.
Δεν σταματάνε όμως εδώ οι σχέσεις του Λένιν με τον αναρχισμό. Ο Λενινισμός σύμφωνα με τον ιστορικό Ulam (1998) έχει κάποιες ομοιότητες και με το Νετσαγιαφισμό. Ο Νετσάγιεφ (Τζολ,1975) ήταν ρώσος μηδενιστής που είχε επηρεαστεί από τον Μπακούνιν (βέβαια και ο τελευταίος για κάποια περίοδο έδειχνε να είχε δεχτεί την επίδραση του Νετσάγιεφ).Ο Νετσάγιεφ πίστευε απόλυτα στην επίτευξη της επανάστασης με τη χρήση οποιουδήποτε μέσου, ακόμα και της τρομοκρατίας. Πρέπει να τονίσουμε ότι ο Λένιν στα πρώτα χρόνια της ζωής του δέχτηκε την επιρροή του ρώσικου μηδενιστικού κινήματος του οποίου μέλος ήταν ο μεγαλύτερος αδερφός (Ulam ,1998) του που εκτελέστηκε μάλιστα για την προσπάθεια του να δολοφονήσει με άλλους μηδενιστές τον Τσάρο. Επίσης στη συνέχεια της ζωής του αν και ασπάστηκε τον μαρξισμό, δεν τον άφησε αδιάφορο η επιρροή του Νετσάγιεφ (Service, 2000). Πάντως η επιρροή του Νετσάγιεφ στη διαμόρφωση του επαναστατικού οράματος του Λένιν είναι δύσκολο να αποδειχτεί καθώς ο τελευταίος ποτέ δεν την παραδέχτηκε τουλάχιστον στα επίσημα γραπτά του.
Νετσάγιεφ
Υπάρχει λοιπόν η πεποίθηση ότι ο Λένιν εμπνεύστηκε από το Νετσάγιεφ την ιδέα της ολοκληρωτικής καταστροφής του τσαρικού κράτους [4]. Επίσης ότι επηρεάστηκε από την ιδέα του Νετσάγιεφ για τον επαναστάτη που πρέπει να ενδιαφέρεται αποκλειστικά για την επανάσταση και για τίποτε άλλο. Στο λενινισμό όμως και σε αντίθεση με το νετσαγιαφισμό αυτή η ιδέα (ότι η επανάσταση είναι η απόλυτη προτεραιότητα) δε θα πραγματοποιηθεί μέσα από τη δράση μηδενιστών που στα μάτια του φάνταζαν ρομαντικοί και ότι δεν εξέφραζαν πλήρως την εργατική τάξη4. Αντίθετα ο Λένιν θεωρούσε το μπολσεβίκικο κόμμα (που καθοδηγεί την εργατική τάξη) σαν ιδανικό φορέα της επανάστασης. Έτσι προσάρμοσε την ιδέα του Νετσάγιεφ στη δική του πολιτική αντίληψη ( Radzinsky,1997). Το επαναστατικό κόμμα όφειλε να αφοσιωθεί απόλυτα στην ιδέα της επανάστασης. Η τελευταία έγινε έτσι ο αυτοσκοπός των μπολσεβίκων. Πάντως ο σημαίνον μαρξιστής Πλεχάνοφ κατηγόρησε τους μπολσεβίκους για χρήση της τακτικής του Νετσάγιεφ (Γιαλκέτσης,2017),όταν αυτοί πήραν την εξουσία και κατέφυγαν στη χρήση τρομοκρατικών μεθόδων απέναντι στους εχθρούς τους (ή σε όσους θεωρούσαν εκείνοι σαν εχθρούς).
Πεποίθηση του γράφων είναι ότι η μετέπειτα μαρξιστική ιστοριογραφία αποσιώπησε όσο μπορούσε αυτές τις επιρροές κάτι που βρίσκει άλλωστε σύμφωνο (τουλάχιστον όσο αφορά την επιρροή του ρώσικου μηδενισμού) και τον Eric Hobsbawm (Hobsbawm, 1959). Βλέπουμε όμως ότι ο αναρχισμός του 19ου αι (μέσω του Μπακούνιν, των αναρχικών της Παρισινής Κομμούνας και του Νετσάγιεφ) επηρέασε μέχρι κάποιου σημείου την ιδεολογική ταυτότητα του μπολσεβικισμού (ο οποίος βέβαια είναι σαφέστατα επηρεασμένος περισσότερο από τον Μαρξ και τη γενικότερη μαρξιστική πολιτική φιλοσοφία).
Όμως και οι αναρχικοί εκείνων των πολεμικών χρόνων, πιστοί στην ιδέα της επανάσταση, πήραν μέρος με ζήλο στα επαναστατικά γεγονότα τα σχετικά με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο (Nettlau,1996).
Σε διεθνή επίπεδο, η πλειοψηφία των αναρχικών τάχθηκε ενάντια στον πόλεμο, όπως οι ισπανοί αναρχοσυνδικαλιστές της CNT. Στη Ρωσία οι περισσότεροι αναρχικοί δεν ακολούθησαν τον Κροπότκιν και την ομάδα του στην φιλοπόλεμη και αντιμπολσεβίκικη στάση τους (Avrich 2005). Μάλιστα πολλοί αναρχικοί ευνόησαν αρχικά μία συμμαχία με το κόμμα των μπολσεβίκων. Τέτοια ήταν και η περίπτωση των μαχνοβιτών.
Το κίνημα του Νεστωρ Μάχνο αποτελεί μία αναρχική προσπάθεια με τεράστια γεωπολιτική επιρροή στα γεγονότα τα σχετιζόμενα με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο και τις μεταεπαναστατικές του συνέπειες (Μπιελάς και Μπιελάς,2008). Κατά την Αυστρογερμανική εισβολή του 1918 που έγινε ενάντια στη Ρώσικη επανάσταση (που από τον Οκτώβριο του 1917 είχε αποκτήσει ριζοσπαστικά χαρακτηριστικά), ο Μάχνο οργάνωσε μια ένοπλη αντίσταση. Στη συνέχεια και στη διάρκεια του ρώσικου εμφυλίου οι Μαχνοβίτες συμμάχησαν με τους μπολσεβίκους ενάντια στους «Λευκούς» και άλλους «εχθρούς της επανάστασης» (Tζολ ,1975). Η σημαντικότερη δύναμη των αντεπαναστατών υπήρξαν οι «Λευκοί». Αν και πολλοί «Λευκοί» υπήρξαν τσαριστές, ο τσαρισμός δεν ήταν ο συνδετικός ιδεολογικός κρίκος αυτού του κινήματος (πράγματι υπήρξαν «Λευκοί» που ήταν οπαδοί της δημοκρατίας, ρεπουμπλικάνοι, σοσιαλιστές κλπ).Το κύριο ιδεολογικό στίγμα των Λευκοφρουρών υπήρξε ο αντικομουνισμός.
Τελικά ο στρατός του Μάχνο (που μάλιστα έφτασε στην ακμή του να αριθμεί δεκάδες χιλιάδες και βασιζόταν στην αυτοδιαχείριση) αφού συνέτριψε τους ουκρανούς εθνικιστές και τους «Λευκούς», προδόθηκε από τον παλιό του σύμμαχο, τον Κόκκινο Στρατό και τελικά ηττήθηκε. Μέχρι και πρόσφατα ο Μάχνο ήταν ξεχασμένος ακόμα και στην Ουκρανία (όπου οι νικητές μπολσεβίκοι τον είχαν κατασυκοφαντήσει). Η συνεισφορά του Μάχνο και του αντάρτικου του όμως στη ρώσικη επανάσταση υπήρξε τεράστια (Tζολ ,1975). O στρατός του Μάχνο ήταν εξαιρετικός σε τακτικό επίπεδο (Tζολ, 1975) πετυχαίνοντας πολλές νίκες ενάντια στους εχθρούς της επανάστασης. Επίσης καινοτόμησε χρησιμοποιώντας “έξυπνα όπλα”, όπως πχ τα αγροτικά ιππήλατα άρματα που ήταν εξοπλισμένα με πολυβόλα (και που ονομαζόταν tachanka).Τέλος για κάποιο διάστημα, οι μαχνοβίτες στις πόλεις και στην ύπαιθρο που έλεγχαν προσπάθησαν να εφαρμόσουν αναρχικές κοινωνικές πρακτικές όπως η κολεκτιβοποίηση.
Στην Ουγγαρία το μικρό αλλά μαχητικό ουγγρικό αναρχικό κίνημα (Everett , 2006) συνεργαζόμενο με το μπολσεβίκικο κόμμα και με αριστερούς σοσιαλιστές βοήθησε στη δημιουργία της Κομμούνας της Βουδαπέστης (που κράτησε από τις 21 Μαρτίου μέχρι την πρώτη Αυγούστου του 1919). Στις 21 Μαρτίου μάλιστα ανακηρύχτηκε η Ουγγρική Σοβιετική Δημοκρατία που υπήρξε η πρώτη μετά από αυτή της Ρωσίας. Η σχέση των αναρχικών με το μπολσεβίκικο κόμμα στην περίπτωση της Ουγγαρίας παρά τις κάποιες προστριβές ήταν καλή. Αλλά και το ίδιο το κόμμα είχε ένα σχετικά αντιεξουσιαστικό χαρακτήρα. Και αυτό γιατί το 1918 (Everett , 2006) κάποιοι από τους Ούγγρους αναρχικούς συμμετείχαν στο νεοϊδρυθείς κομουνιστικό κόμμα της Ουγγαρίας (που διαδραμάτισε πολύ σημαντικό ρόλο στα γεγονότα της κομούνας) και προσπάθησαν να στρέψουν το κόμμα σε πιο ελευθεριακά μονοπάτια. Αυτό το γεγονός (η συμμετοχή κάποιων αναρχικών σε μπολσεβίκικο κόμμα) αποτελεί μία κίνηση πράγματι σπάνια στα χρονικά.
Τελικά η κομμούνα κατάρρευσε, όταν ο Ρουμάνικος στρατός για λογαριασμό της Αντάντ εισέβαλε στην Ουγγαρία και κατανίκησε τις επαναστατικές δυνάμεις. Την κομούνα διαδέχτηκε μια κυβέρνηση συνδικαλιστών, ενώ στις 6 του Αυγούστου ο ρουμάνικος στρατός καταλαμβάνει τη Βουδαπέστη. Τα πράγματα όμως θα γίνουν χειρότερα. Ακολουθεί το πραξικόπημα του Ούγγρου Ναύαρχου Μίκλος Χόρτυ (ο οποίος τα επόμενα χρόνια ως αντιβασιλέας πρόσδεσε την Ουγγαρία στο άρμα της ναζιστικής Γερμανίας) που ρίχνει την κυβέρνηση. Στη συνέχεια οι Ούγγροι εθνικιστές υπό τα βλέμματα του ρουμάνικου στρατού κατοχής εξαπολύουν τη «Λευκή» τρομοκρατία που άφησε πίσω τις χιλιάδες θύματα (μεταξύ τους και αρκετούς αναρχικούς).Να τονιστεί επίσης ότι οι Ούγγροι αναρχικοί αντιστάθηκαν στην πολεμική προσπάθεια της Αυστροουγγαρίας (μέρος της οποίας αποτελούσε τότε και η Ουγγαρία) στη διάρκεια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου.
Στην αρχή του 20ού αιώνα, το ιταλικό αναρχικό κίνημα γνώρισε άνθιση. Επιπλέον μέχρι το 1914 το αναρχικό κίνημα ενισχύθηκε από την εισροή νέων μελών ως αποτέλεσμα των αγώνων ενάντια στην εκστρατεία στη Λιβύη, αλλά και των αγώνων για την προάσπιση της εργατικής τάξης. Στην Ιταλία, τα αποτελέσματα της ενδοαναρχικής πάλης πάνω στο θέμα του πολέμου, ήταν λιγότερο καταστρεπτικά για το αναρχικό κίνημα από ό,τι σε άλλες χώρες. Όμως και σε γενικές γραμμές και η Ιταλική αριστερά δεν είχε τόσο φιλοπόλεμη διάθεση όπως στις άλλες χώρες. Έτσι Το Partito Socialista Italiana (PSI – Ιταλικό Σοσιαλιστικό Κόμμα) δεν ενίσχυσε φανατικά την πολεμική προσπάθεια όπως έκαναν διάφορα σημαντικά σοσιαλιστικά κόμματα στην υπόλοιπη Ευρώπη1.
Οι αναρχικοί παρεμβατιστές υπέρ της εισόδου της Ιταλίας στη σύγκρουση δεν ήταν πολλοί, ενώ έχει υποστηριχθεί 1 αυτές οι προσπάθειες ξεκινούσαν από νιτσεϊκούς και στιρνερικούς αναρχοατομικιστές. Είδαμε ήδη τη περίπτωση των φουτουριστών που εμπίπτουν εν μέρει στην κατηγορία των αναρχοατομικιστών (Μποτσολα και Τίσνταλ, 1984) .
Η σύγκρουση εντός της επαναστατικής συνδικαλιστικής οργάνωσης USI, ένα μέρος της οποίας ήταν υπέρ της ιταλικής συμμετοχής στον πόλεμο, έφερε την οργάνωση στα χέρια της αντιμιλιταριστικής πλειοψηφίας τον Σεπτέμβριο του 19141.Επίσης το σημαντικό περιοδικό Volonta, διέθετε την πλέον ισχυρή αντι-εθνικιστική και αντιπολεμική γραμμή και προήγαγε το διεθνιστικό και αντικαπιταλιστικό ρόλο του αναρχισμού. Τελικά οι αναρχικοί οπαδοί της παρέμβασης στάθηκαν ανίκανοι να επιβληθούν μέσα στο αναρχικό κίνημα. Αντίθετα η αντιμιλιταριστική τάση του αναρχισμού όταν τελικά η Ιταλία μπήκε στον πόλεμο, εκδηλώθηκε μέσα στο στράτευμα με πολλές λιποταξίες και άλλες πράξεις ανυπακοής . Επίσης οι αναρχικοί διοργάνωσαν και συμμετείχαν σε λαϊκές αντιπολεμικές διαδηλώσεις.
Οι αναρχικοί συμμετείχαν στην εξέγερση του Τορίνο τον Αύγουστο του 1917 – όπου η εχθρότητα του ιταλικού προλεταριάτου στον πόλεμο και η επιθυμία για την κοινωνική αλλαγή έφτασε στα ύψη. Τον τελευταίο χρόνο όμως του πολέμου λόγω της υπερβολικής καταστολής οι αναρχικές δραστηριότητες σημείωσαν κάμψη. Παρ’ όλα αυτά, το τέλος του πολέμου σηματοδότησε μια επιστροφή στη μαζική δράση και την οργάνωση στο εσωτερικό του κινήματος. Πάντως η Οκτωβριανή Επανάσταση ξύπνησε ελπίδες στους αναρχικούς. Σε γενικές γραμμές το τέλος του μεγάλου πολέμου βρήκε τους αναρχικούς έτοιμους για επαναστατική δράση (Staid, 2013).
Στη Γερμανία οι αναρχικοί στράφηκαν ενάντια στον πόλεμο. Επίσης η καλλιτεχνική ομάδα των ντανταιστών σε αντίθεση με τους φουτουριστές (από τους οποίους σε καλλιτεχνικό επίπεδο είχαν επηρεαστεί αρκετά) αντέδρασε στον πόλεμο (Χανς,1983). Μετα από τον πόλεμο αναδείχτηκε και η φιλοαναρχική καλλιτεχνική ομάδα των «Προοδευτικών της Κολονίας», οι οποίοι ήταν συμβουλιακοί κουμουνιστές(Έβερετ,2013). Τα πιο σημαντικά όμως γεγονότα που αφορούν τους αναρχικούς έγιναν στη Βαυαρία με το τέλος του πολέμου. Η Βαυαρική σοβιετική δημοκρατία (η οποία διάρκεσε περίπου πέντε μήνες) αποτέλεσε μέρος της γερμανικής επανάστασης του 1918-1919 που ακολούθησε την ήττα των γερμανών στο 1ο παγκόσμιο πόλεμο (Harman,1997). Τόσο στη γερμανική επανάσταση όσο και στη δημιουργία και λειτουργία της βραχυχρόνιας δημοκρατίας οι αναρχικοί έπαιξαν σημαντικό ρόλο.
Ο Καρτ Άισνερ (σοσιαλιστής και μέλος του Independent Social Democratic Party of Germany (USPD) ) κήρυξε στις 8 Νοεμβρίου του 1918 (Harman,1997) την Βαυαρία σαν ελεύθερο κράτος, αφού τις προηγούμενες μέρες είχε ξεσηκώσει τα πλήθη.Eπίσης έγινε και ο πρόεδρος του ελεύθερου κράτους [5] . Πρωτεύουσα του νέου κράτους ήταν το Μόναχο. Αν και η μπολσεβίκικη επανάσταση αποτελούσε έμπνευση για τους περισσότερους επαναστάτες της Ευρώπης, ο Άισνερ προσπάθησε να μη ταυτιστεί μαζί με τους μπολσεβίκους και έτσι δεν έθιξε την ιδιοκτησία. Ο Άισνερ δολοφονήθηκε τελικά από κάποιον ακροδεξιό (Harman,1997). Σταδιακά οι αναρχικοί και οι κομμουνιστές άρχισαν να αποκτούν περισσότερη δύναμη και στις 6 Απριλίου του 1919, ανακηρύχτηκε η Σοβιετική δημοκρατία στην οποία κυρίαρχη θέση είχε ο αναρχονιτσειστής Γκουστάβ Λαντάουερ[6] (1870-1919), όπως και ο αναρχικος Έριχ Μούζαμ. Πρόεδρος ανακηρύχτηκε ο Toller μέλος του USPD.
Γκουστάβ Λαντάουερ
Αυτή η φιλοαναρχική φάση του σοβιέτ όμως δεν κράτησε πολύ. Τελικά στις 12 Απριλίου του 1919, το κομουνιστικό κόμμα πήρε τον έλεγχο της επαναστατημένης σοβιετικής δημοκρατίας με αρχηγό τον Eugen Leviné. Ο στρατός και τα ακροδεξιά Freikorps μπήκαν τελικά στο Μόναχο και νίκησαν μετά από σκληρές μάχες τους επαναστάτες, ενώ εκτέλεσαν πολλούς από αυτούς. Στο σοβιέτ συμμετείχε και ο Ρετ Μαρούτ ο οποίος στη διάρκεια του πολέμου εξέδιδε το αναρχικό περιοδικό Der Ziegelbrenner. Μετά την ήττα της κομμούνας ο Μαρούτ έφυγε εξόριστος στο Μεξικό για να γλυτώσει τη ζωή του. Μπορούμε να πούμε ότι σχεδόν εξαφανίστηκε από τους παλιούς του συντρόφους για να προστατευτεί, ενώ άλλαξε και το όνομα του. Δεν είναι άλλος από το διάσημο συγγραφέα Μπ.Τρέηβεν (Έβερετ,2013).
Συμπεράσματα – Εξήγηση της στάσης των αναρχικών
Oι αναρχικοί παίξανε πολύ σημαντικό ρόλο στα γεγονότα τα σχετιζόμενα με τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Είδαμε ήδη ότι είχαν σχέση με την έκρηξη του πολέμου. Μία ομάδα επαναστατών λοιπόν, επηρεασμένοι από διάφορες ιδεολογίες μεταξύ των οποίων και από τον αναρχισμό, πυροδότησε τον 1ο παγκόσμιο πόλεμο. Βέβαια η εκτέλεση του διαδόχου στο Σεράγεβο ήταν η αφορμή και όχι η αιτία. Σίγουρα ο πόλεμος θα ξεσπούσε αργά ή γρήγορα αλλά θα είχε προφανώς διαφορετική μορφή και ίσως διαφορετική πορεία.
Επίσης είδαμε ότι οι αναρχικοί στην πλειοψηφία τους αντιστάθηκαν στον πόλεμο, σε αντίθεση με τους σοσιαλιστές και τους σοσιαλδημοκράτες. Εξαίρεση στην αντιπολεμική στάση των αναρχικών αποτέλεσαν κάποιοι αναρχικοί που προσπάθησαν να επηρεάσουν το σύνολο του αναρχικού κινήματος υπέρ του πολέμου. Τελικά δεν τα κατάφεραν.
Για να κατανοήσει κάποιος αυτή τη φιλοπόλεμη αναρχική τάση πρέπει να εξετάσει την ιστορία της αναρχίας. Μέχρι και το ξέσπασμα του 1ο παγκ. πολέμου δεν είχαν ταυτιστεί όλοι οι αναρχικοί ξεκάθαρα με τη διεθνιστική και αντιμιλιταριστική πάλη. Αυτό οφείλεται στο παρελθόν του Μπακούνιν πριν γίνει αναρχικός (ήταν σλάβος εθνικιστής) αλλά και σε κάποιες αμφιλεγόμενες κινήσεις σημαντικών αναρχικών (με μεγάλη επιρροή στο τότε επαναστατικό κίνημα) όπως πχ η συμμετοχή του Προυντόν στην (δημοκρατικά εκλεγμένη) κυβέρνηση του Ναπολέοντος Γ’ (Preposier,2011 και Tζολ,1975). Τα παραπάνω συμβάντα είχαν δημιουργήσει κάποιες παρεξηγήσεις και ιδεολογικές ασάφειες. Όπως και να έχει οι προαναφερθέντες αναρχικοί αυτοί φιλόσοφοι υπήρξαν διεθνιστές και επαναστάτες, ενώ κάποιες «περίεργες» και ρατσιστικές τους απόψεις (όπως πχ του Προυντόν για τους εβραίους) αποτελούν εξαιρέσεις και δεν αντικατοπτρίζουν την κατά γενική ομολογία ανθρωπιστική και επαναστατική σκέψη τους (Preposier,2011 και Nettlau,1996).
Έτσι και πριν τον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο κάποιοι αναρχικοί είχαν ξεπεράσει τα διεθνιστικά πρότυπα του Μπακούνιν και είχαν σοβινιστικές απόψεις. Με το ξέσπασμα του μεγάλου πολέμου αυτό έγινε πιο έντονο. Οι φουτουριστές (στην πλειοψηφία τους γιατί υπήρχαν και εξαιρέσεις) στην Ιταλία είναι κλασσική περίπτωση αναρχοπατριωτών που έγιναν μετά φασίστες (Μποτσολα και Τίσνταλ 1984). Σίγουρα δεν ήταν οι μόνοι. Πάντως το γεγονός πως κάποιοι αναρχικοί στην Ιταλία ασπάστηκαν εύκολα κάποια φασιστικα -εθνικιστικά πιστεύω, καταδεικνύει ότι και πριν προσχωρήσουν στο φασιστικό κόμμα και ενώ τότε ακόμα δήλωναν αναρχικοί, δεν πρέπει να είχαν αληθινά διεθνιστικές απόψεις. Ενδεικτικό της ιδεολογικής ασάφειας της εποχής είναι ότι ακόμα και ο Μουσολίνι καταγόταν από οικογένεια αναρχικών, ενώ στη σοσιαλιστική του περίοδο συμπαθούσε τους αναρχικούς τρομοκράτες. Καλό είναι να αναφερθεί ότι οι αναρχικοί που συνηγόρησαν υπέρ του πολέμου προέρχονταν από όλα τα ιδεολογικά ρεύματα του αναρχισμού: αναρχοκουμουνισμό, αναρχοσυνδικαλισμό, αναρχοατομικισμό κλπ. Το ίδιο ισχύει και για όσους ήταν ενάντια στον πόλεμο.
Τέλος σημαντικότατη δράση είχαν οι αναρχικοί στις επαναστάσεις που προκλήθηκαν από τον πόλεμο. Σημαντική δράση είχαν στην επανάσταση της Ρωσίας αλλά και σε επαναστάσεις και εξεγέρσεις που ακολούθησαν το τέλος του πολέμου (ειδικότερα σε Ιταλία, Ουγγαρία, Γερμανία). Έτσι χιλιάδες αναρχικοί συμμετείχαν σε αυτές τις επαναστάσεις, παίζοντας ενεργό ρόλο, ενώ πολλοί θυσίασαν και τη ζωή τους για τον επαναστατικό σκοπό (πχ ο Λαντάουντερ δολοφονήθηκε). Μάλιστα οι ιταλοί αναρχικοί συμμετείχαν στους αντιφασιστικούς αγώνες της Ιταλίας το 1920-1922 (Staid,2013). Στην Ισπανία λίγα χρόνια αργότερα (Paz,2006) οι αναρχικοί της CNT–FAI θα πολεμήσουν ενάντια στους Ισπανούς εθνικιστές στη διάρκεια του ισπανικού εμφυλίου (1936-1939). Τα χρόνια λοιπόν εκείνα (1917-1939) οι αναρχικοί βρέθηκαν να συγκρούονται στην Ευρώπη με εθνικιστές, συντηρητικούς, ακροδεξιούς και φασίστες. Αυτά τα γεγονότα χαλύβδωσαν την αντισοβινιστική στάση των αναρχικών.
Καθώς η πολεμική και στρατιωτική πάλη των αναρχικών ενάντια στο φασισμό και τον εθνικισμό λοιπόν έπαιρνε δραματική τροπή, η ιδεολογική ταυτότητα του αναρχισμού έγινε πιο ξεκάθαρη εξαιτίας και κάποιων διανοητών όπως ο Μπέργκμαν, η Γκόλντμαν και ο Ρόκερ. Ενδεικτικά αναφέρω το παράδειγμα του Ρόκερ. Το βιβλίο του «Εθνικισμός και Πολιτισμός», ο Ρόκερ το έγραψε σαν απάντηση στον εθνικισμό που γινόταν κυρίαρχο ρέμα εκείνη την εποχή στη Γερμανία. Ο εθνικισμός σύμφωνα με τον Ρόκερ υποδουλώνει το άτομο στο κράτος (Ρόκερ,1998). Το βιβλίο αυτό είχε τεράστια επίδραση στους αναρχικούς.
Η γενικότερη πολιτική του στάση προσδιόρισε (μαζί με άλλους βέβαια διανοητές) το αναρχικό κίνημα σαν απόλυτα αντιεθνικιστκό και διεθνιστικό ξεκαθαρίζοντας έτσι και πολλές παρεξηγήσεις που είχαν δημιουργηθεί από τη ζωή και το έργο των Προυντόν, Μπακούνιν και Κροπότκιν. Όπως και να έχει όμως και άσχετα με την επιρροή του Ρόκερ και άλλων διεθνιστών αναρχικών, η πλειοψηφία των αναρχικών ήδη από εκείνα τα ταραγμένα χρόνια του πρώτου παγκοσμίου πολέμου είχε ξεκάθαρη στάση ενάντια στον πόλεμο.
Αναφέραμε ήδη την αναρχοσυνδικαλιστική CNT αλλά το ίδιο ισχύει για όλες τις μεγάλες αντιεξουσιαστικές ομάδες και οργανώσεις όπως η αμερικάνικη IWW. Αλλά και οι πιο επιφανείς αναρχικοί στράφηκαν το 1914-1918 ενάντια στον πόλεμο. Ο Λαντάουερ, ο Σορέλ, ο Μπέργκμαν, η Έμμα Γκόλνμαν, ο Μαλατέστα (Τζολ,1975) είναι μόνο μερικά από τα παραδείγματα γνωστών και επιδραστικών αναρχικών που είπαν όχι στον πόλεμο.
Το αντιεθνικιστό, αντιρατσιστικό, αντιμιλιταριστικό και διεθνιστικό πνεύμα μέσα στους αναρχικούς (αν και στη διάρκεια του 1ου παγκοσμίου πολέμου ήταν ήδη το πιο ισχυρό) θα γίνει στα χρόνια που ακολούθησαν τη λήξη του 1ου παγκοσμίου πολέμου το κυρίαρχο με αποτέλεσμα στις μέρες μας ο αναρχισμός να έχει γίνει σχεδόν συνώνυμο του αντιμιλιταρισμού και του αντισοβινισμού.
Στο 2ο παγκόσμιο πόλεμο πολλοί αναρχικοί πολέμησαν σε αντιφασιστικά αντάρτικα σε όλη την Ευρώπη. Αυτοί οι αναρχικοί είδαν το 2ο παγκόσμιο πόλεμο σαν συνέχεια του ισπανικού εμφυλίου, δηλαδή σαν συνέχεια της αντιφασιστικής μάχης. Όπως και να έχει ιστορικά αυτή η επιλογή τους (το ότι πολέμησαν ενάντια στις δυνάμεις του άξονα) δείχνει να έχει δικαιωθεί, καθώς ο 2ος παγκόσμιος πόλεμος σήμερα θεωρείται σαν ένας δίκαιος πόλεμος, τουλάχιστον αν το δει κάποιος από την αντιναζιστική του πλευρά. Αντίθετα ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος δείχνει τόσο άδικος και παράλογος. Έτσι η επιλογή της αναρχικής μειοψηφίας που τάχθηκε υπέρ του πολέμου είναι ακόμα και σήμερα καταδικαστέα από το αναρχικό κίνημα.
Βιβλιογραφία
ΞΕΝΟΓΛΩΣΣΗ
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Σημειώσεις:
[1] Dada Adriana in http://ngnm.vrahokipos.net/index.php/history/45-world-anarchist-history/447-2012-04-25-22-01-55
[2] http://ngnm.vrahokipos.net/part01.html?start=5
[3] https://archive.org/details/al_Michail_Bakunin_Letters_to_a_Frenchman_on_the_Present_Crisis_a4
[4] http://theartofpolemics.com/2014/03/06/the-influences-of-the-catechism-of-the-revolutionary-on-lenin/
[5] httpHYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”://HYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”spartacusHYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”-HYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”educationalHYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”.HYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”comHYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”/HYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”GEReisnerHYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”.HYPERLINK “http://spartacus-educational.com/GEReisner.htm”htm
[6] https://libcom.org/history/articles/1870-1919-gustav-landauer
πηγή: https://agonaskritis.gr/ο-πόλεμος-σαν-επανάσταση-η-αναρχική/
2. Θέση της “Ομάδας Λευκορώσων αναρχικών στη Βαρσοβία” για τον πόλεμο στην Ουκρανία
Μετά τις 24 Φεβρουαρίου, τόσο μεταξύ μας όσο και με συντρόφια από διαφορετικές χώρες, συζητάμε συχνά για την κατάσταση στην οποία έχει βρεθεί η Ευρώπη. Γιατί ξεκίνησε ο πόλεμος; Πώς αυτός άλλαξε τις πολιτικές προοπτικές της περιοχής και ειδικότερα της Λευκορωσίας; Πώς νιώθουμε για το ΝΑΤΟ; Είναι δυνατόν να υπηρετεί κάποιος στις ένοπλες δυνάμεις ενός κράτους και να παραμένει αναρχικός; Επίσης, πώς πρέπει να δράσουμε, στα πλαίσια του πολέμου, όντας μέρος της διασποράς στην Πολωνία; Έχουμε καταλήξει σε μια συλλογική θέση για τα παραπάνω αλλά και για άλλα θέματα, τα οποία σκιαγραφούνται στο παρακάτω κείμενο.
ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΟΨΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ
Θεωρούμε πως είναι λάθος να μιλάμε για την σύγκρουση με την ταμπέλα του proxy war (πολέμου διά αντιπροσώπων) μεταξύ Ρωσίας και ΝΑΤΟ. Στο στάδιο που βρισκόμαστε, έχουμε έναν πόλεμο μεταξύ του Ουκρανικού λαού ενάντια στη Ρωσική εισβολή. Αυτή η θέση τεκμηριώνεται με δύο επιχειρήματα:
1) Αν μιλάμε για proxy war, υπονοούμε ότι το Ουκρανικό κράτος και ο Ουκρανικός λαός είναι απλώς “μαριονέτες της Δύσης”. Στην πραγματικότητα όμως, η Ουκρανία έχει τη δική της αυτενέργεια. Πέρα από το γεγονός ότι εμείς οι αναρχικοί, προσπαθούμε πάντα να βλέπουμε τη βούληση των αδύναμων και καταπιεσμένων, αυτή η αυτενέργεια έχει αποδειχθεί στη πράξη. Σήμερα, γνωρίζουμε ότι στην αρχή του πολέμου, οι δυτικοί πολιτικοί ηγέτες ήταν σίγουροι για την επικείμενη επιτυχία της Ρωσίας. Επομένως, για παράδειγμα, δεν υπήρχαν σοβαρές προμήθειες όπλων και ο Μπάιντεν προσέφερε στον Ζελένσκι “ασφαλή διαφυγή”. Οι “ισχυροί του κόσμου” είχαν αποφασίσει τα πάντα εκ των προτέρων, αλλά η βούληση του Ουκρανικού λαού τούς χάλασε τα σχέδια.
2) Η ενεργός συμμετοχή του πληθυσμού είναι η δεύτερη συνιστώσα που αποδεικνύει πως μιλάμε για έναν “πόλεμο που έχει διαλέξει ο λαός. Από την πλευρά της Ρωσίας, έχουμε επαγγελματίες στρατιωτικούς που πολεμούν με την παθητική υποστήριξη της πλειοψηφίας του κόσμου. Στην πλευρά της Ουκρανίας, όλη η κοινωνία έχει συσπειρωθεί και συμμετέχει ενεργά στην αντίσταση. Αυτό επιβεβαιώνεται από πολλές μελέτες και γεγονότα: από την άνοδο των δωρεών έως τα funds για τις ανάγκες του στρατού και τις τεράστιες ουρές του κόσμου για να ενταχθεί στην πολιτοφυλακή και το μαζικό κίνημα εθελοντών. Επίσης, αυτή η κοινωνική συνοχή δεν είναι αποτέλεσμα κάποιας μιλιταριστικής προπαγάνδας αλλά μια φυσική απάντηση σε μια ένοπλη εισβολή, την επιθυμία να προτατεύσει κανείς τη ζωή και τη σωματική του ασφάλεια καθώς και τις πολιτικές ελευθερίες που κερδήθηκαν σε προηγούμενους αγώνες. Σε αυτή την περίπτωση, ο Ουκρανικός λαός έχει καθορίσει τη θέση που πήραν οι Αρχές και όχι το αντίστροφο.
ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΛΟΓΟΥΣ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Το Κρεμλίνο έχει μεταμφιέσει την επιθετικότητά του ως αγώνα ενάντια στον ουκρανικό ναζισμό, αν και αυτό αποτελεί μόνο ένα ιδεολογικό ψευτο-προσωπείο. Το να μιλάμε για κυριαρχία της ακροδεξιάς στην Ουκρανία είναι μεγάλη υπερβολή. Μπορεί να είχαν κυριαρχήσει στους δρόμους και να εκπροσωπούνταν σε ορισμένα κρατικά όργανα αλλά την συντριπτική επιρροή σε όλους τους κρατικούς θεσμούς, στα μέσα ενημέρωσης και στη κοινή γνώμη την απολάμβαναν οι φιλελεύθερες δημοκρατικές δυνάμεις.
Ένας από τους κύριους λόγους για τον πόλεμο είναι ο μεγαλύτερος αριθμός πολιτικών ελευθεριών στην Ουκρανία σε σύγκριση με τη Ρωσία. Η Ουκρανία αποτελεί ένα παράδειγμα στην περιοχή ενός εναλλακτικού κράτους και μιας επιτυχούς ανατροπής της κυβέρνησης. Επιπλέον, η κυρίαρχη ελίτ στη Ρωσία κατανοεί ότι σε περίπτωση που ξεσπάσει μια επανάσταση στη χώρα της και θελήσουν να την καταστείλουν με ένοπλες δυνάμεις, η πολιτιστικά κοντινή Ουκρανία μπορεί να γίνει ένας σημαντικός σύμμαχος των εξεγερμένων Ρώσων. Πολλά από τα συντρόφια μας που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη Ρωσία και τη Λευκορωσία βρήκαν καταφύγιο στην Ουκρανία και τη θεώρησαν ένα μέρος όπου θα μπορούσαν να συνεχίσουν τον αγώνα τους ενάντια στα αυταρχικά καθεστώτα στις χώρες τους.
Ο δεύτερος λόγος της επιθετικότητας είναι η ιμπεριαλιστική και ρεβανσιστική λογική. Η ρωσική ελίτ θεωρεί πως όλα τα εδάφη που υπήρξαν ποτέ μέρος της Ρωσίας ή της ΕΣΣΔ είναι δική της κληρονομιά ή ζώνη όπου θα έπρεπε να δημιουργηθούν κράτη-δορυφόροι. Η Ρωσία έχει πραγματοποιήσει στρατιωτικές επιχειρήσεις στο παρελθόν, χρησιμοποιώντας την τακτική της δημιουργίας “εστιών” που εμποδίζουν την ανάπτυξη γειτονικών χωρών που δεν βρίσκονται κάτω από τον έλεγχο του Κρεμλίνου πχ: στη Μολδαβία, στη Γεωργία και την Ουκρανία πριν από το 2022. Αυτή η τακτική χρησιμοποιήθηκε λόγω έλλειψης πολιτικής δύναμης. Με τη συσσώρευση των οικονομικών πόρων και την ανάπτυξη του στρατιωτικού-βιομηχανικού συγκροτήματος, η Ρωσία έχει περάσει σε μια νέα τακτική ενός επιθετικού πολέμου πλήρους κλίμακας.
Επιπλέον, ο πόλεμος παραμένει ιστορικά μια ληστεία των κοινών και ο Πούτιν υπολογίζει στην κατάσχεση πόρων και επιχειρήσεων του γεωργικού, ενεργειακού και βιομηχανικού συγκροτήματος της Ουκρανίας. Υπό αυτή την έννοια, η ρωσική ελίτ είναι το πνευματικό τέκνο της καπιταλιστικής επεκτατικής λογικής, εξίσου χαρακτηριστική όπως αυτή των δυτικών πολιτικών ελίτ.
Ο ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΡΩΣΙΑΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΝΑΤΟ
Αυτά τα τρία σημεία ενδιαφέροντος από την πλευρά της ρωσικής κυβέρνησης αποτελούν τη βάση του πολέμου. Η εφαρμογή τους έρχεται σε αντίθεση με τα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα κάποιων δυτικών χωρών. Ας σταθούμε χωριστά στην αντιπαράθεση Ρωσίας-ΝΑΤΟ.
Γνωρίζουμε καλά την ιστορία των αιματηρών συγκρούσεων που έχουν εξαπολύσει οι χώρες του ΝΑΤΟ και δεν αμφιβάλλουμε για τις εγκληματικές τους προθέσεις σήμερα. Επιπλέον, μπορούμε να δούμε ότι οι δυτικοί πολιτικοί ευθύνονται εν μέρει για τον πόλεμο. Εξάλλου, δεν ήταν ο Πούτιν που είχε την ιδέα να λύσει τα ζητήματα με βία, εκβιασμους, εξαπάτηση και δωροδοκίες. Στην πραγματικότητα, απλώς έχει αποδεχθεί και διαιωνίζει τους κανόνες του παιχνιδιού με τους οποίους λειτουργούν οι πολιτικοί σε όλο τον κόσμο. Ακόμη και τώρα βλέπουμε τη συνέχιση αυτής της προσέγγισης όταν δυτικές εταιρίες πετρελαίου και φυσικού αερίου συνεχίζουν να θυσαυρίζουν τον Πούτιν και οπαδοί της “ρεαλιστικής” προσέγγισης προτείνουν οι Ουκρανοί να παραδοθούν. Καταδικάζουμε μια τέτοια πολιτική η οποία βασίζεται στην απληστία και τον φόβο της απώλειας της εξουσίας. Ταυτόχρονα, ελπίζουμε σε μια πίεση των ευρωπαικών λαών που θα αναγκάσει τις κυβερνήσεις τους να παράσχουν πραγματική στρατιωτική βοήθεια στην Ουκρανία και να εγκαταλείψουν τις όποιες αξιώσεις για αποικιακό έλεγχο στη χώρα. Ταυτόχρονα, θεωρούμε ότι η Ουκρανία, η οποία αντιτίθεται στον ρωσικό ιμπεριαλισμό, βρίσκεται στην κατάσταση κατά την οποία χρειάζεται έναν ισχυρό συμμάχο – μια θλιβερή πραγματικότητα αυτού του παγκοσμίου συστήματος ανισότητας.
Έχουμε επίγνωση των οικονομικών και στρατιωτικών συμφερόντων των δυτικών ελίτ στην περιοχή μας και εναντιωνόμαστε κατηγορηματικά στην επέκταση του ΝΑΤΟ προς τα ανατολικά. Σε άλλα μέρη, το ΝΑΤΟ ενεργεί με στρατιωτική παρουσία αλλά στην περιοχή μας τις τελευταίες δεκαετίες, οι δυτικές χώρες χρησιμοποιούν τη μέθοδο της λεγόμενης “ήπιας δύναμης”. Η Ρωσία χρησιμοποιεί επίσης αυτή τη στρατηγική, σπρώχνωντας τις γειτονικές χώρες σε οικονομική εξάρτηση και εξάγοντας τον πολιτισμό της εκεί. Αλλά η κύρια μέθοδος του Κρεμλίνου στην περιοχή είναι η ωμή αστυνομική και στρατιωτική βία. Δεν μπορούμε να ταυτίσουμε τις δύο αυτές προσεγγίσεις. Στην περίπτωση της “ήπιας δύναμης” των χωρών του ΝΑΤΟ, παραμένουμε ξεγελασμένοι και εξαθλιωμένοι, στην περίπτωση της “ωμής δύναμης” του Κρεμλίνου, βρισκόμαστε ξυλοκοπημένοι, ριγμένοι στη φυλακή ή σκοτωμένοι από επιθέσεις με ρουκέτες.
Γενικά, δεν έχουμε αυταπάτες για τον ΝΑΤΟικό ιμπεριαλισμό, αλλά στην περιοχή μας, ο κύριος εχθρός εδώ και τώρα είναι ο ρωσικός.
Ως αναρχικοί από τη Λευκορωσία, βλέπουμε τη ρωσική κυβέρνηση ως έναν “χωροφύλακα επαναστάσεων” για την περιοχή. Η ήττα της εξέγερσης του 2020 στη χώρα μας οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην υποστήριξη του Πούτιν στο καθεστώς του Λουκασένκο. Είδαμε το ίδιο και στο Καζακστάν. Σε τέτοιες εξεγέρσεις, το Κρεμλίνο βλέπει αποκλειστικά υποκίνηση από την Δύση και δεν μπορεί να πιστέψει ότι είναι κάτι οργανωμένο από την κοινωνία για τα δικά της συμφέροντα. Σε περίπτωση στρατιωτικής ήττας της Ρωσίας, ελπίζουμε ότι η ισχύς του Πούτιν θα κλονιστεί και ο βασικός πυλώνας του αυταρχισμού στην περιοχή θα καταστραφεί.
ΓΙΑΤΙ ΥΠΟΣΤΗΡΙΖΟΥΜΕ ΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Τι θα συμβεί αν χάσει τον πόλεμο η Ουκρανία; Πρώτον, η Ουκρανία δεν θα χάσει. Αλλά αν συμβεί κάτι τέτοιο, το κύριο αποτέλεσμα θα είναι η γενοκτονία της ουκρανικής κοινωνίας. Επιπλέον, βλέπουμε δύο σενάρια:
1) Η νίκη του Κρεμλίνου μπορεί να σημαίνει περαιτέρω επιθετικότητα κατά της Πολωνίας και των χωρών της Βαλτικής, και πιθανώς το ξέσπασμα ενός παγκοσμίου πολέμου και μιας πυρηνικής σύγκρουσης. Εάν οι δυτικές χώρες δεν υποστηρίξουν επαρκώς την Ουκρανία, ο Πούτιν θα το δει αυτό ως αδυναμία, θα δει την επιτυχία της στρατηγικής του και θα θέλει να προχωρήσει.
2) Αν η επιθετικότητα δεν κλιμακωθεί, θα δούμε ένα νέο Σιδηρούν Παραπέτασμα. Ο αυταρχισμός στην περιοχή μας θα ενισχυθεί τις επόμενες δεκαετίες και οι λαοί της Λευκορωσίας, της Ρωσίας και του κατεχόμενου τμήματος της Ουκρανίας θα είναι καταδικασμένοι στη φτώχεια και τον αστυνομικό τρόμο. Έχουμε ζήσει στη Λευκορωσία και γνωρίζουμε τι σημαίνει μια δικτατορία, πώς μοιάζει μια μαζική και βίαιη καταστολή μιας γενικής δυσαρέσκειας. Δεν ευχόμαστε μια τέτοια μοίρα σε κανέναν και στηρίζουμε όσους αντιστέκονται σε αυτήν.
Αντιθέτως, τι θα γίνει αν κερδίσει η Ουκρανία; Το καθεστώς του Πούτιν θα κλονιστεί σοβαρά και θα τραβήξει μαζί του τα αυταρχικά καθεστώτα των γειτονικών χωρών. Κάτι τέτοιο θα ανοίξει νέες ευκαιρίες για τη διεύρυνση των πολιτικών ελευθεριών και την εμφάνιση νέων οικονομικών μορφών και τρόπων πολιτικής συμμετοχής. Η ενδυνάμωση της κοινωνίας και η αποδυνάμωση του κράτους θα αποτελέσουν πραγματική ευκαιρία για αντικρατικούς μετασχηματισμούς στην περιοχή.
Επομένως, δεν υποστηρίζουμε πραγματιστικές τακτικές της “λιγότερο κακής προοπτικής” ή κάποιας άλλης συμβιβαστικής πολιτικής. Ακολουθούμε μια πολιτική συγκεκριμένων αξιών. Στην προκειμένη περίπτωση, βάζουμε την αξία της ζωής και τη σωματική ασφάλεια των ανθρώπων στο προσκήνιο. Αυτή η επιλογή μάς οδηγεί στο να στηρίξουμε την Ουκρανία. Δεν μπορούμε να ανεχτούμε δεκάδες χιλιάδες νεκρούς και εκατομμύρια κόσμου σε αναπηρικές καρέκλες σε περίπτωση νίκης της Ρωσίας. Γνωρίζουμε ότι μια τέτοια νίκη θα ενισχύσει τις δικτατορίες στην περιοχή και θα διαιωνίσει για δεκαετίες τον τρόμο που υφίσταται καθημερινά ο λαός της Λευκορωσίας και της Ρωσίας. Επομένως, επιθυμούμε την ήττα της Ρωσίας και τη νίκη της Ουκρανίας.
ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΤΩΝ ΑΝΑΡΧΙΚΩΝ ΣΤΟΝ ΠΟΛΕΜΟ
Από τις πρώτες μέρες της εισβολής, αναρχικοί έχουν επιλέξει να εμπλακούν στην αντίσταση. Ένα τμήμα συντρόφων δημιούργησε διεθνείς πρωτοβουλίες αλληλοβοήθειας για την υλική υποστήριξη αντιεξουσιαστών αγωνιστών και αμάχων που επλήγησαν από τον πόλεμο. Ένα άλλο κομμάτι επέλεξε να δράσει εντός της Εδαφικής Άμυνας και άλλων μονάδων των Ένοπλων Δυνάμεων της Ουκρανίας.
Με τη συμμετοχή τους στον πόλεμο, οι αναρχικοί αντιστέκονται στην ιμπεριαλιστική εισβολή, στα σχετικά εγκλήματα πολέμου και τις γενοκτονικές δράσεις. Δηλαδή, στις πιο αποκρουστικές και βίαιες μορφές εξουσίας.
Κατανοούμε ότι η ένταξη σε κρατικές δομές αποτελεί μια απόκλιση από την αναρχική παράδοση, αλλά υποστηρίζουμε αυτή την απόφαση. Η επιλογή των συντρόφων μας είναι ο μόνος δυνατός τρόπος σε αυτή τη φάση για να προσφερθεί ένοπλη αντίσταση στην εισβολή και να αναπτυχθεί η επίτευξη αναρχικών στρατηγικών στόχων στην περιοχή. Όποτε μπορούμε βοηθάμε τέτοιους μαχητές και ενθαρρύνουμε και άλλους να το κάνουν. Υποστηρίζουμε επίσης και άλλους, μη στρατιωτικούς, τρόπους αντίστασης στη ρωσική επιθετικότητα.
Εάν οι αναρχικοί αποφάσιζαν να ενεργήσουν ως κάποια αυτόνομη ένοπλη μονάδα στο έδαφος της Ουκρανίας απλώς θα καταστρέφονταν. Ειδικά στην αρχή του πολέμου, όταν στις πόλεις δρούσαν πολλές ομάδες που έκαναν εφόδους, υπήρχαν συχνά κρούσματα μεταξύ τους πυρών από τον Ουκρανικό στρατό. Μια μη εγγεγραμμένη ομάδα με άγνωστα σύμβολα θα έπεφτε σίγουρα σε αυτή την παγίδα. Επιπλέον, την εποχή που ξέσπασε ο πόλεμος, οι αναρχικοί δεν είχαν τις απαραίτητες δεξιότητες, την υλική υποστήριξη αλλά και όπλα για να σχηματίσουν μια αυτόνομη δύναμη.
Η συμμετοχή σε στρατιωτικές επιχειρήσεις σου επιτρέπει να αποκτήσεις τους απαραίτητους πόρους και τις δεξιότητες για μελλοντική οργάνωση και η συμμετοχή στην εθνική αντίσταση επιτρέπει μέσω της επιρροής που ασκείς να προωθήσεις τα συμφέροντα των καταπιεσμένων στρωμάτων της κοινωνίας και να αντισταθούν στις αρνητικές τάσεις.
Μια εναλλακτική τακτική θα μπορούσε να είναι η διαφυγή και υποστηρίζουμε όσους την χρησιμοποίησαν. Ταυτόχρονα όμως, πολλοί άνδρες, φτωχοί ή άτομα που απλώς δεν μπορούν να αφήσουν πίσω τους άρρωστους συγγενείς, ή τα ζώα τους, στερούνται ένα τέτοιο προνόμιο. Γι’ αυτούς, το να μην αντισταθούν σημαίνει να αποδεχθούν μια ζωή υπό κατοχή. Για τους πολιτικούς ακτιβιστές -και ιδιαίτερα για τους αναρχικούς- κατοχή σημαίνει εγγυημένη φυλάκιση ή και θάνατος.
Επίσης, εμείς, ως πρόσφυγες από τη Λευκορωσία, θεωρούμε ότι η διαφυγή είναι η χειρότερη επιλογή, όχι η καλύτερη. Ο πόλεμος δεν αποτελεί μια φυσική καταστροφή από την οποία μπορεί κανείς απλώς να ξεφύγει. Αν λοιπόν έχεις την ευκαιρία να αντισταθείς, καλύτερα να το κάνεις εκεί που είσαι.
Η ΛΕΥΚΟΡΩΣΙΑ ΚΑΙ Ο ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΟΥΚΡΑΝΙΑ
Παρά την “αντιναζιστική” ρητορική του καθεστώτος της Λευκορωσίας, το κράτος συνεχίζει να αναπτύσσει ολοένα και πιο φασιστικά χαρακτηριστικά:
-Η λατρεία της ωμής βίας και η μετατροπή της ως τον μοναδικό πυλώνα της επιβολή του κράτους, μια γενική ρητορική για τον εξωτερικό εχθρό
-η στρατιωτικοποίηση των κρατικών θεσμών: οι δυνάμεις ασφαλείας βρίσκονται σε θέσεις-κλειδιά, για παράδειγμα, στο Συμβούλιο της Ασφάλειας το οποίο δημιουργήθηκε για να αναλάβει την εξουσία σε περίπτωση που πεθάνει ο Λουκασένκο
-τακτικές στρατιωτικές ασκήσεις που συνοδεύονται από επιθετική ρητορική, αγορά νέων όπλων, αύξηση του μεγέθους του στρατού
-συγχώνευση μεγάλου κεφαλαίου και κράτους
-μια ρητορική για τη συγχώνευση κράτους και κοινωνίας, υπονοώντας ότι το δεύτερο είναι αδύνατο χωρίς το πρώτο
-κρατικός έλεγχος στη πολιτισμική σφαίρα καθώς και στα μέσα ενημέρωσης
Δεδομένης της φύσης του καθεστώτος και της εξάρτησης του Λουκασένκο από το Κρεμλίνο, η υποστήριξή του στη ρώσικη επιθετικότητα φαίνεται λογική.
Την ίδια στιγμή, τα αντιπολεμικά αισθήματα είναι έντονα στη λευκορωσική κοινωνία. Ακόμη και δεδομένης της ισχύος του κατασταλτικού μηχανισμού, υπάρχουν άτομα που προχωράνε σε δράσεις: σαμποτάζ στους σιδηροδρόμους, δημοσίευση πληροφοριών και απο-ανωνυμοποίηση του στρατού, διαδηλώσεις την ημέρα του δημοψηφίσματος και πολυάριθμες συμβολικές παρεμβάσεις με αφίσες, φυλλάδια και γκράφιτι. Πολλοί Λευκορώσοι έχουν γίνει εθελοντές στον ουκρανικό στρατό. Οι λευκορώσοι που βρίσκονται στο εξωτερικό έχουν επίσης ενταχθεί ενεργά στο διεθνές δίκτυο εθελοντικής υποστήριξης του ουκρανικού λαού.
Στεκόμαστε αλληλέγγυοι σε τέτοιες ενέργειες και πρωτοβουλίες και πιστεύουμε ότι η συμβολή μας στη νίκη της Ουκρανίας είναι πιθανώς μια συμβολή στη νίκη επί του καθεστώτος του Λουκασένκο.
ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ ΑΓΩΝΕΣ-ΚΛΕΙΔΙΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ
Στα πλαίσια του πολέμου, το κύριο καθήκον μας είναι η καθολική υποστήριξη του ουκρανικού λαού. Επιπλέον, ορισμένοι στόχοι είναι σημαντικοί για εμάς ως μέρος της λευκορωσικής διασποράς στην Πολωνία:
1) Υπό τη μαζική αντίσταση και εξέγερση των λαών της Ρωσίας και της Λευκορωσίας καθώς και με την αύξηση των χρηματικών απωλειών, το Κρεμλίνο μπορεί να σταματήσει την εισβολή. Συνεπώς, είναι σημαντικό να υποστηρίξουμε την αντιπολεμική αντίσταση και τα αναρχικά κινήματα σε αυτές τις χώρες. Είναι επίσης απαραίτητο να κατευθυνθούν οι προσπάθειές μας στο να διασφαλιστεί ότι ο στρατός της Λευκορωσίας δεν θα μπει στον πόλεμο ή τουλάχιστον να το καθυστερήσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο. Αυτό απαιτεί εκστρατείες μεταξύ των ατόμων που είναι σε στρατεύσιμη ηλικία καθώς και βοήθεια διαφυγής για όσα άτομα δεν θέλουν να συμμετάσχουν στον πόλεμο στη πλευρά του επιτιθέμενου.
2) Βλέπουμε επίσης νόημα στο να ασκούμε κριτική στους εθνικισμούς που προκαλούν αύξηση της ξενοφοβίας σε ολόκληρη την περιοχή. Χρειάζονται εκστρατείες ευαισθητοποίησης όπου θα εξηγείται η διαφορά μεταξύ κοινωνίας και κράτους, ειδικά σε συνθήκες απολυταρχιών ή καθεστώτων που υιοθετούν αυξανόμενα στοιχεία φασισμού.
3) Μεταξύ της διασποράς, παρατηρούμε μια άκριτη υποστήριξη για τα τάγματα της Λευκορωσίας, επομένως είναι σημαντικό να διαδοθούν ευρέως οι αναρχικές ιδέες σε αντίθεση με αυτές διαφόρων δεξιών ρευμάτων που έχουν σηκώσει κεφάλι. Αυτό είναι σημαντικό ώστε οι μελλοντικές πολιτικές αλλαγές στη Λευκορωσία να βασίζονται μάλλον στις ιδέες της επέκτασης των ατομικών και συλλογικών ελευθεριών παρά σε εθνικιστικές αφηγήσεις και μύθους.
4) Είναι επίσης σημαντικό να προετοιμαστούμε για πόλεμο στο έδαφος της Ευρωπαικής Ένωσης αναπτύσσοντας γνώσεις και δεξιότητες που αυξάνουν την αυτονομία των ατόμων και των συλλογικοτήτων σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης.
“Ομάδα Λευκορώσων αναρχικών στη Βαρσοβία”: https://t.me/s/belanarchistinpl
Το κείμενο μεταφράστηκε από το αναρχικό λευκορωσικό πόρταλ pramen: https://pramen.io/en/2022/07/the-position-of-the-group-of-belarusian-anarchists-in-warsaw-on-the-war-in-ukraine/
πηγή: https://athens.indymedia.org/post/1621469/
3. Ο πόλεμος (του ΝΑΤΟ) ενάντια στη Ρωσία και η διαρκής κατάσταση έκτακτης ανάγκης
«Ο πόλεμος είναι η υγεία του κράτους»
Jacques Ellul
«…το φιλειρηνικό κίνημα στην Ευρώπη οφείλει να δώσει ξανά το “παρών”. Δεν είναι μόνο οι κινήσεις των κρατών αλλά και η αφύπνιση των πολιτών και των λαών που πρέπει να δώσουν λύση. Πριν να είναι πολύ αργά».
Γιώργος Κατρούγκαλος
Καθηγητής Δημοσίου Δικαίου και Τομεάρχης Εξωτερικών Σύριζα-ΠΣ, Πρώην Υπουργός Εξωτερικών, αναφορικά με τον πόλεμο στην Ουκρανία.
«Η καταστροφή του κράτους προκύπτει ως πρωταρχική λογική συνέπεια για την αποκατάσταση της προλεταριακής υγείας»
Ν.Ν.
«Είναι προφανές ότι η παρουσίαση της πραγματικότητας εξαρτάται από τη θέση του παρατηρητή»
Klaus Schwab
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης με έναυσμα την πανδημία δεν τελείωσε σε καμία απολύτως περίπτωση. Συντηρείται ζεστή έτσι ώστε να ξαναρχίσει πολύ πιθανά από αυτό το φθινόπωρο, με στόχο να επεκταθεί για μια ακόμη φορά σε όλους, συμπεριλαμβανομένων των μικρών παιδιών, ο υποχρεωτικός εμβολιασμός καθώς και το πράσινο διαβατήριο υγείας (GP). Ενάντια σε αυτή την πιθανότητα εξακολουθούν να πολεμούν ορισμένες σημαντικές παράμετροι. Αφενός εσωτερικές σε κάθε επιμέρους χώρα: η άρνηση από πλευράς του πληθυσμού, κουρασμένου από τους περιορισμούς και αρκετά δύσπιστου αναφορικά με τα εμβόλια, η ανάδυση εξαιτίας του πολέμου μιας οικονομικής κρίσης που θα μπορούσε να οξύνει την κοινωνική σύγκρουση σε διευρυμένη κλίμακα, μειώνοντας ταυτόχρονα τη διαθεσιμότητα του κόσμου να βάλει στην πρώτη θέση την πανδημία, κυρίως αν θα συνεχίζονταν το προφανές πλέον γεγονός ότι αυτή εξακολουθεί να προκαλεί μη σοβαρές νοσήσεις με χαμηλό κίνδυνο να καταλήξει κάποιος στο νοσοκομείο και να χάσει τη ζωή του.
Αφετέρου συντρέχουν διεθνείς παράμετροι: πολλές χώρες θα μπορούσαν να εξαιρέσουν τον εαυτό τους από μια επιπλέον παγκόσμια κλιμάκωση. Σε κάθε μια από αυτές η διαχείριση της πανδημίας σημείωσε οπισθοχώρηση χάρη στη λαϊκή αντίδραση. Η Ινδία αποτελεί την πιο προφανή περίπτωση: Ο αγώνας των αγροτών δεν πτοήθηκε από τα lock down, σημείωσε μια πάνω από ένα χρόνο συνεχή κινητοποίηση και κατόρθωσε να νικήσει εξαναγκάζοντας την κυβέρνηση να οπισθοχωρήσει από την αγροτική αντι-μεταρρύθμιση, αποδομώντας έτσι το πανδημικό αφήγημα, υποχρεώνοντας τελικά την κυβέρνηση να διαθέσει μαζικά την ιβερμεκτίνη που περιόρισε δραστικά τις νοσηλείες στα νοσοκομεία και τους θανάτους. Στη Ρωσία δεν σημειώθηκαν μαζικές κινητοποιήσεις, όμως ο πληθυσμός απλά σαμπόταρε τα εμβόλια και τα διαβατήρια υγείας. Ανάλογες αρνητικές αντιδράσεις σημειώθηκαν σε πολλές ασιατικές, αφρικανικές, λατινοαμερικανικές και βαλκανικές χώρες (και όχι μόνο από πλευράς των συνήθων Σέρβων…).
Η ίδια η Κίνα παρουσιάζει διαφορετικούς χαρακτήρες από τον δυτικό τρόπο διαχείρισης: επιβάλλει σκληρά lock down για το λόγο ότι υποψιάζεται τον κίνδυνο βιολογικών επιθέσεων (η ανακάλυψη των εργαστηρίων στην Ουκρανία έφερε στο φως σημαντικά στοιχεία αναφορικά με την πρακτική των ΗΠΑ/Δύσης να διασπείρουν παθογενείς ουσίες κυρίως προς τη κατεύθυνση της Ρωσίας και της Κίνας). Το γεγονός αυτό δεν σημαίνει ότι τα lock down δεν εξακολουθούν να είναι άχρηστα για να ξεριζώσουν τον ιό και, αντίθετα, πολύ χρήσιμα σε επιχειρήσεις κοινωνικής πειθάρχησης. Η Κίνα, σε κάθε περίπτωση, δεν χρησιμοποιεί τα δυτικά εμβόλια, δεν επιβάλει τον υποχρεωτικό εμβολιασμό και δεν χρησιμοποιεί το πράσινο διαβατήριο υγείας.
Η αντίδραση στον υποχρεωτικό εμβολιασμό και στο διαβατήριο υγείας είναι επίσης άλλο τόσο ισχυρή σε δύο δυτικές χώρες καθοριστικού χαρακτήρα: Τις ΗΠΑ και τη Γερμανία.
Ο Π.Ο.Υ. (Παγκόσμιος οργανισμός Υγείας) επιδιώκει με κάθε τρόπο από την πλευρά του να αποκτήσει μια παγκόσμια εξουσία επικεντρωμένη σε περίπτωση πανδημίας στο στόχο της επιβολής μέτρων κάθε τύπου σε όλες τις χώρες και ανεξάρτητα από τις ίδιες τους τις εθνικές νομοθεσίες. Εξάλλου, ο προσδιορισμός της πανδημίας αποσυνδέθηκε από κάθε κριτήριο ποσότητας νεκρών και ασθενών. Επαφίεται αποκλειστικά στην ίδια την απόφαση του Π.Ο.Υ. να την κηρύξει ανά πάσα στιγμή πάνω στη βάση των κρουσμάτων (που καθορίζονται στη βάση των τεστ PCR τα οποία, ως γνωστό, χειραγωγήθηκαν ολόκληρη αυτή τη χρονική περίοδο με πολλαπλούς τρόπους…).
Το γεγονός αυτό σημαίνει ξεκάθαρα ότι όποιος ελέγχει τον Π.Ο.Υ. όχι μονάχα δεν οπισθοχωρεί αλλά αντεπιτίθεται. Το μεγάλο χρηματιστικό κεφάλαιο, οι Big Farma, οι Big Tech και τα δυτικά κράτη δεν οπισθοχωρούν στην εργαλειακή χρήση των υγειονομικών κινδύνων ώστε να επιβάλλουν σε ολόκληρο τον κόσμο τον υγειονομικό τους δεσποτισμό διαμέσου του οποίου επικαθορίζουν, την πολιτική, την οικονομία και τις κοινωνικές σχέσεις στο εσωτερικό της κάθε επιμέρους χώρας. Μέχρι στιγμής, μονάχα η Ρωσία εξέφρασε κάποια αμφιβολία αναφορικά με αυτή την δυνατότητα εξουσίας του Π.Ο.Υ. πάνω στα ίδια τα κράτη.
Η πανδημία, κατά συνέπεια, συντηρείται ακόμη ζεστή ως μέσο κοινωνικής πειθάρχησης εσωτερικού και διεθνούς χαρακτήρα προς όφελος του μεγάλου δυτικού κεφαλαίου. Παρόλα αυτά, χωρίς ορατή δυνατότητα επίλυσης, ξεκίνησε ήδη εδώ και αρκετούς μήνες μια καινούρια κατάσταση έκτακτης ανάγκης. Η πολεμική. Με την ρωσική επέμβαση στην Ουκρανία που προκλήθηκε σίγουρα (και σύμφωνα επίσης με την άποψη πολλών διεθνών αναλυτών που αν μη τι άλλο δεν είναι επαναστάτες) από μια δεκαετούς διάρκειας συνεχούς επίθεσης ενάντια στη Ρωσία από πλευράς του ΝΑΤΟ και της συλλογικής Δύσης, έκανε την εμφάνιση του (μετά τον εικοσαετή πόλεμο ενάντια στην τρομοκρατία και τις αντίστοιχες επεμβάσεις της Δύσης σε Ιράκ και Αφγανιστάν) ένας καινούριος εχθρός.
Οι κυβερνήσεις και τα Μ.Μ.Ε. τον διαχειρίζονται ακριβώς με τους ίδιους τρόπους με τους οποίους διαχειρίστηκαν τον Sars-Cov-2. Πρόκειται περί ενός σκοτεινού εχθρού, παράλογου, απρόβλεπτου, φοβερού και τρομερού, που στερείται κάθε στοιχειώδους ανθρωπιάς και ενάντια στον οποίο επιβάλλεται να ενωθούμε συμπαγείς μέσα σε μια ανθεκτική κοινότητα υπό την καθοδήγηση του κράτους, αποδεχόμενοι κάθε είδους υπαρξιακής θυσίας, επαγρυπνώντας ταυτόχρονα ενάντια στα παράσιτα που θέλγονται είτε από μια αρνητική στάση και συμπεριφορά είτε από καθαρό φιλο-πουτινισμό ( ακόμη και γιατί μονάχα θέλει να κρατήσει την εσωτερική θερμοκρασία ενός σπιτιού το χειμώνα στους 20 κελσίου αντί για τους 19….).
Μέχρι στιγμής η πολεμική προπαγάνδα δεν κατάφερε να διεισδύσει σε λαϊκό επίπεδο όπως προηγουμένως η πανδημική. Κυρίως διότι είναι πιο σύνθετο να δράσει πάνω στην απειλή για τη ζωή του καθένα, που αναφορικά με την πανδημία υπήρξε εύκολο να διαδοθεί, ενώ αναφορικά με τον πόλεμο καθίσταται αναγκαίο να μπορέσει να πείσει πρώτα ότι οι ρωσικές στρατιές αποτελούν μια ανώτερη απειλή για τις ζωή του καθενός από αυτήν που αντιπροσωπεύει ο ό ίδιος πόλεμος ΝΑΤΟ/Ρωσίας για τον οποίο εκφράζεται η αναγκαιότητα της από κοινού συστράτευσης. Αυτός ο πόλεμος πράγματι, θα μπορούσε να μετατραπεί σε πυρηνικό και το γεγονός αυτό προκαλεί περισσότερο φόβο από τον προπαγανδιζόμενο κίνδυνο της άφιξης των απάνθωπων Ρώσων έξω από το σπίτι μας. Μετά, επίσης σίγουρα και για τις αμφιβολίες που προκύπτουν αναφορικά με την ίδια την χρησιμότητα να υποστεί κάποιος τις σκληρές συνέπειες οι οποίες προκύπτουν από τις κυρώσεις που τα δυτικά κράτη αποφάσισαν να επιβάλουν στον Πούτιν. Αλλά επίσης διότι έχουν πλέον αναπτυχθεί σοβαρές αμφιβολίες αναφορικά με την ίδια την αξιοπιστία του κράτους και των Μ.Μ.Ε. στη διαχείριση της πανδημίας, των εμβολίων, των διαβατήριων υγείας (καθώς και για μια σειρά άλλων θεμάτων που θίγουν επίσης την αξιοπιστία της αστικής δημοκρατίας, όπως, για παράδειγμα, οι τηλεφωνικές υποκλοπές στην Ελλάδα σ.τ.μ.).
Σε κάθε περίπτωση, το μεγαλύτερο μέρος όλων αυτών που μπόρεσαν εγκαίρως να εντοπίσουν την ολική συνενοχή του κράτους και των Μ.Μ.Ε. στη κατασκευή της πανδημιάδας και των επακόλουθων εμβολιαστικών εκστρατειών ξεκάθαρα στρατιωτικού χαρακτήρα, βρίσκονται σήμερα στην πρώτη γραμμή της αμφισβήτησης της καινούριας τους εκδοχής του πολέμου στην Ουκρανία, την οποία αυτοί θέλουν να επιβάλουν και να υποστηρίξουν σε δημόσιο επίπεδο.
Διαρκής πόλεμος ενάντια στη Ρωσία και στη Κίνα
Παρόλα όσα προαναφέρθηκαν η πολεμική κατάσταση έκτακτης ανάγκης θα συνεχιστεί. Είτε ολοκληρωθεί είτε όχι η ρωσική πολεμική επιχείρηση στην Ουκρανία, το δυτικό πολιτικό σχέδιο είναι απολύτως σαφές: άνοιγμα μιας διαρκούς πολεμικής συνθήκης ενάντια στη Ρωσία, και αφού αυτή φθαρεί ή ηττηθεί, ενάντια στη Κίνα. Ένας πόλεμος με όλα τα διαθέσιμα μέσα: πολιτικά, επικοινωνιακά, οικονομικά, χρηματιστικά, στρατιωτικά, βιολογικά, αθλητικά, πολιτιστικά, θρησκευτικά κ.τ.λ.
Η Δύση είχε επιμελώς προετοιμάσει προηγουμένως έναν αστραπιαίο πόλεμο (Blitzgrieg) ενάντια στη Ρωσία. Αφού πρώτα την εξανάγκασε να παρέμβει στρατιωτικά, εξαπέλυσε ακολούθως εναντίον της ένα κύμα κυρώσεων με τις οποίες υπολόγιζε να την κατακρημνίσει σε μια φοβερή οικονομική κρίση μέχρις του σημείου να προκληθεί κοινωνική και πολιτική κρίση, με τη πτώση του Πούτιν και την επιστροφή στα ένδοξα (για τη Δύση) χρόνια του Γιέλτσιν, με τον πληθυσμό της σε κατάσταση εξαθλίωσης, με τη λεηλασία των φυσικών και των ορυκτών της πόρων, καθώς επίσης και την ανοικτή πλέον δυνατότητα να πραγματοποιήσει επιτέλους αυτό που δεν είχε κατορθώσει τότε, δηλαδή τον πλήρη εκμηδενισμό της κρατικής της υπόστασης. (βλέπε νέο-ιμπεριαλισμός)
Η Ρωσία απέδειξε, μέχρι στιγμής, ότι μπόρεσε να αντισταθεί ενάντια στις κινήσεις της Δύσης, υποβοηθούμενη επίσης από το γεγονός ότι η πλειοψηφία των χωρών αρνήθηκαν να συμμετέχουν στην επιβολή των κυρώσεων. Ο αστραπιαίος πόλεμος απέτυχε. Το γεγονός αυτό προκάλεσε την ανάδυση ορισμένων αμφιβολιών στο εσωτερικό των δυτικών ελίτ αναφορικά με τους τρόπους εξακολούθησης του πολέμου.
Από τη μια πλευρά παρατάσσονται όλοι αυτοί που πιέζουν για την αύξηση του επιπέδου σε στρατιωτική σύγκρουση μεταξύ ΝΑΤΟ και Ρωσίας (όχι δηλαδή μονάχα δια αντιπροσώπων μέσω της Ουκρανίας), όχι όμως επειδή είναι πεισμένοι ότι θα νικήσουν άμεσα, αλλά διότι υπολογίζουν στο γεγονός ότι η Ρωσία μάλλον θα οπισθοχωρούσε παρά θα αποδέχονταν έναν ολικό πόλεμο και ακόμη περισσότερο, για το γεγονός ότι ένας μακρύς πόλεμος θα εξασθένιζε την Ρωσία περισσότερο από τη Δύση, η οποία διαθέτει δυνατότητες παραγωγής όπλων πολύ ανώτερες από την Ρωσία.
Από την άλλη πλευρά, άρχισαν να διαφαίνονται οικονομικοί και πολιτικοί παράγοντες που φοβούνται τις ζημιές που θα προκληθούν από έναν ολικό πόλεμο ενάντια στη Ρωσία και στοχεύουν σε ένα πρόσκαιρο συμβιβασμό αναφορικά με την Ουκρανία με την εξακολούθηση του πολέμου διαμέσου, για την ώρα, μονάχα των χρηματιστικών και των οικονομικών μεθόδων κ.τ.λ.
Οι πρώτοι βρίσκονται κυρίως μέσα στην αγγλο-σαξονική σφαίρα (με την Μ. Βρετανία να ηγείται όπως πάντα στη πολεμοκαπηλία στον ευρωπαϊκό χώρο παραμένοντας πιστή στις ιμπεριαλιστικές της παραδόσεις) αλλά έχουν αισθητή παρουσία και αλλού. Οι δεύτεροι, παρενοχλούμενοι βαριά από τα Μ.Μ.Ε. που αποκαλύπτουν (όπως στην περίπτωση της πανδημίας) την πλήρη υποταγή τους στις προσταγές του αμερικάνικου αφεντικού τους και των μεγάλων πολυεθνικών, εκδηλώνονται ολοένα και λιγότερο δειλά, σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες (και επίσης και στις Η.Π.Α).
Είναι ίσως δυνατό να γίνουν διακριτοί γύρω από αυτές τις πρώτες ρωγμές οι πρόδρομοι ενός αποσυντονισμού μεταξύ της Ευρώπης και των Η.Π.Α.;
Μια διάρρηξη του κοινού Δυτικού μετώπου είναι, αργά ή γρήγορα, δυνατή, όχι φυσικά, εξαιτίας των πρωτοβουλιών κάποιας εθνικής αστικής τάξης, αλλά μονάχα ως προκαλούμενο αποτέλεσμα ισχυρών ταξικών συγκρούσεων, στις οποίες αναγκαστικά μετά πρέπει να προσφερθεί (από πλευράς της ντόπιας άρχουσας ελίτ) ένα εθνικιστικού χαρακτήρα σχέδιο αποσυμπίεσης που εξυπηρετεί τους δικούς της ιμπεριαλιστικούς στόχους ακόμη και εναντίον των προηγούμενων συμμάχων της. (Θεωρούμε ότι η περίπτωση της Τουρκίας είναι αυτή τη στιγμή μια από τις χαρακτηριστικότερες)
Εν τη απουσία όλων αυτών, η συλλογική Δύση μπορεί να διαιρεθεί, το μάξιμουμ, επάνω στις τακτικές της σύγκρουσης καθώς και στο πως θα κατανεμηθούν στο εσωτερικό της οι ζημιές και τα οφέλη, όμως παραμένει ενωμένη ως προς τον στρατηγικό της στόχο βάθους: να τσακίσει την ρωσική και την κινεζική απόπειρα να απελευθερωθούν από τον ρόλο των παραγωγών, η πρώτη, φτηνών πρώτων υλών, η δεύτερη, υπεραξίας προς κατανάλωση και χρήση του δυτικού κεφαλαίου.
Πράγματι, σε περίπτωση που στο μέλλον η Γερμανία και οι άλλοι Ευρωπαίοι θα αποδεσμεύονταν από τις Η.Π.Α., όχι για αυτό τον λόγο θα οικοδομούσαν με τη Ρωσία και την Κίνα ισότιμες σχέσεις, αλλά αντίθετα θα εκδήλωναν ακόμη μεγαλύτερη αναγκαιότητα να τις υποτάξουν στο οικονομικό και το πολιτικό επίπεδο, να εκμεταλλευτούν προς όφελος τους τη στρατιωτική τους ισχύ και να χρησιμοποιήσουν τους πληθυσμούς τους ως κρέας για τα κανόνια, σε περίπτωση παγκόσμιας σύρραξης.
Κατά συνέπεια στη συλλογική Δύση υπάρχει πλήρης αποδοχή των στόχων των κυρώσεων ενάντια στη Ρωσία (που ακόμη και ένας Μητσοτάκης, ως πολιτικός εκπρόσωπος της ντόπιας οικονομικής ελίτ, δεν χάνει την ευκαιρία να προβάλει με κάθε δυνατό τρόπο). Πρόκειται, ούτε λίγο ούτε πολύ, να την εξαναγκάσουν να υποταχθεί πλήρως στις αναγκαιότητες όποιου κυριαρχεί στην παγκόσμια αγορά, τη σύγχρονη μορφή ιμπεριαλισμού (νέο-ιμπεριαλισμός), μέσα στην οποία μια μικρή χούφτα χωρών καρπώνονται το μεγαλύτερο μερίδιο των κερδών που παράχθηκαν παγκοσμίως διαμέσου της κυριαρχίας του συσσωρευμένου χρηματιστικού κεφαλαίου, χάρη στο γεγονός ότι η καπιταλιστική τους ανάπτυξη μετράει απλά περισσότερο χρόνο. Άλλωστε, ο θανατηφόρος ρόλος του διεθνούς χρηματιστικού κεφαλαίου, και τηρουμένων των απαιτούμενων αναλογιών, είναι πλέον πασίγνωστος στην Ελλάδα, όταν κατά τη διάρκεια της προηγούμενης δεκαετίας αυτή βρίσκονταν στη σημερινή θέση της Ρωσίας ως στόχος, με τις γνωστές περιπέτειες και τα πολιτικά αποτελέσματα.
Το χρηματιστικό κεφάλαιο, έχοντας πολλαπλασιαστεί διαμέσου των πολυποίκιλων αλχημειών του, έχει γίνει πλέον, διαμέσου του χρέους, απαραίτητο ώστε να διατηρήσει στη ζωή την ίδια τη διαδικασία συσσώρευσης του κεφαλαίου καθώς και για να υποστηρίξει ορισμένες στρατηγικές αγορές που θεωρούνται καθοριστικής σημασίας για ολόκληρη την παγκόσμια παραγωγή. Η εξουσία του επιπλέον εξασκείται με την διπλωματική βία (βλέπε π.χ. Ντάϊσεμπλουμ [2015]) πέραν της στρατιωτικής. Για να μπορέσει να αντιμετωπίσει την κρίση συσσώρευσης που εδώ και δεκαετίες καταδιώκει ολόκληρο το καπιταλιστικό σύστημα, πρέπει απαραίτητα να αυξήσει επιπλέον την μάζα του κέρδους την οποία καρπώνεται από τις επωφελείς δραστηριότητες του ανά το κόσμο. Το γεγονός αυτό επιβάλει την αναγκαιότητα της αύξησης της υπεξαίρεσης υπεραξίας από τους εργαζόμενους όλου του κόσμου, αλλά επίσης και της συγκεντροποίησης όλων των κερδών για λογαριασμό του.
Στη Δύση, αυτή τη στιγμή, η διαδικασία συγκεντροποίησης μεταφράζεται σε μια ανελέητη επίθεση ενάντια στην μικρή επιχειρηματικότητα καθώς και στα μεσαία στρώματα των ιδιοκτητών και των διανοούμενων και όσο αφορά τον υπόλοιπο κόσμο στην απόπειρα να απομειωθούν οι αξιώσεις-αν δυνατό να ακυρωθούν εντελώς-των χωρών ή των κρατών που προσπαθούν να κρατήσουν για λογαριασμό τους μεγαλύτερα μερίσματα κέρδους ώστε να χρηματοδοτήσουν τη δική τους ανάπτυξη και να αποφύγουν έτσι την έκρηξη κοινωνικών συγκρούσεων στο εσωτερικό τους.
Η Ρωσία και η Κίνα κατόρθωσαν τις τελευταίες δεκαετίες να πραγματοποιήσουν βήματα, μέτριου μεγέθους, συσσώρευσης για λογαριασμό τους, με τα οποία να καλυτερεύσουν επίσης τις συνθήκες διαβίωσης των δικών τους εκμεταλλευόμενων τάξεων (οι οποίες δεν σταμάτησαν ποτέ να αγωνίζονται!). Αυτό το πράγμα κατέστη δυνατό χάρη της σταδιακής εισόδου τους μέσα στη παγκόσμια αγορά (από την οποία, ως γνωστό, προηγουμένως ήταν αμφότερες παντοιοτρόπως αποκλεισμένες) η πρώτη ως παραγωγός πρώτων υλών και η δεύτερη ως παγκόσμιο εργοστάσιο.
Αυτή η άνοδος τους δεν μπορεί να γίνει πλέον ανεκτή. Κάθε μερίδιο κέρδους που κατακρατείται από αυτές είναι ένα μερίδιο κέρδους που αφαιρείται από το μεγάλο δυτικό κεφάλαιο σε κρίση. Αυτός ακριβώς είναι ο εφιάλτης που στοιχειώνει την Wall Street, το City, την Ουάσιγκτον, το Λονδίνο, το Τόκιο, το Βερολίνο, τη Ρώμη. κ.τ.λ. και όχι βέβαια ότι η Κίνα, με την υποστήριξη της Ρωσίας, θα μπορούσε να αντικαταστήσει τις Η.Π.Α. (και τη συλλογική Δύση) στη κυριαρχία της παγκόσμιας αγοράς. Μια παρόμοια εκδοχή είναι μονάχα μια θορυβώδης ανοησία που δεν έχει απολύτως καμία πραγματική βάση πάνω σε επίπεδο, χρηματιστικό, οικονομικό, πολιτικό και στρατιωτικό. Αποτελεί μονάχα ένα ζήτημα προπαγάνδας με στόχο να προκαλέσει την ανησυχία και το φόβο στο προλεταριάτο της Δύσης, αναφορικά πάντοτε με την απειλή καινούριων και ακόμη φοβερότερων τεράτων, στα οποία μπορούν να δώσουν βάση μονάχα ορισμένοι μαρξιστές συνηθισμένοι πλέον να θεωρούν αληθείς όλες τις συγκλονιστικές αφηγήσεις (όπως η ανίατη πανδημία αν όχι μονάχα με τα μαγικά εμβόλια) που διανέμονται επιστημονικά από τις καπιταλιστικές, τις κυβερνητικές και τις επικοινωνιακές δομές της εξουσίας, πάντα με στόχο αφενός να πειθαρχήσουν τους προλετάριους και αφετέρου να ξεζουμίσουν περεταίρω τα μεσαία στρώματα.
Ο εκβιασμός που η Δύση εξαπέλυσε ενάντια στη Ρωσία είναι ο εξής: αν θέλεις να μείνεις μέσα στη παγκόσμια αγορά πρέπει να μείνεις με τους δικούς μας όρους, παραιτήσου από μια δική σου αυτόνομη βιομηχανική ανάπτυξη, συνέχισε να μας ξεπουλάς τις πρώτες ύλες σου, αποδέξου την εξαθλίωση των προλεταριακών και των αγροτικών σου μαζών.
Η καπιταλιστική Ρωσία δεν θέλει και δεν μπορεί να παραιτηθεί από την παγκόσμια αγορά, αλλά θέλει να προσπαθήσει να τροποποιήσει τη δομή, αναζητώντας τρόπους να αυξήσει το μερίδιο των κερδών της ώστε να χρηματοδοτήσει μια μεγαλύτερη ανάπτυξή της, σε όρους βιομηχανοποίησης, αγροτικής παραγωγής, χρηματιστικής αυτονομίας, δημιουργώντας έτσι και τις συνθήκες για μια μεγαλύτερη και διαρκέστερη κοινωνική σταθερότητα στο εσωτερικό της. Για να αμυνθεί, αυτή τη στιγμή όξυνσης της σύγκρουσης, η Ρωσία είναι αναγκασμένη να αναζητήσει εναλλακτικές αγορές, που σε μεγάλο μέρος, πράγματι καταφέρνει να βρει. Το γεγονός αυτό οδηγεί ορισμένους να υποστηρίξουν ότι ήδη έχουμε μπει σε μια φάση απο-παγκοσμιοποίησης με το σχηματισμό δύο παγκοσμίων μπλοκ, το ένα γύρω από τις ΗΠΑ/Ευρώπη και το άλλο γύρω από την Κίνα/Ρωσία. Άλλοι εγκαινιάζουν την εποχή του πολυπολισμού, στην οποία κάθε χώρα θα μπορέσει να αναπτύξει τις ανάγκες της χωρίς να υποστεί την κυριαρχία κάποιου ηγεμόνα.
Πρόκειται φυσικά περί οπτικών ψευδαισθήσεων, ενός όρου που σίγουρα δεν αρέσει σε πολλούς. Το χρηματιστικό κεφάλαιο και ο ιμπεριαλισμός που συνδέεται οργανικά μαζί του δεν μπορούν ποτέ να παραιτηθούν από την οικειοποίηση της μάζας της παραγμένης υπεραξίας σε κάθε επιμέρους γωνιά του κόσμου. Από την άλλη πλευρά, καμμιά καπιταλιστική χώρα, ισχυρή ή ασθενής, δεν μπορεί πλέον να κάνει χωρίς την παγκόσμια αγορά για να υποστηρίξει και να αναπτύξει τα δικά της επίπεδα παραγωγής πρώτων υλών, και, ακόμη περισσότερο, τα προϊόντα και τις υπηρεσίες της. Η απο-παγκοσμιοποίηση ή ο πολυπολισμός θα μπορούσαν, κατά συνέπεια, να επικρατήσουν, στην καλύτερη περίπτωση, για μια περιορισμένη χρονική περίοδο, κατά την οποία όμως θα αυξάνονταν, αναπόφευκτα, όλες οι προϋποθέσεις για μια νέα βίαιη παγκόσμια πολεμική σύρραξη. Είναι δηλαδή η κατάσταση που συμβαίνει αυτήν ακριβώς τη στιγμή, είτε σε ευρύτερα διεθνές, είτε σε στενότερα τοπικό επίπεδο, όπως π.χ. η στάση της νατοϊκής Τουρκίας, με την δυνατότητα προβολής των ιμπεριαλιστικών της αξιώσεων σε πολλαπλά μέτωπα ταυτόχρονα, δηλαδή στον Καύκασο, στο Ιράκ, στη Συρία, στη Λιβύη και στο Αιγαίο και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο, περιοχές που αποτελούν όλες, όχι τυχαία, εδάφη και θάλασσες της πρώην οθωμανικής αυτοκρατορίας της.
Μέσα ή ενάντια στη παγκόσμια αγορά;
Η εμπλοκή της μέσα στη παγκόσμια αγορά αποτελεί, άρα, ένα σημείο πραγματικής αδυναμίας για την καπιταλιστική Ρωσία. Δεν μπορεί να κάνει χωρίς αυτή, και, για αυτό τον λόγο διεξάγει τον αγώνα της στην προοπτική ενός συμβιβασμού με όποιον κυριαρχεί στο εσωτερικό της. Όποιος όμως κυριαρχεί στο εσωτερικό της, δεν μπορεί πλέον να ανεχθεί κανένα απολύτως συμβιβασμό, αντίθετα, διατρέχεται από την επείγουσα αναγκαιότητα να αναθεωρήσει προς τα κάτω όλους αυτούς τους συμβιβασμούς που ανέχθηκε (κατά την άποψή του) μέχρις στιγμής.
Η κρίση συσσώρευσης του κεφαλαίου και, στο εσωτερικό της, ο κίνδυνος έκρηξης της τεράστιας χρηματιστηριακής φούσκας, απαιτεί φρέσκο αίμα για να ανανεώσει τη ζωή της. Το αίμα και τον ιδρώτα του προλεταριάτου της Δύσης, το αίμα και τον ιδρώτα του διεθνούς προλεταριάτου, ακόμη και με τίμημα να καταστρέψει τα ίδια τα κράτη πίσω από τα οποία αυτό το τελευταίο αναζητά (μάταια) να αναπτύξει τις άμυνες του.
Η καπιταλιστική Ρωσία μπορεί ως εκ τούτου να πολεμήσει μέχρι ενός συγκεκριμένου ορίου ενάντια στην επίθεση που δέχεται, αλλά είναι έτοιμη να αποδεχθεί ένα συμβιβασμό, ο οποίος θα πληρωθεί κυρίως από πλευράς των δικών της εκμεταλλευόμενων τάξεων. Αυτές ( και μεγάλο μέρος αυτών της Ουκρανίας, σίγουρα στις ρωσόφωνες περιοχές) υποστηρίζουν την πολεμική προσπάθεια της χώρας, στο βαθμό που είναι απολύτως ενσυνείδητες του γεγονότος ότι αν άφηναν χώρο στα σχέδια της Δύσης αυτό θα σήμαινε άμεσα να κατακρημνιστούν πίσω στα φοβερά χρόνια του Γιέλτσιν ή διαφορετικά του Δυτικότροπου Μαϊντάν, για να μην πούμε ακόμη χειρότερα. Όμως, η προοπτική που βρίσκεται μπροστά τους θα θέσει στην ημερήσια διάταξη την ίδια την αναγκαιότητα του δικού τους πρωταγωνιστικού ρόλου μέσα στα πράγματα.
Πράγματι, ακόμη και στη περίπτωση που η Ρωσία θα κατόρθωνε να νικήσει στην Ουκρανία, πράγμα πιθανό, θα έπρεπε ακολούθως να αντιμετωπίσει μια σύγκρουση ακόμη σκληρότερη. Η καπιταλιστική της αναγκαιότητα να μην μπορεί να περπατήσει έξω από την παγκόσμια αγορά θα αποτελέσει για αυτήν ένα τεράστιο βαρίδι πάνω στα πόδια της. Κατά συνέπεια, η προοπτική η οποία διανοίγεται είναι η εξής: ή η Ρωσία συνθηκολογεί, με δραματικές συνέπειες για το προλεταριάτο της, ή ο ολικός πόλεμος. Στην πρώτη περίπτωση το προλεταριάτο-δεδομένου ότι θα αισθανθεί προδομένο από τη συνθηκολόγηση του κράτους-θα καλούνταν να σηκώσει άμεσα στις πλάτες του την τιμή του αγώνα ενάντια στον ιμπεριαλισμό, και, φυσικά, θα έπρεπε υποχρεωτικά να αρνηθεί το βαρίδι στα πόδια του να εμπλακεί μέσα στην παγκόσμια καπιταλιστική αγορά, και, άρα, να αναζητήσει εξαιτίας της ίδιας της πρακτικής αναγκαιότητας αναπαραγωγής της ίδιας του της ζωής, διαφορετικούς τρόπους από τον καπιταλισμό (κάτι δηλαδή αρκετά παρόμοιο με την Παρισινή κομούνα του 1871), βάζοντας έτσι εν δυνάμει τα ίδια τα θεμέλια να γίνει, για δεύτερη φορά στην ιστορία, ένα ζωντανό παράδειγμα για ολόκληρο το παγκόσμιο προλεταριάτο, χωρίς όμως , αυτή τη φορά, το βαρίδι της πρώτης, δηλαδή να ξεκινήσει πάλι από καθυστερημένες οικονομικές συνθήκες και ατελή ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων.
Στη δεύτερη περίπτωση, θα έπρεπε απαραίτητα να αγωνιστεί για να υπερασπίσει την ίδια του τη ζωή από την καταστροφική απειλή ενός ολικού παγκοσμίου πολέμου. Σε αυτή τη δεύτερη περίπτωση, παρόλα αυτά, είναι πολύ δύσκολο ώστε μια πρωτοβουλία ενάντια στον παγκόσμιο πόλεμο του κεφαλαίου να μπορούσε να αναπτυχθεί με αφετηρία μονάχα τη Ρωσία. Θα υπήρχε η αναγκαιότητα ώστε ανάλογα σημάδια της ρήξης του μετώπου μεταξύ των τάξεων να εκδηλώνονταν επίσης, και κυρίως, στη Δύση. Από αυτή την πλευρά, όμως, για την ώρα, τα σημάδια απουσιάζουν παντελώς, αφού ακόμη και αυτοί που ανακοινώνουν με σχεδόν θριαμβευτικό ύφος τη θέλησή τους να αγωνιστούν ενάντια στον πόλεμο του κεφαλαίου, άπαξ απαγγείλουν τους συνήθεις διθυράμβους, επιδίδονται ακολούθως σε παραμορφωτικούς ακροβατισμούς για να χρεώσουν αποκλειστικά στη Ρωσία τις ευθύνες της εισβολής στην Ουκρανία ή για να τοποθετήσουν στο ίδιο επίπεδο έναν (χρηματιστικά, οικονομικά και στρατιωτικά ανέφικτο) ρωσικό ιμπεριαλισμό με αυτόν της Δύσης….
Οικονομική κρίση καταστροφικών διαστάσεων
Στη Δύση, όπως προαναφέρθηκε, η επίθεση ενάντια στη Ρωσία αναμοχλεύει τις πρώτες αντιφάσεις. Αυτές δεν αφορούν τους στόχους, αλλά την κατανομή των οφελών και των ζημιών, για την ώρα αναφορικά με τον πόλεμο, ακολούθως για τα κέρδη μιας ενδεχόμενης νίκης. Ο αποκλεισμός της Ρωσίας από την παγκόσμια αγορά, ακόμη και αν προσωρινά πρόκειται μονάχα για την δυτική, προκαλεί, πράγματι, τεράστιες ζημιές στην ευρωπαϊκή οικονομία και πολύ μικρότερες στις Η.Π.Α. Οι Η.Π.Α, αντίθετα, αποκομίζουν ήδη σοβαρά οφέλη από την πώληση όπλων και ενεργειακών πόρων καθώς και από το γεγονός ότι τα μεγαλύτερα κόστη για την ευρωπαϊκή οικονομία, σε όλα τα επίπεδα- που απεικονίζονται πλέον άμεσα στην ισοτιμία ευρώ-δολαρίου- τους δίνουν επιπλέον τη δυνατότητα να αυξήσουν κάθετα την ανταγωνιστικότητα της δικής τους βιομηχανικής παραγωγής, η οποία αντικατοπτρίζεται άμεσα και στη δυνατότητα καινούριων επενδύσεων (και όχι των Κινέζων για παράδειγμα) στις ευρωπαϊκές τους αποικίες, όπως π.χ. η Ελλάδα (βλέπε Microsoft, Google κ.τ.λ.).
Μάλιστα, τα δύο αυτά στοιχεία ( τα κόστη για την ευρωπαϊκή οικονομία και η αύξηση της βιομηχανικής ανταγωνιστικότητας των Η.Π.Α.) γεννούν ήδη δυσφορία μέσα στους ευρωπαϊκούς καπιταλιστικούς τομείς που συνδέονται με τη βιομηχανική παραγωγή. Τα προβλήματα είναι πολλαπλού χαρακτήρα και ο τετραγωνισμός του κύκλου δεν είναι εύκολος, αν όχι αδύνατος.
Για το χρηματιστικό κεφάλαιο που κυριαρχεί παγκοσμίως, με εφαλτήριο κυρίως τις Η.Π.Α., αλλά και για τις ίδιες τις Η.Π.Α. (που είναι πάντοτε επικίνδυνα εκτεθειμένες σε σοβαρές οικονομικές και κοινωνικές κρίσεις) ως κρατική οντότητα, είναι αναγκαίο να αυξηθεί περαιτέρω η συγκεντροποίηση την κερδών προς δικό τους όφελος, απομειώνοντας ακόμη και τα μερίδια των κερδών των ίδιων τους των συμμάχων. Μάλιστα, όσο δυσκολότερο καθίσταται για τις Η.Π.Α. να αντιπαρατεθεί στη Ρωσία(και τη Κίνα) στην προσπάθεια ανόδου τους στη παγκόσμια κλίμακα, ακόμη περισσότερο καθίσταται επιτακτικό για το χρηματιστικό κεφάλαιο και τις Η.Π.Α. να αυξήσουν την πίεσή τους πάνω στους συμμάχους τους, πέρα φυσικά απ’ όλο τον υπόλοιπο κόσμο.
Για τους συμμάχους των Η.Π.Α., το δίλλημα παραμένει σαιξπηρικού χαρακτήρα. Έχουν επιτακτική ανάγκη ώστε οι Η.Π.Α. να διατηρήσουν την εξουσία της σταθεροποίησης του σημερινού κόσμου, επειδή το γεγονός αυτό συμπεριλαμβάνει και την ίδια τους τη δυνατότητα να καρπωθούν τα οικονομικά κέρδη που συνεχίζουν να υλοποιούν παντού ανά το κόσμο, διατηρώντας έτσι τους δικούς τους γεωπολιτικούς χώρους κυριαρχίας, ενώ ταυτόχρονα δεν θα επιθυμούσαν να καταξοδευτούν σε στρατιωτικές δαπάνες για να υποστηρίξουν αυτές τους τις αξιώσεις.
Όπως ήδη ειπώθηκε, όμως, αυτές οι αντιφάσεις δεν είναι σε θέση να προκαλέσουν σοβαρά ρήγματα στο κοινό δυτικό μέτωπο, τουλάχιστο μέχρι τη στιγμή που δεν θα έκανε την εμφάνισή της μια σοβαρή και ισχυρή ταξική σύγκρουση. Όλοι αυτοί οι κύριοι-και οι κυρίες-λοιπόν είναι αναγκασμένοι να παραμείνουν ακόμη για μεγάλο χρονικό διάστημα αγκαζέ, ίσως και για πάντα, αναζητώντας να αντιμετωπίσουν από κοινού την πολυσύνθετη φάση που βρίσκεται πλέον προ των πυλών: μεταξύ της οικονομικής κρίσης και των πολεμικών κρίσεων. Η έλλειψη πρώτων υλών και η αύξηση των τιμών (βλέπε πληθωρισμός) που προκλήθηκε από τις κυρώσεις για να αποπέμψουν τη Ρωσία από την παγκόσμια αγορά, αφού περαστεί πρώτα από τη ζυγαριά η κατανομή των ζημιών που προκλήθηκαν, θα προκαλέσει σε κάθε περίπτωση μέσα στην πραγματική οικονομία μια οικονομική κρίση καταστροφικών διαστάσεων, ίσως και μια πραγματική και καθαυτή ύφεση μακράς διαρκείας. Θα δοθεί φυσικά, όπως πάντα, προτεραιότητα να διασωθεί στο βαθμό που θα είναι εφικτό το χρηματιστικό κεφάλαιο, με τη διάθεση καινούριας νομισματικής ρευστότητας με μηδενικό επιτόκιο για λόγους, αυτή τη φορά, πολεμικής αναγκαιότητας, έπειτα από αυτούς της υγειονομικής και όταν αυτό δεν θα είναι πλέον εφικτό, θα αναζητηθεί να υπάρξει πέρασμα σε μια φάση ελεγχόμενου και καθοδηγούμενου ξεφουσκώματος της χρηματιστηριακής φούσκας, σε βάρος των μικρών αποταμιευτών και των κρατών που συνεχίζουν να αυξάνουν το δημόσιο χρέος τους και, ακόμη περισσότερο, εκείνων των χωρών που βρίσκονται ήδη εγκλωβισμένες μέσα στην τανάλια της τυραννίας του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Δύσης.
Κατά συνέπεια, οι εκμεταλλευόμενες τάξεις και τα μεσαία στρώματα που ανήκουν στη σφαίρα των ιδιοκτητών και της διανόησης, θα εξωθηθούν ολοένα περισσότερο σε συνθήκες διαβίωσης και εργασίας που θα χειροτερέψουν δραματικά με την αύξηση της ανεργίας και της αβεβαιότητας.
Για αυτούς τους λόγους, ο κίνδυνος οξυμένων κοινωνικών συγκρούσεων γίνεται πάντοτε μεγαλύτερος. Πως ακριβώς όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί;
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης ως υπόδειγμα.
Η πολιτικο-υγειονομική διαχείριση της πανδημίας δημιούργησε μια χρήσιμη εμπειρία και μια σειρά χρήσιμων εργαλείων κατάλληλων για αυτό το σκοπό. Το κράτος επανάκτησε το ρόλο που υποδύονταν στη νέο-φιλελεύθερη εποχή, αυτόν του καλοκάγαθου αντιπρόσωπου της εθνικής κοινότητας και μπόρεσε, με αυτό τον τρόπο, να πάρει μέτρα ελέγχου και κοινωνικής πειθάρχησης πάνω στα άτομα που πριν θεωρούνταν αδιανόητα. Αυτό κατέστη δυνατό διότι η πλειοψηφία του πληθυσμού εκδήλωσε τον κίνδυνο του θανάτου εξαιτίας ενός ιού, αποδεχόμενη την κατάσταση έκτακτης ανάγκης για τη ζωή της και θεώρησε, κατά συνέπεια, αναγκαίο να αναθέσει στο κράτος, στο μεγάλο κεφάλαιο, στην επιστήμη του και στην τεχνολογία του, την ίδια την διάσωσή και την υγεία της.
Εξαιτίας, λοιπόν, μιας κατάστασης έκτακτης ανάγκης που θεωρήθηκε αντικειμενικού χαρακτήρα αναφάνηκε ως αναγκαίο: 1. Η παραχώρηση στο κράτος των ατομικών δικαιωμάτων και της αυτονομίας της ζωής των ατόμων, επιτρέποντας του να αποφασίσει ποιες θεραπείες και ποιες φαρμακευτικές αγωγές να εισάγει στα σώματα μας! 2. Η αποδοχή πολλαπλών μορφών πειθάρχησης και μια γενική συμπίεση του επιπέδου των κοινωνικών σχέσεων και της κατανάλωσης! 3. Η αποδοχή μιας επέκτασης της εξουσίας ελέγχου των τεχνολογικών μηχανισμών και, κυρίως αυτών που διαχειρίζεται το κράτος. (οι τηλεφωνικές υποκλοπές είναι ένα ελάχιστο αποτέλεσμα τους και όχι το αίτιο).
Αυτό ακριβώς το παράδειγμα-υπόδειγμα προορίζεται να σημαδέψει την ιστορική φάση που μόλις ξεκίνησε:
Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης αναγνωρισμένη ως αντικειμενική πραγματικότητα που προσβάλλει τη ζωή του ατόμου και προκαλεί την εκχώρηση εξουσίας στο κράτος και στη τεχνοκρατία του μεγάλου κεφαλαίου, ως μια sine qua no αναγκαιότητα, για την προάσπιση της γυμνής ζωής του καθενός. Από τη μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην επόμενη, διαμέσου μιας κρίσης του κεφαλαίου εποχικών διαστάσεων, που κανείς δεν γνωρίζει πως ακριβώς να επιλύσει, αλλά που σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να αποφευχθεί να μεταβληθεί σε μια κοινωνική και πολιτική κρίση, ικανή να αμφισβητήσει τα ίδια τα θεμέλια των κοινωνικών σχέσεων της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας.
Το γαϊτανάκι αυτό δεν έχει κανένα τέλος όπως είναι πλέον ξεκάθαρο ακόμη και στους πιο κακόπιστους. Δεν πρόλαβε καν να τελειώσει η υγειονομική κατάσταση έκτακτης ανάγκης και άρχισε αυτή η πολεμική (που προκλήθηκε όχι από τον ίδιο τον πόλεμο αλλά από τις κυρώσεις) όσο αφορά την τροφοδοσία της ενέργειας, των πρώτων υλών και των τροφίμων ενώ βρίσκεται ήδη σε προετοιμασία στα εργοτάξια του κεφαλαίου (για να μην ξεχνιόμαστε) και η κλιματική κατάσταση έκτακτης ανάγκης, με τον δηλωμένο εχθρό της από πλευράς της συνήθους επιστήμης: το διοξείδιο του άνθρακα. Κάθε φορά δηλαδή η γυμνή φυσική ζωή του ατόμου διαφαίνεται ότι απειλείται από ένα κοινό εχθρό. (Εδώ φυσικά δεν είναι ό χώρος για μια εμβάθυνση του άλλου διαχρονικού θεάτρου του παραλόγου: των αποκαλούμενων ελληνο-τουρκικών (δια-κρατικών) σχέσεων).
Κάθε φορά, φυσικά, τα πολιτικά υποκείμενα που είναι σε θέση να επιλύσουν ή να διευθετήσουν την απειλή της επίθεσης και της εισβολής είναι το κράτος, υποστηριζόμενο και καθοδηγούμενο από το μεγάλο κεφάλαιο και η προφασιζόμενη ικανότητα του να διαχειριστεί τη διακυβέρνηση των ανθρώπων και της φύσης με την τεχνοκρατική κυβερνησιμότητα που εκφράζεται στην πράξη με τη χρήση των αλγόριθμων.
Αυτά είναι τα πραγματικά προβλήματα της δημοκρατίας σήμερα, η οποία παραμένει ένας αντικατοπτρισμός, μια φαινομενολογία του πνεύματος, όπως θα έλεγε και ο Χέγκελ και αυτό το πράγμα θα συνεχίσει να ισχύει όσο οι αποκαλούμενοι πολίτες-έτερος αντικατοπτρισμός- θα εξακολουθούν να είναι ουσιαστικά ανύπαρκτοι (φαντάσματα) μέσα στη σφαίρα της δημόσιας ζωής.
Κοινωνική πειθάρχηση
Καθεμιά από τις καινούριες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης καθώς και η διασταύρωσή τους αποτελούν (για το κεφάλαιο και το κράτος) σπουδαίες ευκαιρίες (που το ομολογούν ευθέως και οι ίδιοι άλλωστε) ώστε να τελειοποιήσουν τα εργαλεία κοινωνικής πειθάρχησης τα οποία ρίχτηκαν στη μάχη με αφορμή την εκδήλωση της πανδημίας.
Για να αντιμετωπιστούν οι ενεργειακές ελλείψεις, αυτές των τροφίμων, για να διασωθεί ο κόσμος από το διοξείδιο του άνθρακα, για να καταστεί δυνατό να χαλιναγωγηθεί η εκρηκτική μάζα της φούσκας του χρηματιστικού κεφαλαίου (ακόμη και για να μπορέσει να αναχαιτισθεί ένας πολιτικά στρυμωγμένος και σχετικά απομονωμένος χασάπης σαν τον Ερντογάν και οι επίδοξοι διάδοχοι του από τις αξιώσεις τους στην Ανατολική Μεσόγειο) κρίνονται φυσικά ακόμη περισσότερο αναγκαία, για το κοινό καλό, ο διεισδυτικός έλεγχος του κράτους, ο αμοιβαίος έλεγχος μεταξύ των πολιτών και η σταδιακή εισαγωγή και εφαρμογή, σε κοινωνικό επίπεδο, των πράσινων (ψηφιακών) ταυτοτήτων.
Εδώ είμαστε υποχρεωμένοι να σημειώσουμε ότι η ψηφιακή ταυτότητα δεν είναι μια φαινομενολογία του πνεύματος, αλλά αντίθετα, η εφαρμογή της πολιτικής του ολοκληρωτικού ελέγχου και άρα της καταστολής που έχει προηγουμένως ληφθεί σε κεντρικό ευρωπαϊκό επίπεδο και όπως φαίνεται για την ώρα, υλοποιείται υπό το απλανές βλέμμα της βουβής συναίνεσης των αποκοιμισμένων υπηκόων.
Πρέπει επίσης να επισημάνουμε ότι το οξύμωρο γεγονός που παρατηρείται για πολλοστή φορά-αναφερόμαστε σε επίπεδο κοινωνικών κινημάτων-είναι ότι ενώ τα αντανακλαστικά αυτών των τελευταίων, σε πολλές περιπτώσεις, εκλαμβάνουν-σωστά- ως ολοκληρωτισμό την πολιτική συγκεκριμένων αυταρχικών καθεστώτων-όπως η ιρανική πολιτική θεοκρατία-με ιδιαίτερο τρόπο ενάντια στην ελευθερία των γυναικών- ας μην παραγνωρίζουμε όμως ότι η πατριαρχία αποτελεί ένα από τα θεμέλια όχι μονάχα της θεοκρατίας αλλά και ολόκληρου του αστικού καπιταλιστικού εποικοδομήματος από τις καταβολές του-αδυνατούν, πολύ πιθανά, παρά ταύτα, να συνειδητοποιήσουν τον σύγχρονο δημοκρατικό ψηφιακό ολοκληρωτισμό που εκφράζεται αναμφίβολα στο πρόσωπο της πολιτισμένης κυρίας και προέδρου της ευρωπαϊκής επιτροπής, Ούρσουλας φον Ντερλάϊεν.
Πρόκειται φυσικά περί οπτικών αυταπατών αλλά όχι μόνο. Το πρόβλημα βάθους παραμένει ο γνωσιολογικός τοίχος που το κεφάλαιο και το κράτος υψώνουν γοργά μέσα στον κοινωνικό χώρο στην απόπειρα τους να διασωθούν μέσω της ψηφιακής τους φυγής προς τα εμπρός. Το ίδιο το ΝΑΤΟ, άλλωστε, ως οι πλέον ειδικοί στην τέχνη του πολέμου, κάνει πλέον ξεκάθαρα λόγο για γνωσιολογικό πόλεμο ως σύγχρονο είδος πολέμου πέρα των ήδη γνωστών.
Ας περάσουμε όμως στο δια ταύτα.
Το απαύγασμα αυτού του συστήματος ελέγχου και πειθάρχησης είναι η Ψ.Τ., η ψηφιακή ταυτότητα, ένα πορτοφόλι προσωπικών δεδομένων, ώστε να είναι δυνατό να εξακριβωθεί η συμβατότητα του καθενός ατόμου στις συμπεριφορές που προτείνονται από το κράτος έτσι ώστε να προωθηθεί το αποκαλούμενο κοινό καλό. Η Ψ.Τ. είναι ο τελικός στόχος του G.P. (green pass) και των εμβολιαστικών διαβατηρίων, χρήσιμη στο άμεσο μέλλον επίσης και για τη διανομή των τροφίμων, το αποτύπωμα του άνθρακα, το ψηφιακό νόμισμα, το ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα, την πρόσβαση στο διαδίκτυο, τον έλεγχο των κοινωνικών σχέσεων, της συνδικαλιστικής και της πολιτικής δράσης κ.τ.λ.
Για να μπορέσει υλοποιηθεί πρέπει να ολοκληρωθεί η διαδρομή συλλογής δεδομένων: βιομετρικά στοιχεία, ιατρικές καρτέλες υγείας, οικονομικοί πόροι, καταναλωτικές συνήθειες καθώς και ολόκληρο το τόξο των ανθρωπίνων εμπειριών πρέπει να αρχειοθετηθούν μέσα σε μια διαδραστική βάση δεδομένων. Και οπωσδήποτε πρέπει να ολοκληρωθούν τα νέα λειτουργικά συστήματα 5G και 6G. Τα προβλήματα προς επίλυση είναι, κατά συνέπεια, ακόμη τεράστια, όμως, στο μεταξύ, από την μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης στην άλλη, τοποθετημένα ως ζωτικής σημασίας για τη ζωή του κάθε ατόμου αλλά και της συλλογικότητας, θα πραγματοποιούνταν σημαντικά βήματα στην κατεύθυνση μιας ολοκληρωτικής πειθάρχησης.
Οι συντεταγμένες αυτού πολιτικού σχεδίου είναι ήδη ξεκάθαρα διατυπωμένες όχι μόνο μέσα στα think tanks του μεγάλου κεφαλαίου, αλλά επίσης και μέσα στις δράσεις και τα προγράμματα όλων των δυτικών κυβερνήσεων με αφετηρία την κήρυξη της πανδημίας. Με αυτό το σχέδιο διατυπώνεται ένας νέος ολοκληρωτισμός που ξεπερνά και τελειοποιεί αυτόν που υλοποιήθηκε στο παρελθόν από πλευράς τόσο του φασισμού όσο και του ναζισμού. Τώρα όπως και τότε δεν πρόκειται περί μιας καθαρής και απλής δικτατορίας που επιβάλλεται καταφεύγοντας μονάχα στη βία, η οποία επιφυλάσσεται μόνο σε όποιον αντιστέκεται και αντιπαρατίθεται ανοικτά σε αυτήν. Τώρα όπως και τότε βρίσκονται σε λειτουργία μηχανισμοί που αναζητούν πρωτίστως να κερδίσουν τη συναίνεση μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού. Τώρα όμως περισσότερο από τότε ο ολοκληρωτισμός κατορθώνει πλέον στην κυριολεξία να είναι πανταχού παρών, μέσα σε κάθε πτυχή της συλλογικής και της ατομικής ζωής. Ένας ολοκληρωτισμός με διπλό χαρακτήρα: ολοκληρωτισμός του κεφαλαίου που κατάφερε να διεισδύσει μέχρι τις πιο μύχιες εκδοχές της επιθυμίας του καθενός, ολοκληρωτισμός του κράτους που επιβάλει την εξουσία του ως προϊόν καλής πίστης των αιτημάτων που προέρχονται από τα κάτω!
Κρίση εποχικών διαστάσεων για το κεφάλαιο
Βρισκόμαστε στο μέσο μιας κρίσης εποχικών διαστάσεων για το κεφάλαιο. Αυτή δεν είναι πλέον διαχειρήσιμη με τα συνηθισμένα εργαλεία που κάποτε ήταν σε θέση να επανεκκινήσουν τον καινούριο κύκλο της συσσώρευσης. Ο νέος ολοκληρωτισμός καθίσταται, κατά συνέπεια, μια εκ των ουκ άνευ αναγκαιότητα προκειμένου να αντιμετωπιστεί δραστικά ο κίνδυνος των ταξικών συγκρούσεων σε πλανητική κλίμακα που θα μπορούσαν να θέσουν με τη σειρά τους σε σοβαρό κίνδυνο τα ίδια τα θεμέλια των κεφαλαιοκρατικών σχέσεων.
Το κεφάλαιο έχει εξαντλήσει πλέον τις δυνατότητες του να την χαλιναγωγήσει διαμέσου των τυπικών αλλά και των ουσιαστικών διαμεσολαβήσεων, όπως δηλαδή είχε πράξει κατά τη φάση της σοσιαλδημοκρατικής και αργότερα της νέο-φιλελεύθερης συναίνεσης. Ένα είδος συναίνεσης, πράγματι, κυριαρχούσε, ακόμη και κατά τη διάρκεια της νέο-φιλελεύθερης εποχής.
Οι εκμεταλλευόμενες τάξεις ήταν υποταγμένες στην γεωμετρικά αυξανόμενη αβεβαιότητα της ζωής τους και στην εντατικοποίηση της εκμετάλλευσης τους, αλλά, τουλάχιστο, μπορούσαν ακόμη να εξισορροπήσουν, εν μέρει, αυτή τη κατάσταση διαμέσου μιας γενικευμένης πρόσβασης στο δανεισμό, ο οποίος διευκολύνονταν από την αύξηση του πλασματικού κεφαλαίου και της ίδιας του της αναγκαιότητας να βρει καινούριες μορφές αξιοποίησης καθώς και από τη ψευδαίσθηση του ατόμου ιδιοκτήτη που έφτασε στο σημείο να θεωρεί τον ίδιο του τον εαυτό ως ένα κεφάλαιο προς επένδυση, επίσης και προς τη κατεύθυνση εξάσκησης της απαιτούμενης ευφυΐας ώστε να εκμεταλλευτεί τις κατάλληλες ευκαιρίες πλουτισμού που του προτείνονταν από πλευράς του διεθνούς χρηματιστηριακού Λούνα-παρκ. Ο ολοκληρωτισμός καθίσταται, επιπλέον, μια αναγκαιότητα ως προς τους στόχους της πειθάρχησης που απαιτούνται στη κατεύθυνση μιας ολοένα πιθανότερης παγκόσμιας σύρραξης.
Όλα αυτά, όμως, θα μπορέσουν να υλοποιηθούν πολύ δύσκολα χωρίς βαθιές κοινωνικές αντιστάσεις, χωρίς ταξικές συγκρούσεις, μέσα στις ποικιλόμορφες διαστάσεις που αυτές μπορούν να εκδηλωθούν παγκοσμίως, ακόμη και όταν στη προκειμένη περίπτωση θα είναι υποχρεωμένες να αντιμετωπίσουν δραματικά πιο σύνθετες συνθήκες αναφορικά με την καταστολή, τον έλεγχο και τη πειθάρχηση. Αντιστάσεις ενάντια στα αποτελέσματα της οικονομικής κρίσης και ενάντια στην επίθεση στις συνθήκες ζωής και εργασίας, ενάντια στη πειθάρχηση-υγειονομικού, διατροφικού, ενεργειακού, κλιματικού χαρακτήρα, κ.τ.λ.-, ενάντια στη στρατιωτική επιστράτευση και στις καταστροφές που προκαλούνται από τους τοπικούς ή τους ολικούς πολέμους.
Το ερώτημα που κατά την άποψη μας προκύπτει όχι μόνο για τους αναρχικούς αλλά και για όλους τους συνεπείς αντι-καπιταλιστές αγωνιστές, πέραν της πολιτικής και οργανωτικής τους δέσμευσης και πάνω στο οποίο είναι απαραίτητο να επικεντρωθούμε, είναι αν είναι εφικτό να αντισταθούμε ενάντια στον καινούριο ολοκληρωτισμό της εποχικών διαστάσεων κρίσης του κεφαλαίου, αναπτύσσοντας απλά μια νέα μορφή αντιστασιακής- αντάρτικης δράσης που στοχεύει στην αποκατάσταση των ζημιών, ή μήπως μέσα από τους κόλπους αυτών την αντιστάσεων θα μπορούσε επιτέλους να ξεπηδήσει η ίδια η αναγκαιότητα να ξεφορτωθούμε οριστικά την ίδια την καπιταλιστική σχέση;
Η καπιταλιστική σχέση είναι ένας από τους διάφορους τρόπους με τους οποίους η ανθρωπότητα αντιμετώπισε το πρόβλημα της αναπαραγωγής της ίδιας της ατομικής ζωής καθώς και αυτής του είδους. Σήμερα αυτή η σχέση βρίσκεται πλέον στα ιστορικά της όρια. Αφού πρώτα παρήγαγε και αναπαρήγαγε τον εαυτό της επιτρέποντας, καλώς ή κακώς, επίσης και την αναπαραγωγή της ανθρώπινης ζωής, έχει αρχίσει πλέον ξεκάθαρα να αντιπαραθέτει την πρώτη στη δεύτερη. Η διατήρηση της καπιταλιστικής σχέσης επιβάλει πλέον την οπισθοδρόμηση της ανθρώπινης ζωής:
-παράγει μια αυξανόμενη μάζα πλεονάζοντος πληθυσμού, άχρηστου στην αναπαραγωγή της αν όχι και εμπόδιου (πάνω σαυτό το ζήτημα θα ήταν χρήσιμο να αρχίσουμε να αντιμετωπίζουμε, με προσοχή αλλά χωρίς ταμπού, μια έρευνα αναφορικά με τα σχέδια μείωσης του πληθυσμού, τα οποία δεν υπάρχουν μονάχα μέσα στο άρρωστο μυαλό κάποιου συνωμοσιολόγου)!
-επεκτείνει την πρακτική της εργασίας με μισθούς που είναι κάτω από το όριο της επιβίωσης! -επιτρέπει πλέον την αναπαραγωγή της ατομικής ζωής μονάχα αν κάποιος παραιτηθεί από κάθε μορφή ανθρώπινης αυτονομίας και αποδεχτεί να μεταβληθεί σε χειραγωγούμενο ρομπότ εξ αποστάσεως χάρη στο μετανθρωπισμό και στον ενισχυμένο από την Τεχνητή Νοημοσύνη (ΤΝ) άνθρωπο.
Η κοινωνική αντιπολίτευση ενάντια στην εξουσιαστική διαχείριση της πανδημίας, στον υποχρεωτικό εμβολιασμό και στο GP (πράσινο διαβατήριο υγείας), αποτελεί μονάχα ένα μικρό παράδειγμα και παρακαταθήκη του πως μπορούν να αναδυθούν σε κοινωνικό επίπεδο μαζικές κινητοποιήσεις που απομακρύνονται από το σύνηθες συνδικαλιστικό έδαφος, χωρίς απαραίτητα να το αρνούνται και τοποθετούνται αντίθετα μέσα σε αυτό που μας επιβάλει ο αντίπαλος, το οποίο φαινομενικά ήταν υγειονομικό αλλά στην πραγματικότητα ήταν εξολοκλήρου πολιτικό. Αυτό ακριβώς είναι το καθοριστικό στοιχείο που χαρακτήρισε και ενοποίησε τη διεθνή κινητοποίηση πάνω σε αυτά τα ζητήματα. Παρόλη την υπάρχουσα σύγχυση που προκάλεσε φυσιολογικά ένα παρόμοιο πρωτόγνωρο, σε παγκόσμια κλίμακα, φαινόμενο, υπήρξε ξεκάθαρη η συνειδητοποίηση του γεγονότος ότι δεν επρόκειτο για απλές υγειονομικές και παρα-υγειονομικές παρεμβάσεις, αλλά για μια εκδοχή ολοκληρωτικής κυριαρχίας από πλευράς των κυρίαρχων ελίτ για να προκαλέσουν μια αδιασάλευτη κοινωνική πειθάρχηση με απώτερο στόχο αυτόν της υλοποίησης μιας βαθιάς αναδιάρθρωσης των οικονομικών, των πολιτικών και των κοινωνικών συνισταμένων σε βάρος των εκμεταλλευόμενων τάξεων και των μεσαίων στρωμάτων σε διαδικασία φτωχοποίησης. Και παρόλη την προαναφερόμενη σύγχυση στο εσωτερικό αυτού του κινήματος, άρχισε να αναφαίνεται πλέον η αμφιβολία ότι ίσως τελικά το καπιταλιστικό σύστημα δεν είναι το καλύτερο πράγμα για την ανθρώπινη ζωή.
Οι ίδιες ακριβώς αμφιβολίες έχουν αρχίσει να αναφαίνονται επίσης ανάμεσα σε εκατομμύρια άτομα που αρνούνται την εργασία με μισθούς που δεν προσφέρουν πλέον ούτε το μίνιμουμ για την απλή επιβίωση. Οι ίδιες αμφιβολίες που υφέρπουν μεταξύ των εργαζομένων που βλέπουν ότι δεν πρόκειται πλέον να εργάζεσαι για να μπορείς να ζεις, αλλά να ζεις για να εργάζεσαι. Αυτό ισχύει όχι τόσο ως συνείδηση ιδεολογικού χαρακτήρα αλλά ως πρακτική αναγκαιότητα: για να μπορέσει κάποιος να απαγκιστρωθεί σήμερα από την ολική κυριαρχία, για παράδειγμα, δεν είναι αρκετό να αρνηθεί τον εμβολιασμό και το πράσινο διαβατήριο υγείας, αλλά μάλλον είναι αναγκαίο να αρνηθεί την υποταγή ολόκληρης της ζωής του στην αναπαραγωγή του κεφαλαίου, ενός κοινωνικού συστήματος που έφτασε πλέον στο σημείο να επιτρέπει να ζει μονάχα όποιος, ακριβώς, παραιτείται από κάθε δυνατή αυτονομία. Η σωστή απάντηση, άρα, στο συνεχώς επαναλαμβανόμενο δίλλημα της ιστορίας: Σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα, αν σκοπεύουμε φυσικά να πάρουμε το μάθημα της ιστορίας, έξω πλέον από κάθε σοσιαλ-δημοκρατική και παλαιο-κομουνιστική σταλινική ψευδαίσθηση, είναι σήμερα μονάχα ο αντιεξουσιαστικός σοσιαλισμός.
Η κρίση του κεφαλαίου προετοιμάζει για το προλεταριάτο καθώς και για όλους τους καταπιεσμένους από τον ιμπεριαλισμό λαούς του κόσμου μονάχα ένα μέλλον (άμεσο και απώτερο) εξαθλίωσης και δουλείας τόσο στο κράτος όσο και στο κεφάλαιο.
Όμως, ίσως για πρώτη φορά στην ιστορία, μπορεί να αναπτυχθεί μια πρακτική μαζική αντίσταση που να βάζει τα θεμέλια για την ανάπτυξη μιας πραγματικής αναγκαιότητας της κατάργησης της καπιταλιστικής σχέσης, της υπέρβασης της με μια ανθρώπινη κοινότητα κοινωνικών ατόμων που καταργεί, όχι φυσικά με κυβερνητικά διατάγματα κάποιας δικτατορικής εξουσίας, αλλά ως αποτέλεσμα ενός πραγματικού μαζικού διεθνούς κινήματος-που μονάχα από αυτό θα μπορούσε επίσης να προκύψει μια συγκεκριμένη πολιτική, θεωρητική και οργανωτική εκδοχή-την εμπορευματική ανταλλαγή, το μισθό, το χρήμα και το κράτος καθώς και όλα τα φοβερά συνεπακόλουθα τους: την εκμετάλλευση, την καταπίεση, τις απάνθρωπες σχέσεις, την καταστροφή της ανθρώπινης ζωής και της φύσης που αυτοί οι εξουσιαστικοί θεσμοί φέρνουν μέσα τους εδώ και χιλιετηρίδες.
Διεθνιστική αναρχική ομάδα
πηγή: https://athens.indymedia.org/post/1621122/
4. Συνέντευξη με αναρχοσυνδικαλιστές της RKAS στην ανατολική Ουκρανία
Συνέντευξη του Αυτολεξεί με δύο αναρχικούς από την ανατολική Ουκρανία. Οι ίδιοι δραστηριοποιήθηκαν πολιτικά για δεκαετίες στην ανατολική Ουκρανία μέχρι και πριν από την εισβολή του 2014 – όπου κατέρρευσε η δυνατότητα κάθε αδιαμεσολάβητης πολιτικής δράσης. Είναι κι οι δυο τους, αυτό που πολλοί συνηθίζουν να ονομάζουν απλοϊκά «ρωσόφωνοι» πολίτες της Ουκρανίας. Αφορμή της συνέντευξής μας αποτέλεσε η τέλεση των δημοψηφισμάτων του Πούτιν στην εν λόγω περιοχή καθώς και η συκοφάντηση της αναρχικής οργάνωσης, στην οποία συμμετείχαν και αποτελούσαν ιδρυτικά μέλη οι ίδιοι, με ψευδείς ειδήσεις που διοχετεύτηκαν προσφάτως σε ελληνικά εναλλακτικά μίντια. Συνεχίζουμε να δίνουμε φωνή στους άμεσα εμπλεκόμενους αυτού του βάρβαρου πολέμου φυσικής βίας και κατασυκοφάντησης. Μια φωνή που τα κράτη και τα οργανωμένα πολιτικά συμφέροντα επιχειρούν να φιμώσουν:
Yavor Tarinski: Γεια σας και σας ευχαριστούμε πραγματικά που βρήκατε τον χρόνο να μας μιλήσετε εν μέσω εμπόλεμης ζώνης. Ας ξεκινήσουμε με το να σας γνωρίσουμε λίγο καλύτερα. Σε ποιο μέρος της Ουκρανίας ζείτε;
Anatoliy Dubovik (A.D.): Το όνομά μου είναι Ανατόλι Ντούμποβικ. Είμαι 50 ετών, αναρχικός από το 1989. Γεννήθηκα στο Καζάν (Ρωσία) και ζω εδώ και πάνω από 30 χρόνια στην Ουκρανία, στην πόλη Ντνίπρο (πρώην Ντνεπροπετρόβσκ, παλαιότερα Αικατερινοσλάβ). Πρόκειται για το ανατολικό τμήμα της Ουκρανίας.
Sergiy Shevchenko (S.Sh.): Το όνομά μου είναι Σεργκέι Σεβτσένκο. Είμαι 48 ετών, αναρχικός από το 1988. Γεννήθηκα και έζησα στο Ντονέτσκ, το κέντρο του Ντονμπάς. Το 2014, αναγκάστηκα να φύγω για το Κίεβο μετά την έναρξη της αποσχιστικής εξέγερσης, ρωσικής έμπνευσης, στην πόλη μου. Βρίσκομαι στο μέτωπο από τα τέλη Φεβρουαρίου 2022.
Y.T.: Είστε και οι δύο γνωστά μέλη της ιστορικής αναρχοσυνδικαλιστικής ομάδας RKAS. Μπορείτε να μας πείτε κάτι περισσότερο γι’ αυτήν και τις δραστηριότητές της πριν από τον πόλεμο;
A.D. και S.Sh.: Πρώτα απ’ όλα πρέπει να διευκρινίσουμε ότι η RKAS δεν υπήρξε απλώς μια ομάδα αλλά μια οργάνωση. Όταν το αναρχικό κίνημα άρχισε να αναβιώνει στην ΕΣΣΔ στα τέλη της δεκαετίας του 1980, μαστιζόταν από ανευθυνότητα, έλλειψη στρατηγικής, μη σοβαρή προσέγγιση των σκοπών του – πολλοί απλά «έπαιζαν με τον αναρχισμό». Η αναβίωση του αναρχικού κινήματος ξεκίνησε στο Ντονέτσκ, όταν εκπρόσωποι αρκετών μικρών ομάδων και μεμονωμένοι ακτιβιστές που δεν είχαν χάσει την πίστη τους στα ιδανικά τους συγκεντρώθηκαν για να δημιουργήσουν τη δική τους οργάνωση. Έτσι, ως εναλλακτική λύση στο, ως τότε, χαοτικό κίνημα, το 1994 δημιουργήθηκε η RKAS, η Επαναστατική Συνομοσπονδία Αναρχικών-Συνδικαλιστών που πήρε το όνομά της από τον Νέστορ Μάχνο. Ήταν μια οργάνωση –ακριβώς μια οργάνωση αναρχικών– που εισήγαγε σαφέστερες αρχές εργασίας: προγραμματισμός, συστηματικότητα, εσωτερική πειθαρχία, καταμερισμός αρμοδιοτήτων μεταξύ των μελών της και ούτω καθεξής.
Όλα αυτά απέδωσαν καλά αποτελέσματα, αν και όχι αμέσως. Λίγα χρόνια μετά την ίδρυσή της, η RKAS ήταν μια οργάνωση που δραστηριοποιούνταν σε διάφορες περιοχές της Ουκρανίας και ήταν αρκετά επιτυχημένη. Συμμετείχαμε στο εργατικό κίνημα, στο φοιτητικό κίνημα, είχαμε σημαντική επιρροή στο ανεξάρτητο συνδικαλιστικό κίνημα, ιδίως μεταξύ των ανθρακωρύχων του Ντονμπάς, όπου εκπρόσωποι της RKAS συμμετείχαν σε τοπικές και περιφερειακές απεργιακές επιτροπές. Συμμετείχαμε σε ένα πανουκρανικό κίνημα για την προστασία των δικαιωμάτων των εργαζομένων και την εναντίωση στην επιδείνωση της εργατικής νομοθεσίας.
Προχωρήσαμε σε διάφορες εκδοτικές πρωτοβουλίες. Η πρώτη ήταν η εφημερίδα Αναρχία [1993-2013], η οποία κυκλοφορούσε σχεδόν όλα τα χρόνια της ύπαρξης της RKAS. Εκδίδαμε επίσης το Αναρχοσυνδικαλιστικό Ενημερωτικό & Αναλυτικό Δελτίο, διάφορες εκδόσεις για συγκεκριμένες κοινωνικές ομάδες – την εφημερίδα των εργαζομένων Φωνή της Εργασίας, τη φοιτητική εφημερίδα Ενότητα, το περιοδικό της νεολαίας Επαναστατημένη Ουκρανία και άλλα. Μοιράζαμε επίσης προπαγανδιστικά και θεωρητικά φυλλάδια διαφόρων συγγραφέων, από τα κλασικά έργα του Μπακούνιν και του Μαλατέστα μέχρι έργα σύγχρονων συγγραφέων.
(Βίντεο από την Πρωτομαγιά του 2011 στο Ντονέτσκ)
Με την πάροδο του χρόνου η RKAS εξελίχθηκε σε κάτι σαν μια μικρή Διεθνής – είχαμε τμήματα σε άλλες χώρες, κυρίως στη Γεωργία και το Ισραήλ. Δεν κράτησαν για πολύ, αλλά υπήρξαν. Και λίγο πριν από την έναρξη του πολέμου [2014] εργαζόμασταν για τη δημιουργία μιας αναρχοσυνδικαλιστικής συνδικαλιστικής ένωσης στην Ουκρανία, της Γενικής Συνομοσπονδίας Αναρχοσυνδικαλιστικής Εργασίας. Αυτό δεν μπόρεσε να ολοκληρωθεί λόγω της ρωσικής εισβολής στην Κριμαία και το Ντονμπάς.
Y.T.: Μπορείτε να μας περιγράψετε ποια ήταν η αντίδραση της RKAS μετά την έναρξη των συγκρούσεων στην ανατολική Ουκρανία το 2014;
A.D. και S.Sh.: Η «σύγκρουση», δηλαδή η ένοπλη εισβολή, ξεκίνησε στη νότια Ουκρανία όταν ο ρωσικός στρατός κατέλαβε την Κριμαία τον Φεβρουάριο του 2014. Η ρωσικής έμπνευσης αυτονομιστική εξέγερση στα ανατολικά ξεκίνησε πιο μετά, περίπου ένα μήνα αργότερα.
Μας ήταν εξαρχής σαφές ότι η Ρωσία δεν μπορούσε να κομίσει τίποτα καλό στην Ουκρανία. Μέχρι το 2014, ένα αντιδραστικό αυταρχικό καθεστώς είχε ήδη εγκαθιδρυθεί στη Ρωσία που αρνιόταν όλα τα ατομικά και κοινωνικά δικαιώματα και καταδίωκε και κατέστρεφε βάναυσα κάθε ανεξάρτητη δραστηριότητα. Φυσικά, είχαμε και εξακολουθούμε να έχουμε πολλά ερωτήματα για το ουκρανικό κράτος και την άρχουσα τάξη στην Ουκρανία. Αλλά τουλάχιστον το αναρχικό κίνημα, το σοσιαλιστικό κίνημα στην Ουκρανία μπόρεσε να δράσει σχετικά ελεύθερα για κάποια χρόνια. Αρκεί να πούμε ότι καθ’ όλη τη διάρκεια της ύπαρξης του ανεξάρτητου ουκρανικού κράτους, δεν υπήρξε ούτε ένας πολιτικός αναρχικός κρατούμενος εδώ. Ταυτόχρονα, πολλές δεκάδες σύντροφοί μας στη Ρωσία κατέληγαν στις ρωσικές φυλακές – ένοχοι αποκλειστικά και μόνο για τις αναρχικές τους πεποιθήσεις. Γνωρίζαμε λοιπόν καλά τι σήμαινε ο Πούτιν για τις ελευθεριακές ιδέες.
Η αντίδραση της RCAS ήταν επομένως αμετάκλητη: κρίθηκε απαραίτητο να αντισταθούμε στη ρωσική επίθεση με όλα τα μέσα.
Αλλά εδώ προέκυψε αμέσως ένα πρόβλημα. Το θέμα είναι ότι η RKAS ιδρύθηκε και υπάρχει εδώ και 20 χρόνια ως οργάνωση προπαγάνδας των αναρχικών ιδεών και ως οργάνωση υποστήριξης των αναρχοσυνδικαλιστικών δράσεων. Ως οργάνωση προσαρμοσμένη σε νόμιμες και ημι-νόμιμες μορφές ενασχόλησης σε καιρό ειρήνης. Ο πόλεμος άλλαξε τα πάντα, συμπεριλαμβανομένων των άμεσων καθηκόντων που αντιμετωπίζουν οι ακτιβιστές του αναρχικού κινήματος στο εδώ και τώρα. Η παλιά οργάνωση, οι παλιές μορφές δραστηριότητας αποδείχτηκαν ότι ήταν απλά περιττές ή αδύνατες υπό τις νέες συνθήκες. Χρειάζονταν νέες μορφές και αρχές εργασίας, προσανατολισμένες κυρίως στην υπόγεια αντίσταση κατά των κατακτητών. Αυτό περιελάμβανε ένοπλη αντίσταση.
Ως εκ τούτου, τον Απρίλιο του 2014, διεξήχθη εκτενής συζήτηση μεταξύ των μελών της RKAS για τη νέα διαδικασία και τη στρατηγική αντίστασης με τα αποτελέσματά της να οδηγούν στη διάλυση της οργάνωσης. Έπειτα από αυτό, ξεκίνησε μια νέα φάση στην ιστορία του αναρχικού κινήματος στην Ουκρανία.
Y.T.: Γνωρίζετε ότι δινόντουσαν ψευδείς πληροφορίες εκτός Ουκρανίας ότι η RKAS συνδεόταν με κάποιο τρόπο με τη δημιουργία των λεγόμενων «λαϊκών δημοκρατιών» στο Ντονμπάς;
A.D. και S.Sh.: Ναι, το μάθαμε τον Σεπτέμβριο του 2022, εξαιτίας μιας δημοσίευσης σε ελληνικά social media. Η δημοσίευση αυτή δεν περιέχει τίποτε άλλο πέρα από άθλιες κατασκευές και τα πιο ανόητα ψέματα. Για παράδειγμα, συνοδευόταν από μια εικόνα μιας διαδήλωσης ανθρώπων με μαύρες και κόκκινες σημαίες, με τη λεζάντα: «Μέλη της RKAS στη διαδήλωση κατά του Μαϊντάν στο Ντονέτσκ το 2014»! Στην πραγματικότητα, αυτή η φωτογραφία μας τραβήχτηκε στη διαδήλωση της 1ης Μαΐου 2012 και το πανό που κρατούσαμε σε εκείνη τη διαδήλωση, το οποίο απεικονιζόταν στη φωτογραφία, έγραφε ξεκάθαρα: «Ο νέος Εργατικός Κώδικας είναι νομιμοποιημένη δουλεία». Δηλαδή, δεν υπήρχε τίποτα υπέρ ή κατά του Μαϊντάν – αφού εξάλλου η συγκέντρωση αυτή έλαβε χώρα λίγα χρόνια πριν από το Μαϊντάν, εν μέσω του αγώνα μας ενάντια στην προσπάθεια της κυβέρνησης να αλλάξει την εργατική νομοθεσία. Ο συντάκτης της ψευδούς λεζάντας κάτω από αυτή τη φωτογραφία εξαπάτησε τους αναγνώστες του, και μάλιστα ανόητα: όποιος γνωρίζει έστω και λίγα ρωσικά ή ουκρανικά και μπορεί να καταλάβει τη λεζάντα στο πανό θα δει αμέσως ότι η διαδήλωση δεν είχε καμία σχέση με τα γεγονότα του 2014.
Άλλο ένα παράδειγμα ξεκάθαρου ψέματος: Οι συγγραφείς της μυθοπλασίας για την (ψεύτικη) σύνδεση της RKAS με φιλορώσους σεπαρατιστές γράφουν για τον Μιχαήλ Κριλόφ, «έναν έμπειρο βετεράνο του ταξικού πολέμου των ανθρακωρύχων του Ντονέτσκ», ο οποίος «μας κάλεσε σε ένοπλη εξέγερση κατά του καθεστώτος του Κιέβου» και συμμετείχε στη συγκρότηση «Τμήματος ανθρακωρύχων» της Λ.Δ. του Ντονέτσκ. Το αν ο Κριλόφ κάλεσε κάποιον σε κάτι ή όχι, αν σχημάτισε κάτι ή όχι, είναι πλέον ασήμαντο. Ο Μιχαήλ Κριλόφ συμμετείχε πράγματι στο ανεξάρτητο εργατικό κίνημα στο Ντονμπάς κατά την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης και είχε διασυνδέσεις με τη RKAS κατά το δεύτερο μισό της δεκαετίας του 1990, όταν συνεργαστήκαμε στενά με την περιφερειακή επιτροπή Stachy του Ντονμπάς, στην ηγεσία της οποίας συμμετείχε ο Κριλόφ. Αλλά το σημαντικό είναι ότι πριν από 26 χρόνια έληξε κάθε είδους συνεργασία του με τους αναρχοσυνδικαλιστές. Είχε προ πολλού γίνει ένας τυπικός βαρετός εργατικός ηγέτης που είχε ξεπουληθεί στους πρώην αντιπάλους του. Μετά το 1998 «μπήκε στην πολιτική», εντασσόμενος σε διάφορα αστικά κόμματα και διεκδικώντας εκλεγμένα αξιώματα για λογαριασμό τους. Και τώρα υπηρετεί τους Ρώσους κατακτητές.
Φυσικά, όταν είδαμε αυτό το δημοσίευμα, γίναμε έξαλλοι. Επικοινωνήσαμε αμέσως με συντρόφους στην Ελλάδα, εξηγήσαμε την πραγματική κατάσταση των πραγμάτων και η ψεύτικη δημοσίευση αφαιρέθηκε από έναν άλλον ιστότοπο που την αναπαρήγαγε στο εν τω μεταξύ… Αλλά δεν υπάρχει καμία εγγύηση ότι τα ίδια ψεύδη δεν θα συνεχίσουν να εμφανίζονται και πάλι σε άλλους ιστότοπους ή σε έντυπα μέσα ενημέρωσης.
Γενικά, μας εκπλήσσει εδώ και χρόνια το γεγονός ότι πολλοί άνθρωποι στην Ευρώπη και την Αμερική προτιμούν να παίρνουν πληροφορίες για το αναρχικό ή σοσιαλιστικό κίνημα στην Ουκρανία όχι από Ουκρανούς αναρχικούς ή σοσιαλιστές, αλλά από οποιονδήποτε άλλον εκτός Ουκρανίας. Γιατί το κάνουν αυτό είναι ένα μεγάλο μυστήριο.
Παρεμπιπτόντως, θα πρέπει να προσθέσουμε ότι το ψέμα για τη συνεργασία ανθρώπων μας από τη RKAS με τη FSB (δλδ τις Ρωσικές μυστικές υπηρεσίες) και για τη συμμετοχή της RΚAS στο φιλορωσικό κίνημα στο Ντονμπάς υποστηρίζεται και διαδίδεται από την ουκρανική ακροδεξιά! Έτσι, όσοι επαναλαμβάνουν αυτές τις κατασκευές βρίσκονται στην ίδια παρέα με τους ναζί. Λοιπόν, ίσως τους αρέσει…
Στην πραγματικότητα, ούτε πριν από το Μαϊντάν, ούτε γενικά όλα τα χρόνια που τα μέλη της RKAS συμμετέχουν στο αναρχικό κίνημα, δεν υποστηρίξαμε ποτέ ούτε τον φιλορωσικό σεπαρατισμό στην Ουκρανία ούτε τις ρωσικές αυτοκρατορικές τάσεις. Ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του 1980, οι περισσότεροι Ουκρανοί αναρχικοί, συμπεριλαμβανομένων των μελλοντικών μελών της RKAS, συμμετείχαν ενεργά στον αγώνα για την ανεξαρτησία της Ουκρανίας. Αργότερα, ως RKAS ταχθήκαμε σταθερά κατά του πολέμου στην Τσετσενία και υποστηρίξαμε μια ανεξάρτητη Ιτσκερία. Και όχι μόνο αυτό: κάποια από τα έντυπά μας τυπώθηκαν στα ουκρανικά, το “Radio RKAS Liberter” μας εξέπεμπε επίσης στα ουκρανικά και μία από τις εκδόσεις μας, όπως ήδη αναφέρθηκε, ονομαζόταν “Επαναστατημένη Ουκρανία”. Έτσι, πολύ πριν από το 2014 η θέση της RKAS ήταν αρκετά σαφής: υπέρ μιας ελεύθερης, ανεξάρτητης Ουκρανία των εργαζομένων. Αυτή είναι η παράδοση της RKAS, η παράδοση του ουκρανικού αναρχικού κινήματος γενικότερα. Ως εκ τούτου, οποιεσδήποτε φαντασιώσεις σχετικά με τη «φιλορωσική RKAS» είναι εντελώς ανόητες και απαράδεκτες.
Y.T.: Τι έκαναν οι άνθρωποι της RKAS από τότε που ξεκίνησε η εισβολή;
A.D. και S.Sh.: Όσοι-ες από εμάς συνεχίσαμε το κοινωνικό μας έργο ως αναρχικές-οί, κάναμε και κάνουμε όλα τα είδη των πραγμάτων. Οι περισσότεροι καταλάβαιναν ότι αργά ή γρήγορα η Ρωσία θα ξεκινούσε μια μαζική εισβολή, η οποία πράγματι ξεκίνησε στις 24 Φεβρουαρίου 2022. Όσο μπορούσαμε, προετοιμαστήκαμε για όλες τις διαφορετικές μορφές αντίστασης: εκπαιδεύσαμε εθελοντές σε ανεπίσημες στρατιωτικές οργανώσεις, από τις οποίες αργότερα προέκυψαν μονάδες εδαφικής άμυνας. Και ορισμένοι άλλοι συμμετείχαν άμεσα στην αντίσταση: το 2014-2015, πρώην μέλη της RKAS δημιούργησαν παράνομες ομάδες μάχης που διεξήγαγαν ανταρτοπόλεμο στο Ντονμπάς. Στην ελεύθερη επικράτεια της Ουκρανίας, ομάδες πρώην μελών της RKAS εργάστηκαν επίσης σε διάφορα κοινωνικά προγράμματα, βοηθώντας κυρίως παιδιά πρόσφυγες από το Ντονμπάς και την Κριμαία. Φυσικά, συνεχίσαμε επίσης τις πολιτιστικές και εκπαιδευτικές μας δραστηριότητες και διαδώσαμε τις αναρχικές ιδέες. Έτσι, δεν εξαφανιστήκαμε στον αέρα, συνεχίσαμε τις δραστηριότητές μας, τη ζωή μας ως αναρχικοί και αναρχικές γυναίκες. Απλά όχι πια με τη μορφή της πρώην οργάνωσής μας RKAS.
Κάποιοι από εμάς βρίσκονται τώρα στο εσωτερικό μέτωπο, βοηθώντας στην υπεράσπιση της χώρας και του λαού. Ορισμένοι βρίσκονται στο μέτωπο με τα όπλα στα χέρια ως μέλη του στρατού ή των Μονάδων Εδαφικής Άμυνας.
Έχουν μάλιστα καταφέρει να οργανώσουν αναρχικές επιτροπές στρατιωτών στις μονάδες όπου υπηρετούν. Οι επιτροπές αυτές υπερασπίζονται τα δικαιώματα των στρατιωτών, οργανώνουν εθελοντική βοήθεια και διεξάγουν αναρχική εκπαίδευση και ιδεολογικές δραστηριότητες στις μονάδες τους. Όλα αυτά θα εξηγηθούν λεπτομερέστερα μετά τη νίκη.
Y.T.: Ποια ήταν η κατάσταση στις λεγόμενες «λαϊκές δημοκρατίες» “DPR” και “LPR” και σε άλλα κατεχόμενα εδάφη: οι αναρχικοί και οι αριστεροί αναγκάστηκαν να φύγουν από εκεί; Υπήρξε υποχρεωτική στρατολόγηση πολιτών στον φιλορώσικο στρατό;
S.Sh.: Αναγκάστηκα να εγκαταλείψω τη γενέτειρά μου, το Ντονέτσκ. Συνολικά 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι έχουν φύγει από το Ντονμπάς προς την Ουκρανία από το 2014. Ενώ ο πληθυσμός του Ντονμπάς ήταν 6 εκατομμύρια.
A.D. και S.Sh.: Δεν είναι καν ότι η πλειονότητα των αναρχικών και των σοσιαλιστών έφυγε από το κατεχόμενο Ντονμπάς (δεν ξέρουμε τι εννοείτε υπό τον όρο «αριστεροί»: η λέξη αυτή περικλείει άνθρωπους με πολύ διαφορετικές απόψεις, από αναρχικούς μέχρι σταλινικούς, οι οποίοι δεν έχουν και δεν μπορούν να έχουν τίποτα κοινό…) Το βασικό θέμα είναι όμως ότι στα εδάφη που κατέχει η Ρωσία υπάρχει μόνο μία δυνατότητα: να είναι κανείς απόλυτα πιστός στην εξουσία. Η εναλλακτική λύση είναι η σύλληψη, έπειτα από την οποία δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες για τους ανθρώπους.
Όσον αφορά τη στρατολόγηση πολιτών από το κατεχόμενο Ντονμπάς στον στρατό, πριν από το 2022 δεν υπήρχε επίσημα αναγκαστική επιστράτευση. Υπήρχε όμως κάτι άλλο: Μετά την εγκαθίδρυση των αποσχιστικών καθεστώτων, ξεκίνησε το μαζικό κλείσιμο επιχειρήσεων και ο εξοπλισμός τους εξήχθη στη Ρωσία. Η εύρεση εργασίας σε κάποιο επάγγελμα γινόταν κάθε χρόνο όλο και πιο δύσκολη. Το μόνο μέρος από όπου ένας ενήλικας, σωματικά γυμνασμένος άνδρας μπορούσε να κερδίσει πραγματικά χρήματα ήταν ο στρατός. Και πολλοί άνθρωποι μπήκαν στη στρατιωτική υπηρεσία. Αυτό συνεχίστηκε μέχρι τον Φεβρουάριο του 2022, όταν η “DPR” και η “LPR” ανακοίνωσαν γενική επιστράτευση. Στη συνέχεια, η αναγκαστική επιστράτευση πήρε τις πιο απίστευτες μορφές της: μάζευαν ανθρώπους στον δρόμο, στα μέσα μαζικής μεταφοράς και στα πανεπιστήμια και τους οδηγούσαν στα σημεία επιστράτευσης. Λίγες ημέρες αργότερα οι άνδρες αυτοί βρίσκονταν στο μέτωπο. Οι περισσότεροι από αυτούς δεν είχαν κρατήσει ποτέ πριν όπλο. Πέθαναν και συνεχίζουν να πεθαίνουν σε τεράστιους αριθμούς. Στην πραγματικότητα, η ρωσική επιστράτευση στο Ντονμπάς ήταν μια γενοκτονία του τοπικού πληθυσμού. Τώρα, στο πολύ κοντινό μέλλον, η ίδια μοίρα απειλεί τον πληθυσμό των περιοχών Ζαπορίζια και Χερσώνα, οι οποίες έχουν επίσης αρχίσει να στρατολογούνται διά της βίας στον ρωσικό στρατό.
Y.T.: Πώς είναι η γενικότερη κοινωνική κατάσταση από το 2014 στις περιοχές της ανατολικής Ουκρανίας που έχουν καταληφθεί από τους υποστηριζόμενους από τη Ρωσία σεπαρατιστές;
A.D. και S.Sh.: Η Ρωσία του Πούτιν έχει ουσιαστικά μετατραπεί σε ένα φασιστικό κράτος στο οποίο το σύνολο του πληθυσμού στερείται κάθε δικαιώματος. Στις περιοχές της Ουκρανίας που έχουν περιέλθει υπό τον έλεγχο του στρατού του Πούτιν και των φιλορώσων σεπαρατιστών, η κατάσταση είναι ακόμη χειρότερη από ό,τι στην ίδια τη Ρωσία. Για παράδειγμα, στα τέλη του 2014, υπήρξαν προσπάθειες οργάνωσης απεργιών στα ορυχεία που λειτουργούσαν τότε ακόμη, για την υπεράσπιση των καθαρά οικονομικών συμφερόντων των εργαζομένων. Οι απόπειρες αυτές καταπνίγηκαν με καθαρά γκανγκστερικές μεθόδους, για τις οποίες θα μπορούσαμε να διαβάσουμε μόνο στα βιβλία ιστορίας του 19ου αιώνα: οι εμπνευστές και οι ενεργά συμμετέχοντες στις απεργίες βγήκαν από την πόλη, όπου ξυλοκοπήθηκαν και απειλήθηκαν με θάνατο. Δεν είναι δυνατές οι συγκεντρώσεις, οι πορείες, οι συναντήσεις και άλλες δημόσιες δράσεις από ανεξάρτητες κοινωνικές οργανώσεις, συμπεριλαμβανομένων και των συνδικάτων: οι φιλορωσικές Αρχές διατηρούν στρατιωτικό νόμο με όλες τις σχετικές απαγορεύσεις από το 2014. Στην πραγματικότητα, οι ίδιες οι ανεξάρτητες κοινωνικές οργανώσεις έχουν προ πολλού πάψει να υπάρχουν στις «λαϊκές δημοκρατίες» – όπως έχει ήδη ειπωθεί, η μόνη αποδεκτή μορφή ζωής εκεί συνδέεται με την πλήρη και άνευ όρων υποστήριξη του κατοχικού καθεστώτος.
Όπως κάθε φασιστικό καθεστώς, οι ρωσικές Αρχές και οι κυβερνήσεις-μαριονέτες τους στο Ντονμπάς θεωρούν καθήκον τους να παρεμβαίνουν στις προσωπικές ζωές των ανθρώπων. Πρώτα απ’ όλα, στους ανθρώπους που δεν συμμερίζονται τις λεγόμενες «παραδοσιακές» αξίες, δηλαδή τις πιο συντηρητικές απόψεις του ακροσυντηρητικού τμήματος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Ο «λάθος» σεξουαλικός προσανατολισμός ή η «λάθος» θρησκεία είναι αρκετός λόγος για να διωχθεί ένα άτομο, να παρενοχληθεί, να απολυθεί από τη δουλειά του, να συλληφθεί. Φυσικά, δεν υπάρχουν οργανώσεις ΛΟΑΤΚΙ στη «Λαϊκή δημοκρατία» του Ντονιέτσκ (DNR) και του Λουχάνσκ (LNR) – είναι απλά αδύνατο να υπάρξουν.
Παράλληλα, οι περισσότερες προτεσταντικές και ελληνοκαθολικές θρησκευτικές οργανώσεις που υπήρχαν πριν από το 2014 έχουν διαλυθεί. Οι Μάρτυρες του Ιεχωβά και οι Μορμόνοι, των οποίων οι δραστηριότητες απαγορεύονται επίσης στη Ρωσία, διώκονται ιδιαίτερα σκληρά.
Το κύριο πράγμα που θα πρέπει να γνωρίζετε για το καθεστώς της DNR και της LNR είναι ότι ο στόχος τους είναι να καταστρέψουν ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ διαφωνία και να καταστείλουν ΟΠΟΙΑΔΗΠΟΤΕ ανυπακοή. Αυτό είναι που τους φέρνει στο ίδιο επίπεδο με τα χειρότερα παραδείγματα των καθεστώτων που κυβέρνησαν κατά το παρελθόν. Όπως η ναζιστική Γερμανία ή η ΕΣΣΔ του Στάλιν. Αυτό το πράγμα είναι που δεν μας αφήνει άλλη επιλογή από το να πολεμήσουμε ενάντια σε αυτά τα καθεστώτα.
Y.T.: Είναι, πάντως, εντυπωσιακή η ευκολία με την οποία οι φιλορώσοι σεπαρατιστές κατέλαβαν πόλεις στο Ντονμπάς τις πρώτες ημέρες της σύγκρουσης του 2014. Δεν προκύπτει να υπήρξε μεγάλη αντίσταση από τις ουκρανικές αρχές. Αντιθέτως, είναι σαν να συνέβη μια αλλαγή καθεστώτος οργανωμένη «από τα πάνω».
A.D. και S.Sh.: Ναι, δεν υπήρξε καμία αντίσταση από τις τοπικές αρχές στις αποσχιστικές εξεγέρσεις στις πόλεις των περιφερειών Ντονέτσκ και Λουχάνσκ. Στην καλύτερη περίπτωση, οι αρχές εξαφανίστηκαν, απομακρύνθηκαν από τα γεγονότα. Στη χειρότερη περίπτωση, ηγήθηκαν της εξέγερσης! Αυτό ισχύει για την πολιτική διοίκηση, όλη την ηγεσία της αστυνομίας, τις μυστικές υπηρεσίες της SSU, την εισαγγελία κ.ο.κ. Είναι προφανές ότι στα όργανα αυτά είχαν διεισδύσει σε μεγάλο βαθμό Ρώσοι πράκτορες.
Παρά ταύτα, υπήρξε αντίσταση, αλλά αυτή προερχόταν απλώς από καθημερινούς ανθρώπους δίχως ιδιαίτερες εξουσίες. Τον Μάρτιο και τον Απρίλιο του 2014 πραγματοποιήθηκαν φιλοουκρανικά συλλαλητήρια στο Ντόνετσκ και σε άλλες πόλεις, όπου συγκεντρώθηκαν αρκετοί άνθρωποι. Οι συγκεντρώσεις αυτές δέχθηκαν επιθέσεις από τους σεπαρατιστές. Τα πρώτα θύματα του πολέμου στο Ντονμπάς ήταν αυτοί οι ίδιοι οι άνθρωποι που ξυλοκοπήθηκαν με γκλομπ ή απήχθησαν από φιλορώσους στρατιώτες, μεταφέρθηκαν έξω από την πόλη και εκτελέστηκαν εκεί. Όλα αυτά θεωρούνται αρκετά γνωστά.
Y.T.: Θα γνωρίζετε, όμως, ότι εκτός Ουκρανίας, κάποια εναλλακτικά κανάλια παραπληροφόρησης ισχυρίζονται ότι οι «πραγματικοί» αριστεροί στην Ουκρανία υποστηρίζουν τους σεπαρατιστές και τον κατακτητή (και όπως αναφέραμε νωρίτερα, ακόμη και η ομάδα σας έχει υποστεί συκοφάντηση με παρόμοιες ψευδείς ειδήσεις); Και γενικά, προσπαθούν να παρουσιάσουν τη σύγκρουση ως μία σύγκρουση μεταξύ του ουκρανικού «4ου Ράιχ» και του φιλορωσικού προοδευτικού μετώπου;
A.D. και S.Sh.: Φυσικά και το γνωρίζουμε αυτό. Και ελπίζουμε ότι οι αναγνώστες σας θα έχουν ήδη διαπιστώσει πόσο «προοδευτική» είναι η δράση των φιλορωσικών αρχών.
Στην πραγματικότητα, όμως, σχεδόν όλοι οι Ουκρανοί αναρχικοί αντιστέκονται τώρα στον Πούτιν και τη ρωσική εισβολή με κάποιον τρόπο. Και γνωρίζουμε πολλούς Ουκρανούς αντιεξουσιαστές μαρξιστές που βρίσκονται στην ίδια θέση, όπως για παράδειγμα την ομάδα Κοινωνικό Κίνημα, το ανεξάρτητο συνδικάτο Υπεράσπιση της Εργασίας, τη συντακτική επιτροπή του σοσιαλιστικού περιοδικού Commons και άλλες πρωτοβουλίες. Αυτές και άλλες ομάδες είναι ελάχιστα γνωστές έξω από την Ουκρανία, αλλά αυτό οφείλεται απλά στο ότι οι «αριστεροί» εκτός Ουκρανίας (και πάλι: δεν ξέρουμε ποιοι είναι) έχουν συνηθίσει να ακούνε μόνο ανθρώπους από τη Μόσχα. Κατά την άποψή μας, αυτό σημαίνει ότι για πολλούς που ζουν εκτός της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, η σοβιετική αυτοκρατορία είναι ακόμα ζωντανή σήμερα. Τουλάχιστον στο μυαλό τους, στις φαντασιώσεις τους…
Είναι τόσο παράξενο όσο το να ακούς ειδήσεις για γεγονότα και διαδικασίες στο Μεξικό ή την Αργεντινή από ανθρώπους στη Μαδρίτη, ειδήσεις για την Ινδία και τον Καναδά από ανθρώπους στο Λονδίνο!
Όσο για τους σταλινικούς… Μπορούν να λένε ό,τι θέλουν, να φορούν τις πιο κόκκινες σημαίες στον κόσμο, αλλά στην πραγματικότητα αποτελούν μια αντιδραστική δύναμη υποταγμένη στον ρωσικό εθνικισμό και τον ρωσικό ιμπεριαλισμό. Οι δυτικοί «αριστεροί» κοιτάζουν τα ονόματα των κομμάτων στις χώρες μας εδώ και σκέφτονται κάτι σαν: «Ω, αυτοί πρέπει να είναι σπουδαίοι άνθρωποι!» Για παράδειγμα, στη χώρα μας υπήρχε το περίφημο «Προοδευτικό Σοσιαλιστικό Κόμμα Ουκρανίας». Με αυτό το πολύ ηχηρό όνομα, το κόμμα αυτό διοργάνωνε κοινές εκδηλώσεις με έναν από τους κύριους ιδεολόγους του σύγχρονου ρωσικού εθνικισμού και του απόλυτου φασισμού Αλεξάντερ Ντούγκιν, χρησιμοποιούσε ρατσιστικές και ομοφοβικές εικόνες και λεξιλόγιο στην προπαγάνδα του. Μπορείτε να τους θεωρείτε «αριστερούς», αλλά στην προκειμένη περίπτωση ούτε ο Μαρξ, ούτε ο Λένιν, ούτε ο Τρότσκι δεν θα μπορούσαν να είναι «αριστεροί» με καμία έννοια.
Y.T.: Πράγματι, η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία αποκάλυψε κάποια βαθιά ριζωμένα προβλήματα στα ελευθεριακά και αριστερά κινήματα σε όλο τον κόσμο. Ενώ παραδοσιακά αυτά τα κινήματα τάσσονταν φαινομενικά κατά του αυταρχισμού, αποδεικνύεται ότι υπάρχει ένα όχι και τόσο μικρό ποσοστό ανθρώπων, ακόμη και αυτών που θεωρούν τους εαυτούς τους αναρχικούς και ελευθεριακούς, οι οποίοι εκφράζουν, έστω εμμέσως, την υποστήριξή τους στην εισβολή του Πούτιν, επειδή γι’ αυτούς ο γεωπολιτικός στόχος να κερδίσει η Ρωσία έδαφος έναντι του ΝΑΤΟ αξίζει ακόμα και πολλές ζωές αμάχων που θα χαθούν στον πόλεμο ή στη δημιουργία ενός νέου μαφιόζικου καθεστώτος στα κατεχόμενα εδάφη. Ποιο είναι, κατά την άποψή σας, το μέλλον των αναρχικών κινημάτων του κόσμου υπό το φως της διάσπασης μεταξύ αυτών που θα μπορούσαμε να ονομάσουμε «στενά γεωπολιτικούς» και κοινωνικούς αναρχικούς;
A.D. και S.Sh.: Είμαστε πεπεισμένοι ότι πάρα πολλοί σοσιαλιστές και ακόμη και ελευθεριακοί σε όλο τον κόσμο είναι κολλημένοι στις αντιλήψεις και τις πραγματικότητες του περασμένου αιώνα, χωρίς να παρατηρούν ότι ο κόσμος έχει αλλάξει πολύ. Και αυτό είναι ένα τεράστιο πρόβλημα που έγινε εμφανές μόλις τώρα, με την έναρξη μιας νέας σειράς επιθετικών ενεργειών από τη Ρωσία.
Υπενθυμίζουμε ότι η Ουκρανία δεν ήταν το πρώτο θύμα του σύγχρονου ρωσικού ιμπεριαλισμού. Υπήρξαν ρωσικές εισβολές στη Γεωργία και τη Μολδαβία τη δεκαετία του 1990. Ύπήρξε ένας αποικιοκρατικός πόλεμος στον Καύκασο που συνεχίστηκε μέχρι τη δεκαετία του 2000. Ρωσικά τανκς εισήλθαν ξανά στη Γεωργία το 2008. Η Ρωσία επεμβαίνει στη Συρία από τις αρχές της δεκαετίας του 2010. Ρωσικά στρατεύματα χρησιμοποιήθηκαν για την καταστολή της εξέγερσης στο Καζακστάν τον Ιανουάριο του 2022. Ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι απλώς μια νέα κλίμακα βίας από τη Μόσχα, που δεν έχει συμβεί στην Ευρώπη εδώ και πολύ καιρό, αλλά όχι κάτι θεμελιωδώς καινούργιο για την πολιτική της Μόσχας των δολοφονιών, των καταστροφών και της κατοχής.
Οι «αριστεροί» που υποστηρίζουν τη Ρωσία σήμερα τη βλέπουν ως κάτι σαν την ΕΣΣΔ του δεύτερου μισού του 20ού αιώνα. Χωρίς να παρατηρούν ότι ακόμη και τα λόγια περί «σοσιαλισμού», «κοινωνικής δικαιοσύνης» και «εθνικού κράτους» που χρησιμοποιήθηκαν τότε έχουν προ πολλού καταρρεύσει, και οι άνθρωποι στη Ρωσία στερούνται των περισσότερων δικαιωμάτων και ζουν σε τρομακτικές κοινωνικές, οικονομικές και καθημερινές συνθήκες. Οι άνθρωποι στη Ρωσία ζουν σε ένα αστυνομικό κράτος και διώκονται για την εθνικότητά τους (όπως οι Τατάροι της Κριμαίας) [1], για τις θρησκευτικές τους πεποιθήσεις (όπως το να ανήκουν στους Μάρτυρες του Ιεχωβά, τους Μορμόνους ή τις μη ορθόδοξες αιρέσεις του Ισλάμ), για να μην αναφέρουμε τις διώξεις για τις αντιπολιτευτικές τους πεποιθήσεις. Δύο μόνο παραδείγματα: Ο μαθηματικός και αναρχικός της Μόσχας Αζάτ Μιφτάχοφ κατηγορήθηκε ότι έσπασε ένα παράθυρο στα γραφεία του κυβερνώντος κόμματος «Ενωμένη Ρωσία». Δικάστηκε για το αποτρόπαιο αυτό έγκλημα και το 2021 του επιβλήθηκαν έξι χρόνια φυλάκισης. Οι αναρχικοί Ντμίτρι Τσιμπουκόβσκι και Αναστασία Σαφόνοβα από την πόλη Chelyabinsk των Ουραλίων ανάρτησαν ένα πανό σε φράχτη που έγραφε «Η FSB [Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας, ρωσικές μυστικές υπηρεσίες] είναι ο κύριος τρομοκράτης». Καταδικάστηκαν σε 2,5 και 2 χρόνια φυλάκισης για την πράξη αυτή. Αυτό συνέβη μόλις στις 10 Σεπτεμβρίου 2022.
Η Αριστερά βλέπει τη Ρωσία του Πούτιν ως εναλλακτική λύση στο ΝΑΤΟ, ως αντίπαλο του ΝΑΤΟ. Κατά μία έννοια έχουν δίκιο: η Ρωσία πράγματι αντιτίθεται στο ΝΑΤΟ. Αλλά δεν βλέπουν, και δεν θέλουν να δουν, ότι η ρωσική εναλλακτική λύση σημαίνει μόνο την επιθυμία να ακολουθήσει τη δική της, ανεξάρτητη, αλλά εξίσου (αν όχι χειρότερη) ιμπεριαλιστική πολιτική.
Ο γεωπολιτικός στόχος της Ρωσίας δεν είναι επουδενί να σταματήσει τον δυτικό ιμπεριαλισμό, αλλά να ξανακάνει τη Ρωσία αυτοκρατορία, πιο ισχυρή, επιθετική και απάνθρωπη από τη συμβατική «Δύση». Το ρωσικό κράτος, έχοντας καταστείλει την ελευθερία και την ανεξαρτησία στο εσωτερικό του, δεν μπορεί να επιφέρει καμία ελευθερία και ανεξαρτησία σε άλλες χώρες.
Η φιλορωσική «Αριστερά» δεν το βλέπει αυτό. Για να χρησιμοποιήσουμε την αναλογία του μυθιστορήματος του Τζορτζ Όργουελ, το 1984, τέτοιου είδους «αριστεροί» τάσσονται με το μέρος του Μεγάλου Αδελφού της Ευρασίας εναντίον του Μεγάλου Αδελφού της Ωκεανίας.
Τέτοιου είδους «αριστεροί» είναι ηλίθιοι.
Όσο για το μέλλον. Δεν μας ενδιαφέρει ιδιαίτερα το μέλλον και οι προοπτικές της «Αριστεράς» και των κρατικοσοσιαλιστικών κινημάτων στον κόσμο. Είμαστε αναρχικοί και σκεφτόμαστε πρώτα και κύρια για το αναρχικό κίνημα. Το σύνθημά μας παραμένει το ίδιο όπως ήταν πάντα: Η χειραφέτηση των εργαζομένων είναι υπόθεση των ίδιων των εργαζομένων! Και η διάσπαση ανάμεσα στους κοινωνικούς αναρχικούς και σε αυτούς που αποκαλέσατε «γεωπολιτικούς» δεν έχει καν συμβεί ακόμα, δυστυχώς. Δεν έχουμε συνειδητοποιήσει ακόμα όλοι ότι αυτή η διάσπαση θα είναι αναγκαία και αναπόφευκτη…
Y.T.: Θα θέλαμε να μάθουμε τη γνώμη σας σχετικά με τα δημοψηφίσματα για την προσάρτηση των κατεχόμενων σήμερα εδαφών του Ντονμπάς στη Ρωσική Ομοσπονδία. Σε ποιο βαθμό αυτά μπορούν να θεωρηθούν βούληση ενός λαού, λαμβάνοντας υπόψη την ύπαρξη του στρατού κατοχής και της βάναυσης καταστολής; Είδαμε ότι από το 2014 έχει διεξαχθεί τέτοιο δημοψήφισμα με διαφανείς κάλπες και άλλα προβληματικά σημεία στην Κριμαία, οπότε μπορούμε να υποθέσουμε ότι αυτό αποτελεί σημαντικό μέρος της ρωσικής στρατηγικής;
A.D. και S.Sh.: Αυτές τις μέρες, καθώς δίνουμε συνεντεύξεις, το Διαδίκτυο είναι γεμάτο με βίντεο από τα κατεχόμενα εδάφη που δείχνουν πώς διεξάγονται τα «δημοψηφίσματα». Ο καθένας μπορεί να διαπιστώσει ότι δεν υπάρχουν εκλογικά κέντρα ή κάλπες, διαφανείς ή μη. Στο βίντεο βλέπουμε ότι ομάδες ατόμων, 4-5 άτομα, μεταξύ των οποίων υπάρχουν πάντα δύο άτομα με στρατιωτική στολή και όπλα, γυρίζουν γύρω γύρω από τα διαμερίσματα των πολιτών και τους ζητούν να υπογράψουν στα «ψηφοδέλτια». Αυτό δεν είναι δημοψήφισμα. Πρόκειται για μια συνολική δοκιμασία της πίστης του πληθυσμού στους κατακτητές, η οποία λαμβάνει χώρα κυριολεκτικά υπό το στόχαστρο των αυτόματων τουφεκιών.
Υπάρχει και ένα άλλο σημαντικό σημείο. Το δημοψήφισμα είναι μια νομική έννοια. Το σημερινό «δημοψήφισμα» έχει προκηρυχθεί από κρατικές αρχές. Αυτό σημαίνει ότι το σημερινό «δημοψήφισμα» θα πρέπει να διεξαχθεί με βάση τον νόμο. Με ποιον νόμο όμως ακριβώς συμμορφώνεται ένα «δημοψήφισμα» στα κατεχόμενα εδάφη; Ο ρωσικός νόμος δεν αναφέρει απολύτως τίποτα σχετικά με δημοψηφίσματα, κανένα δημοψήφισμα δεν έχει διεξαχθεί ποτέ στη Ρωσία μετά το 1991. Ο ουκρανικός νόμος, από την άλλη, ορίζει ότι ένα δημοψήφισμα μπορεί να διεξαχθεί μόνο στο σύνολο της επικράτειας της χώρας και όχι σε μεμονωμένες περιοχές. Δηλαδή, ακόμη και από τυπική άποψη, πρόκειται για μια ενέργεια χωρίς νόημα που δεν μπορεί να έχει καμία νομική συνέπεια.
Είμαστε βέβαιοι ότι κάθε απλός Έλληνας μπορεί να καταλάβει από μόνος του τι να πιστέψει για αυτό το «δημοψήφισμα».
Y.T.: Τι επιφυλάσσει το μέλλον για την Ουκρανία μετά το τέλος του πολέμου; Ακούμε ότι η ΕΕ πιέζει την κυβέρνηση να περάσει νέα αντι-συνδικαλιστική νομοθεσία και ότι το τεράστιο εθνικό χρέος δεν έχει διαγραφεί ή μειωθεί.
A.D. και S.Sh.: Μετά τη νίκη της Ουκρανίας στον πόλεμο, μας περιμένει ένας νέος αγώνας, για τα κοινωνικά και οικονομικά συμφέροντα του ουκρανικού λαού. Ναι, ήδη τώρα η κυβέρνηση ψηφίζει νέους αντισυνδικαλιστικούς και, ευρύτερα, αντεργατικούς νόμους. Ελπίζουμε όμως ότι μετά τη νίκη θα έχουμε καλές προοπτικές για την ανάπτυξη και την ενεργοποίηση του κοινωνικού και αναρχικού κινήματος, και να γιατί:
Πρώτον, ο λαός της Ουκρανίας έχει ήδη νικήσει τον επιτιθέμενο κατά μία έννοια, τουλάχιστον κέρδισε το πρώτο στάδιο του πολέμου. Αυτό συνέβη στα τέλη Φεβρουαρίου και τον Μάρτιο του 2022, όταν η αντίσταση στο μέτωπο ματαίωσε το αρχικό σχέδιο blitzkrieg, το σχέδιο για μια γρήγορη κατάληψη της Ουκρανίας. Οι άνθρωποι είδαν τη δύναμή τους, την ικανότητά τους να αντιστέκονται σε έναν εξωτερικό εχθρό. Είναι απίθανο να ανεχθούν σιωπηλά τη μελλοντική επίθεση ενός εσωτερικού εχθρού.
Δεύτερον, βλέπετε, ο αναρχισμός δεν έχει να κάνει με το γεγονός ότι ένας αλητάμπουρας με μια καρφίτσα στο αυτί του ζωγράφισε «το γράμμα Α σε κύκλο» στον τοίχο. Δεν πρόκειται καν για έναν αξιοσέβαστο επιστήμονα με γυαλιά που δίνει άλλη μια διάλεξη για τις σκέψεις και τις ιδέες του Προυντόν ή του Μπακούνιν. Ο αναρχισμός αφορά την ικανότητα των ανθρώπων να λύνουν οι ίδιοι τα προβλήματά τους, χωρίς την εμπλοκή του κράτους και άλλων ιεραρχικών δομών. Επίλυση προβλημάτων με βάση την αυτοοργάνωση και την ευρεία αλληλεπίδραση των τοπικών πρωτοβουλιών. Δεν έχει σημασία πώς αυτοαποκαλούνται. Σημασία έχει η ουσία, όχι το όνομα. Αυτή τη στιγμή υπάρχει ένας τεράστιος αριθμός τέτοιων μη κρατικών αυτοοργανωμένων πρωτοβουλιών στην Ουκρανία. Ασχολούνται με ποικίλα ζητήματα, από τη βοήθεια προς τους πρόσφυγες και την περιφρούρηση μικρών κοινοτήτων μέχρι τον στρατιωτικό ανεφοδιασμό με ό,τι χρειάζεται. Υπό αυτή την έννοια, η Ουκρανία ακολουθεί σήμερα αναρχικές πρακτικές περισσότερο από πάρα πολλές άλλες κοινωνίες στον κόσμο.
Παρεμπιπτόντως, δεν είναι αυτή μια καλή εικόνα για να διαλύσει λίγο τον μύθο για το «ναζιστικό καθεστώς» στην Ουκρανία;
Y.T.: Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, η κλίμακα της τρέχουσας αντεπίθεσης και μπορεί να θεωρηθεί σημείο καμπής στον πόλεμο; Και ποιες είναι οι προοπτικές για τα εθνικιστικά καθεστώτα του Πούτιν και του Λουκασένκο;
A.D. και S.Sh.: Η κλίμακα είναι ορατή στον καθένα: μέσα σε τρεις εβδομάδες ο ουκρανικός στρατός έχει εκδιώξει τα ρωσικά στρατεύματα από ολόκληρη την περιοχή του Χάρκοβο και μεταφέρει σταδιακά τις μάχες στην περιοχή του Λουχάνσκ. Παρεμπιπτόντως, οι Ρώσοι προσπαθούν να εισβάλλουν στην περιοχή εδώ και πέντε μήνες. Τώρα ο ρυθμός της επίθεσης έχει επιβραδυνθεί αισθητά, κάτι που είναι απολύτως φυσιολογικό: έτσι γινόταν πάντα σε όλους τους πολέμους. Το αν αυτή η επίθεση θα αποτελέσει σημείο καμπής θα το γράψουν οι ιστορικοί του μέλλοντος…
Τα φασιστικά εθνικιστικά καθεστώτα του Πούτιν και του Λουκασένκο θα καταρρεύσουν αναπόφευκτα. Πότε και πώς θα συμβεί – θα το δούμε όλοι με τα ίδια μας τα μάτια.
Y.T.: Έχει ειπωθεί ότι η εισβολή θα μπορούσε να λήξει με κάποιου είδους διαπραγματεύσεις, με το ουκρανικό κράτος να παραδίδει συγκεκριμένα εδάφη για να διατηρήσει την ανεξάρτητη κυριαρχία του σε όλες τις άλλες ουκρανικές περιοχές.
A.D. και S.Sh.: Όλοι οι πόλεμοι έχουν λήξει με ειρήνη, αλλά δεν έχουν λήξει όλοι οι πόλεμοι με διαπραγματεύσεις. Για παράδειγμα, οι διαπραγματεύσεις δεν ήταν απαραίτητες για να τερματιστεί ο πόλεμος κατά της ναζιστικής Γερμανίας: οι ναζί καταστράφηκαν και ο Χίτλερ αυτοκτόνησε στο καταφύγιό του. Η ίδια μοίρα μπορεί να περιμένει και τον Πούτιν. Ειδικά αφού έχει ήδη προετοιμάσει ένα καταφύγιο για τον εαυτό του εδώ και καιρό.
Ο συμβιβασμός για τον οποίο μιλάτε (παραχώρηση μέρους του εδάφους ώστε να διατηρηθεί η κυριαρχία της υπόλοιπης Ουκρανίας) είναι αδύνατος. Δεν είναι καν ότι η παράδοση μερικών εκατομμυρίων κατοίκων της Ουκρανίας στο φασιστικό καθεστώς του Πούτιν θα ήταν προδοσία. Βλέπετε, η σημερινή Ρωσία έχει δείξει εδώ και καιρό την ανικανότητά της για συνθηκολόγηση, για ειρηνική συνύπαρξη με τις γειτονικές χώρες, τις οποίες έχει επιλέξει ως θύμα της. Αυτό φάνηκε και στους δύο αποικιοκρατικούς πολέμους στον Καύκασο. Τη δεκαετία του 1990 ο τσετσενικός λαός προκάλεσε σοβαρή ήττα στον ρωσικό στρατό και η ρωσική κυβέρνηση συμφώνησε σε ειρήνη. Τα επόμενα χρόνια αναλώθηκαν στην προετοιμασία για μια νέα εισβολή στην απείθαρχη Τσετσενία, και όταν συγκεντρώθηκε μια νέα, ακόμη πιο ισχυρή δύναμη, ο ρωσικός στρατός ξεκίνησε από την αρχή.
Η ουκρανική κοινωνία θυμάται αυτά τα γεγονότα και γνωρίζει ότι η μόνη εγγύηση για την ειρήνη θα είναι η πλήρης ήττα του ρωσικού στρατού, η καταστροφή του καθεστώτος Πούτιν και πολύ σοβαρές αλλαγές στο ρωσικό κράτος και τη ρωσική κοινωνία. Είναι μάλλον πολύ νωρίς για να συζητήσουμε τις συγκεκριμένες μορφές αυτών των αλλαγών, αλλά πια δεν μπορούμε να ζήσουμε χωρίς αυτές.
Y.T.: Σας ευχαριστώ πολύ για τον χρόνο σας! Να προσέχετε και να συνεχίσετε να αγωνίζεστε για μια πιο ελεύθερη Ουκρανία, πέραν του καπιταλισμού και του κρατισμού!
A.D. και S.Sh.: Σας ευχαριστούμε! Δόξα στην ελεύθερη και ανεξάρτητη Ουκρανία!
[1] [ΣτΜ] Από την έναρξη της σύγκρουσης μεταξύ της Ρωσίας και της Ουκρανίας το 2014 υπάρχει μία αξιοσημείωτη μειονότητα που έχει υποφέρει τραγικά πολύ, παρ’ όλα αυτά λίγοι μιλούν για αυτήν – οι μουσουλμάνοι τάταροι της Κριμαίας. Από την αρχή της ρωσικής κατοχής της Κριμαίας οι ρωσικές δυνάμεις άρχισαν μία μεγάλη καταστολή των μουσουλμάνων τατάρων κλείνοντας το τηλεοπτικό τους κανάλι, απαγορεύοντας τις οργανώσεις τους αλλά ακόμη και χτυπώντας μέχρι θανάτου διαδηλωτές τατάρους που αντέδρασαν στην εισβολή, θεωρώντας οι ίδιοι πως τα δικαιώματά τους θα πληγούν εάν η ουκρανική Κριμαία προσαρτηθεί από το ρωσικό πουτινικό καθεστώς. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναγκάσει χιλιάδες τατάρους να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους και να φύγουν. Η κοινότητά τους απείχε εξαρχής από το στημένο με όπλα και διαφανείς κάλπες δημοψήφισμα για τη ρωσική προσάρτηση της Κριμαίας το 2014.
Αλλά αυτή δεν είναι η πρώτη φορά που οι μουσουλμάνοι τάταροι υποφέρουν από τον ρωσικό αυταρχισμό. Το 1944, κατά τη σοβιετική περίοδο, πάνω από 180.000 τάταροι της Κριμαίας αναγκάστηκαν να επιβιβαστούν σε τρένα για ζώα και να εξοριστούν στο Ουζμπεκιστάν με εντολή του Ιωσήφ Στάλιν. Τότε η σοβιετική κρατική προπαγάνδα δικαιολογούσε αυτή τη ρατσιστική πολιτική κατηγορώντας όλους τους τατάρους ως συνεργάτες των ναζί παρά το γεγονός ότι πολλοί τάταροι είχαν υπηρετήσει στον Κόκκινο Στρατό πριν από αυτό. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου ότι η σοβιετική προπαγάνδα είχε πολλάκις δικαιολογήσει τη μαζική φυλάκιση/εκδίωξη διαφόρων μειονοτήτων και πολιτικών αντιπάλων (αναρχικών κ.ά.) με την προσφιλή πάντα κατηγορία ότι αποτελούν «ιδεολογικούς συμμάχους του φασισμού». Βέβαια, αυτή η ρατσιστική πολιτική εναντίον των μουσουλμάνων τατάρων δεν ήταν εφεύρεση του σοβιετικού καθεστώτος. Στη Ρωσική Αυτοκρατορία, ο Τσάρος ήδη απο το 18ο αιώνα είχε ξεκινήσει μία πολιτική «σλαβοποίησης» της Κριμαίας, ξεκινώντας τις πρώτες διώξεις κατά των τατάρων. Η ΕΣΣΔ ως καλός διάδοχος της αυτοκρατορίας απλώς συνέχισε το έργο του Τσάρου. Το ίδιο εξακολουθεί να κάνει σήμερα και ο Πούτιν προς ενίσχυση των αυτοκρατορικών του βλέψεων. Για περισσότερα δείτε ΕΔΩ & ΕΔΩ.
πηγή: https://www.aftoleksi.gr/2022/09/30/synenteyxi-anarchosyndikalistes-tis-rkas-anatoliki-oykrania/