ΕΙΣΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΑΝΑΡΧΙΚΟΥ ΣΤΕΚΙΟΥ ΦΙΛΟΣΟΦΙΚΗΣ ΣΤΗΝ ΕΚΔΗΛΩΣΗ – ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΜΠΡΟΣΟΥΡΑΣ «ΠΕΡΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ – ΕΝΑ ΕΠΑΝΑΣΤΑΤΙΚΟ ΜΑΝΙΦΕΣΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΝΕΑ ΧΙΛΙΕΤΙΑ -»
Η μπροσούρα της AF (Anarchist Federation) «Πέρα από την αντίσταση – ένα επαναστατικό μανιφέστο για την νέα χιλιετία -» εκδόθηκε το 1997 λίγο πριν από το πέρασμα στην νέα χιλιετία.
«Είναι αξιοσημείωτη η ευστοχία των εκτιμήσεων των συντρόφων/ισσων ως προς τη παγκόσμια συνθήκη που διαμορφωνόταν κατά την διάρκεια αυτής της δεκαετίας και τις συνέπειες που θα είχε για τους καταπιεσμένους και τους εκμεταλλευόμενους αυτού του κόσμου. Η ανάλυση των συντρόφων επικεντρώθηκε σε τρεις βασικούς άξονες: α) Εκτίμηση της πραγματικότητας και της πολιτικής συγκυρίας που διαμορφώνεται (που βρισκόμαστε), β) Ανάπτυξη των αδρών χαρακτηριστικών της κοινωνίας που επιθυμούμε ως αναρχικοί (που θέλουμε να πάμε) και γ) Ποιες μεθόδους πάλης και αγώνα (πολιτικά και οργανωτικά) επιλέγουμε (με ποιο τρόπο θα κατορθώσουμε να φτάσουμε).» (Από τον Πρόλογο στην έκδοση, της Αναρχικής Συλλογικότητας ΚΑΘΟΔΟΝ).
Η μπροσούρα «Πέρα από την αντίσταση – ένα επαναστατικό μανιφέστο για την νέα χιλιετία-» συντάχθηκε από την Αναρχική Ομοσπονδία της Νέας Βρετανίας, το 1997. Σκοπός της εργασίας αυτής, ήταν να περιγράψει πώς διαμορφώνεται ο καπιταλισμός κόσμος στο κατώφλι της νέας χιλιετίας, αναλύοντας τα πολιτικά χαρακτηριστικά της εποχής και αποτυπώνοντας μια σειρά από εκτιμήσεις για την κρίση στην οποία θα διερχόταν το παγκόσμιο οικονομικό και πολιτικό σύστημα. Ταυτόχρονα, κατατίθενται οι θέσεις της AF για την δημιουργία μιας αναρχικής κομμουνιστικής κοινωνίας και τον ρόλο που θα πρέπει να διαδραματίσει μια αναρχική οργάνωση στον δρόμο προς την Κοινωνική Επανάσταση που θα την εγκαθιδρύσει, καθώς και στην σχέση αυτής της οργάνωσης, με την εργατική τάξη και τα κοινωνικά κινήματα.
Θεωρούμε ότι τα ζητήματα που θέτει η AF είναι εξαιρετικά επίκαιρα. Οι επιπτώσεις της συνεχιζόμενης, δομικής και παγκόσμιας καπιταλιστικής κρίσης που βιώνουμε από το 2008 αντικατοπτρίζεται σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής με ιδιαίτερη ένταση. Όταν δημοσιοποιήθηκε η ελληνική έκδοση της μπροσούρας το 2013 από τους συντρόφους και τις συντρόφισσες της Αναρχικής Συλλογικότητας ΚΑΘΟΔΟΝ ήμασταν μόνο στην αρχή της σύγχρονης δυστοπίας. 11 χρόνια μετά η τάξη μας βρίσκεται κατακρεουργημένη από τις αντικοινωνικές πολιτικές κράτους και κεφαλαίου, την ώρα που μεγάλα κοινωνικά κομμάτια που βγήκαν στον δρόμο κατά την προηγούμενη δεκαετία και ήρθαν αντιμέτωπα με την απογοήτευση της διάψευσης των αυταπατών τους για έναν «καπιταλισμό με ανθρώπινο πρόσωπο», έχουν πια συμφιλιωθεί με το δόγμα «There is not alternative». Όμως, η επίθεση σε κάθε κατάκτηση κοινωνική και ταξική κατάκτηση των περασμένων αιώνων για το «μοίρασμα των βαρών της κρίσης» είναι μια καθημερινή, απτή πραγματικότητα, που δεν επιδέχεται κανένα συμβιβασμό με την απουσία εναλλακτικής αντιπρότασης και την απόγνωση, που αυτή φέρει.
Αν η απουσία εναλλακτικής πρότασης ήταν το αίτιο της ήττας των αγώνων της περασμένης δεκαετίας, η ίδια αυτή αιτία κρύβεται πίσω και από την σημερινή κατάσταση. Λίγες μόνο μέρες πριν, επικυρώθηκε για μια ακόμα φορά η μεγάλη κοινωνική απονομιμοποίηση προς το πολιτικό σύστημα στα τεράστια ποσοστά αποχής από τις ευρωκάλπες. Αλλά αυτή η απονομιμοποίηση δεν οδήγησε ούτε την προηγούμενη δεκαετία που χαρακτηρίστηκε από μεγάλους αγώνες, ούτε και οδηγεί σήμερα στο ζωντάνεμα της επαναστατικής προοπτικής.O λόγος έγκειται ακριβώς, στο ότι δεν φτάνει η απαξίωση προς το πολιτικό προσωπικό, δεν φτάνει η γενικόλογη διαμαρτυρία και η αυθόρμητη έκφραση οργής για να οραματιστούμε με ρεαλιστικές αξιώσεις μια νέα κοινωνία. Δεν είναι αρκετή η αγανάκτηση, ακόμη κι αν αυτή συνοδεύεται από εξεγέρσεις. Η ιστορία μας έχει δείξει, ο καπιταλισμός και το κράτος έχουν την δύναμη, τους μηχανισμούς και τα εργαλεία να εκτονώσουν κάθε κοινωνική οργή που «δεν βλέπει παραπέρα» και να αφομοιώσουν κοινωνικές δυνάμεις στην κατεύθυνση του τάχα «λιγότερο κακού κυβερνητισμού». Είναι σαφές, ότι αν δεν ξέρεις προς τα που θέλει να πάει ο αγώνας σου, τότε πάντα, κάποιος άλλος, ισχυρότερος, θα έρθει για να σε κατευθύνει. Εκεί βρίσκεται το πρόβλημα.
Η κοινωνία που θέλουμε να αντικαταστήσει την υπάρχουσα, είναι αυτή που θα πρέπει να νοηματοδοτήσει τους αγώνες μας σήμερα. Να είναι δηλαδή, η στρατηγική μας πυξίδα μέσα σε κάθε μικρό ή μεγάλο αγώνα, καθώς και ο οδοδείκτης μας, στον τρόπο με τον οποίο τοποθετούμαστε και απευθυνόμαστε στην κοινωνία. Αν οι αγώνες μας δεν είναι μπολιασμένοι με αυτή την προοπτική, τότε είναι χαμένοι από χέρι. Όσο περισσότερο απουσιάζει η κατεύθυνση τόσο πιο πολύ θα βυθιζόμαστε στις ανεπάρκειές μας και τόσο πιο πολύ, το αναρχικό κίνημα δεν θα μπορεί να ανταπεξέλθει στις τεράστιες ιστορικές προσκλήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτές οι ανεπάρκειες μας συρρίκνωσαν αριθμητικά τα τελευταία χρόνια, όπως και δεν είναι τυχαίο, ότι πάνω σε αυτές τις ανεπάρκειες ήρθαν και έκατσαν κάθε λογής εκφυλισμοί: από το αντιδιαλεκτικό «πάντρεμα» του αναρχισμού με τον εξουσιαστικό κομμουνισμό και το ρίζωμα σοσιαλδημοκρατικών αυταπατών στον βωμό μιας απολίτικης «αντιδεξιάς» ρητορείας, ως και την εισβολή νεοφιλελεύθερων και ατομικιστικών ιδεολογημάτων μέσα στο σώμα του αναρχισμού.
Για να μπορέσει η Κοινωνική Επανάσταση να αποτελέσει μια πειστική εναλλακτική αντιπρόταση απέναντι στην κρατική και καπιταλιστική βαρβαρότητα, χρειάζεται τόσο η προγραμματική αποκρυστάλλωση των προταγμάτων μας για μια άλλη κοινωνία, χωρίς συμμείξεις με εχθρικά ιδεολογικά και πολιτικά στρατόπεδα, όσο και εκείνη η αναγκαία δράση που θα την προωθήσει. Δεν είναι φυσικά, δουλειά μιας συλλογικότητας να καταρτίσει και να προωθήσει ένα επαναστατικό πρόγραμμα, πολλώ δε μάλλον ενός φοιτητικού στεκιού. Εδώ μπαίνει το ζήτημα της αναρχικής οργάνωσης και της σχέσης αυτής της οργάνωσης με την εργατική τάξη, τους κοινωνικούς και ταξικούς αγώνες και την προοπτική δημιουργίας ενός ευρύτερου ελευθεριακού επαναστατικού κινήματος.
Η δημιουργία αναρχικών οργανώσεων δεν είναι κάτι νέο, ούτε μια καινοτομία που προτείνεται στην Ελλάδα του 21ου αιώνα για να μας «ξεβολέψει» από τις «κινηματικές» συνήθειες. Αναρχισμός και οργάνωση είναι αξεδιάλυτες έννοιες, μιλώντας τόσο για τον «πριν» μιας Κοινωνικής Επανάστασης, όσο και για το «μετά» που επιδιώκουμε. Οι αναρχικές φεντεραλιστικές οργανώσεις είναι η «φυσική τάξη» των αναρχικών που αγωνίζονται για την Κοινωνική Επανάσταση και αντιλαμβάνονται τον αναρχισμό ως ένα επαναστατικό και ταξικό ρεύμα, γέννημα θρέμμα της ταξικής πάλης και των ιδεών για την κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση. Κατά την άποψη μας, μόνο μια αναρχική οργάνωση θα μπορούσε να επεξεργαστεί μια συνολική αντιπρόταση για μια νέα κοινωνία, με τρόπο που θα μπορούσε να εμπνεύσει τα εκατομμύρια των εκμεταλλευόμενων και των καταπιεσμένων ανθρώπων που δεν πιστεύουν ότι η ζωή τους θα καλυτερέψει μέσα από το ίδιο το σύστημα που καθημερινά τους συνθλίβει. Αυτό άλλωστε, δείχνει και η ίδια η μακρόχρονη ιστορία του κινήματος μας.
Ο ρόλος μιας αναρχικής οργάνωσης, δεν είναι φυσικά να πραγματοποιήσει την Κοινωνική Επανάσταση στο όνομα της εργατικής τάξης και των μαζών, όπως μια λενινιστική κομματική πρωτοπορία ή όπως ένας μπλανκισιστικός στρατός. Δουλειά της είναι να προτείνει, να εξειδικεύσει τα προτάγματα, να πείσει με την δράση και το παράδειγμα της για την δυνατότητα της κοινωνικής αυτοδιεύθυνσης. Να δώσει την μάχη για την «ηγεμονία των ιδεών» μέσα στα κινήματα και την τάξη μας, αυτήν δηλαδή, που σε τελικές γραμμές θα κληθεί να εφαρμόσει τις επαναστατικές ιδέες. Εδώ, τίθεται και μια κρίσιμη οπτική που βάζει η AF καθώς και οι σύντροφοι/ισσες της ΚΑΘΟΔΟΝ στην εισαγωγή τους: η έννοια και η στρατηγική του οργανωτικού δυισμού, που θα αναλυθεί περαιτέρω και μέσα στον διάλογο που θα ακολουθήσει. Όμως πολύ γενικά, να πούμε, ότι ο οργανωτικός δυισμός είναι μια ιδέα που αντλεί την καταγωγή της ήδη από την Α’ Διεθνή και τον Μπακούνιν. Σημαίνει την διάκριση των επιπέδων οργάνωσης και την αντίληψη ότι πρέπει να οργανωνόμαστε τόσο σε αμιγώς πολιτικό επίπεδο (στην βάση της αναρχικής πολιτικής μας ταυτότητας) όσο και σε ταξικό και κοινωνικό επίπεδο (με βάση δηλαδή, την ταξική και κοινωνική μας ταυτότητα). Αυτό που έχει σημασία να κατανοήσουμε για τον «οργανωτικό δυισμό» είναι ότι εκφράζει την αναρχική πεποίθηση ότι «η υπόθεση της απελευθέρωσης της εργατικής τάξης, είναι υπόθεση της ίδιας της εργατικής τάξης». Αλλά ταυτόχρονα, εκφράζει την αναγκαιότητα της πολιτικής οργάνωσης, αφού αν ήταν αρκετή η κοινωνική και ταξική οργάνωση, τότε η κοινωνική εξέλιξη θα έφερνε από μόνη της αναρχία χωρίς την διαμεσολάβηση του αγώνα και των ιδεών, κάτι που θα σήμαινε ότι θα ήταν ανούσια η εμπλοκή μας με οτιδήποτε το πολιτικό.
Κλείνοντας, θα θέλαμε να πούμε ότι η συγκυρία που ανοίγεται μπροστά μας, έχει κινδύνους αλλά έχει και ευκαιρίες. Το «παιχνίδι παίζεται ακόμα». Η πολιτική αστάθεια είναι δεδομένη παρά τις αντίθετες συστημικές διακηρύξεις. Η κρίση είναι εδώ παρά τους «μεταμνημονιακούς μύθους» και τους διθυράμβους για την ανάκαμψη και την «νέα κανονικότητα». Ολόκληρο το καπιταλιστικό οικοδόμημα τρίζει εκ θεμελίων και μας πετά είτε στην φτώχεια είτε στον θάνατο. Είναι στο χέρι μας να ανατρέψουμε την κατάσταση.